Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam là bước chuẩn bị, đột phá chiến lược để nước bước vào kỷ nguyên mới

Bước đột phá chiến lược để nước ta bước vào kỷ nguyên mới

Phát biểu ý kiến, đại biểu Tạ Văn Hạ - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam tán thành với chủ trương đầu tư dự án với tinh thần bàn làm chứ không bàn lùi. Đây là xu thế phát triển đất nước, là bước chuẩn bị, đột phá chiến lược để nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển.

Về tổng thể quy hoạch, đại biểu đề nghị cân đối có sự hài hòa giữa các loại hình giao thông đường sắt, đường hàng không, đường thủy, đường bộ. Bởi hiện nay có những khu vực, dải miền Trung hầu như tỉnh nào cũng có cảng hàng không.

Theo đại biểu, khi xây dựng đường sắt cao tốc Bắc - Nam thì cần tính toán việc khai thác các cảng hàng không, đường bộ và đường thủy không bị lãng phí.

Về khả năng cân đối nguồn vốn, đại biểu cho biết dự án đang đặt trong tổng thể mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, có thu nhập trung bình cao. Với 6 năm còn lại thì khả năng cân đối nguồn vốn để vừa phát triển kinh tế - xã hội, các công trình dự án trọng điểm, các chương trình mục tiêu quốc gia là một bài toán khó.

Đại biểu nhấn mạnh cần có phương án triển khai, khai thác thực sự hiệu quả từ khâu lựa chọn công nghệ cho đến phân kỳ phù hợp. Đặc biệt, cần chú ý khâu tổ chức thực hiện để làm sao tránh đội vốn, bù lỗ sau này; không để đầu tư thì lớn mà khai thác không hiệu quả, phải bỏ tiền ra bù lỗ.

Khơi dậy tinh thần tự hào dân tộc để đóng góp vào các công trình quốc gia

Nêu ý kiến thảo luận, đại biểu Dương Khắc Mai - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông đề nghị Chính phủ cung cấp thêm thông tin về khả năng thu xếp, cân đối đáp ứng nhu cầu vốn cho dự án để đánh giá khả năng chi trả của ngân sách nhà nước, sức chịu đựng của nền kinh tế.

Theo đại biểu Đoàn Đắk Nông, ngân sách nhà nước còn nhiều khoản phải chi, ngoài chi phát triển còn chi thường xuyên, chi hàng năm theo kế hoạch trung hạn, chi theo các chương trình, đề án.

Về tiến độ thực hiện, đại biểu dẫn chứng các tuyến đường sắt đô thị thời gian qua gặp nhiều khó khăn dẫn đến vốn tăng cao, gây kéo dài thời gian hoàn thành so với mức phê duyệt ban đầu.

Các dự án quan trọng quốc gia thời gian qua cũng cho thấy, dù đã áp dụng các chính sách đặc thù về mỏ vật liệu, bồi thường giải phóng mặt bằng nhưng nguồn cung nguyên vật liệu vẫn thiếu, giải phóng mặt bằng chậm, không đáp ứng tiến độ thi công của dự án.

Do đó đại biểu đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá từng vấn đề cụ thể để có giải pháp hữu hiệu, khắc phục những tồn tại này nhằm hoàn thành dự án đúng kế hoạch.

Về thu hút đầu tư, đại biểu đề nghị quan tâm thu hút đầu tư tư nhân trong nước. Điều này vừa để giúp doanh nghiệp có cơ hội phát triển lớn mạnh, vừa để tiếp nhận và chuyển giao công nghệ nước ngoài, nội địa hóa mức tối đa, giảm bớt phụ thuộc vào nước ngoài.

Theo đại biểu, dự án thực hiện đầu tư công 100% nhưng không có nghĩa là Nhà nước thực hiện tất cả công việc. Nhà nước đặt hàng các nhà đầu tư tư nhân có năng lực trong những ngành nghề có liên quan.

Ngoài ra nên thu hút các doanh nghiệp tư nhân đầu tư xây dựng nhà ga, các dịch vụ hỗ trợ khác vì họ làm rất tốt. Điều này đã thực hiện trong lĩnh vực hàng không, đường bộ, đường thủy.

Trong nguồn lực huy động đầu tư cho dự án, đại biểu đề nghị phải tính đến việc huy động sức dân vì nguồn lực trong dân là rất lớn. Nếu phát hành trái phiếu với một lãi suất đủ hấp dẫn thì người dân sẵn sàng mua. Ngân sách chưa đủ thì đi vay nhưng vay trong dân thì tốt hơn vay nước ngoài vì lợi nhuận người dân sẽ hưởng. Điều quan trọng hơn cũng nhằm khơi dậy tinh thần tự hào dân tộc để đóng góp vào các công trình quốc gia.

Đề xuất phân kỳ và mở rộng phạm vi đầu tư  

Thống nhất rất cao với chủ trương đầu tư dự án, đại biểu Nguyễn Quốc Hận - Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau cho rằng dự án này sẽ tạo động lực để phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị Quốc hội mở rộng phạm vi đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam với điểm đầu là Lạng Sơn và điểm cuối là mũi Cà Mau thay vì từ Hà Nội tới TP.HCM như Chính phủ trình.

Đây là dự án được đầu tư bằng hình thức đầu tư công. Theo đại biểu Nguyễn Quốc Hận, vì nguồn lực có hạn nên có thể phân kỳ đầu tư. Chẳng hạn giai đoạn từ năm 2025-2035, đầu tư đoạn từ Hà Nội - TP.HCM còn giai đoạn từ năm 2035-2040, đầu tư các đoạn còn lại.

Việc xác định phạm vi đầu tư này, ngoài việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội đồng bộ trong cả nước, còn tạo điều kiện vận chuyển hàng hóa, phù hợp thị trường xuất khẩu của nước ta.

Theo phân tích của đại biểu, đất nước ta trải dài theo chiều Bắc - Nam, từ Lạng Sơn tới Mũi Cà Mau. Hai khu vực miền núi phía Bắc và đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là phên dậu của quốc gia nhưng cả hai lại phát triển rất chậm, đời sống nhân dân hết sức khó khăn.

Dù có rất nhiều tiềm năng nhưng với vị trí xa xôi, hẻo lánh, đi lại khó khăn vất vả nên dù có "trải thảm đỏ", các nhà đầu tư cũng không mặn mà.

"Theo tôi, điểm nghẽn lớn nhất của hai vùng này là do hạ tầng giao thông thấp kém, khó thu hút các nhà đầu tư", đại biểu nhìn nhận và nhấn mạnh đề nghị mở rộng đầu tư tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam tới hai khu vực phên dậu, vùng biên cương đất nước để những nơi này "không phải điểm đầu hay cuối mà là điểm đến của nhà đầu tư"./.