(Tổ Quốc) - Mùng 4 Tết hằng năm, người dân xã Đại Đồng (Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc) lại nô nức đi xem lễ hội “Trâu rơm bò rạ” để khởi động cho năm mới lao động hăng say.
Múa trình diễn trâu rơm, bò rạ là trò đã có từ lâu đời ở xã Đại Đồng (huyện Vĩnh Tường - Vĩnh Phúc). Hằng năm, cứ vào ngày mùng 4 và mùng 5 Tết Nguyên đán, khi hai làng Bích Đại và Đồng Vệ vào đám, nhân dân Đại Đồng lại háo hức đón chờ trò trình diễn trâu rơm, bò rạ.
Tương truyền, sau khi dẹp xong giặc Ân, Đinh Thiên Tích đem quân về làng Bích Đại mổ trâu ăn mừng. Đáp lại mong muốn của dân làng "làm cho làng mỗi ngày một thêm đông người, nhiều của", vị tướng giỏi của vua Hùng đã bày ra phép rước cầu, mọi người mặc áo xanh, đỏ vác cày và bện trâu bằng rơm, nam đóng giả nữ, nữ đóng giả nam đem theo những mủng trấu để tung khắp cánh đồng, tượng trưng cho ngày hội toàn dân xuống đồng.
Nhân dân làng Bích Đại đã xây dựng một ngôi đình để thờ phụng tướng quân Đinh Thiên Tích, và trò trình trâu rơm, bò rạ vẫn được lưu giữ, trở thành một nét văn hóa nổi bật của mỗi kì hội làng để tưởng nhớ đến ông.
Theo lời kể của các cụ già trong làng, vào ngày mùng 4 và mùng 5 Tết Nguyên đán, mỗi nhà có trâu và "sạch bụi" không có tang đều phải "sắm" một con trâu, bò bằng rơm, rạ đem ra sân đình làm lễ.
Rơm rạ đã được chuẩn bị từ mùa gặt năm trước và bện thành trâu, bò vào dịp cuối năm. Trâu rơm, bò rạ này được buộc theo một cái cày đã tháo lưỡi; một người đàn ông đóng vai trâu, bò, một người đàn ông khác cầm cày.
Với mục đích là trình bày, giới thiệu về nghề canh nông - một nghề chính và lâu đời của làng, trò trình diễn trâu rơm bò rạ thể hiện nguyện vọng của người dân Đại Đồng: cầu mong sự bảo trợ, phù hộ của thần linh, thành hoàng để cây cối tốt tươi, gia súc, gia cầm không ngừng sinh sôi nảy nở, mùa màng bội thu.
Năm nay, lễ hội với sự tham gia của 4 tổ đến từ các thôn với gần 200 người tham dự và 6-8 trâu, bò, bê...
Lễ hội độc đáo này thu hút rất đông các nhiếp ảnh gia về săn ảnh đẹp mùa lễ hội.
Khi tiếng trống, chiêng vang lên, những con trâu do người dân hóa thân đi cày, còn các chàng trai giả gái tung trấu, gieo mạ.
Tất cả đều tham gia, bày trò nơi sân đình vào đầu năm, tạo nên bức tranh xuân rộn ràng, đong đầy giá trị nhân văn.
Người dân nô nức có mặt từ sáng sớm để đón xem lễ hội. Những con trâu được tết khéo léo bằng nhiều sợi rơm vàng từ các vụ lúa trước đó.
Không chỉ trình diễn trâu rơm bò rạ, vào ngày hội làng, hai làng Bích Đại và Đồng Vệ còn có trò trình tứ dân chi nghệp với các vai: nông dân, thầy đồ và học trò, thợ mộc, lái buôn tượng trưng cho bốn tầng lớp trong xã hội: sĩ, nông, công, thương cùng nhiều lễ rước như rước kiệu, rước kén tằm, tục rước "ông bô" và cướp con… Chính vì vậy, ngày hội làng thường thu hút rất đông khách thập phương đến dự.
