Dự thảo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi) trình tại Hội nghị ĐB Quốc hội chuyên trách có những điểm mới nào?

5 điểm mới

Về một số điểm mới của dự thảo Luật lần này so với dự thảo đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV (tháng 5/2022), Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, dự thảo Luật sau khi chỉnh lý còn 56 điều, ít hơn 06 điều so với dự thảo trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3, bỏ 03 điều, bổ sung 03 điều. Dự thảo Luật có 5 nhóm điểm mới.

Một là, phương pháp tiếp cận dựa trên quyền con người và lấy người bị bạo lực gia đình làm trung tâm, sửa đổi, bổ sung các hành vi bạo lực gia đình; sửa đổi, bổ sung nhóm đối tượng được áp dụng tương tự; bổ sung quy định để tăng tính khả thi áp dụng Luật đối với người nước ngoài cư trú ở Việt Nam.

Hai là, thực hiện phòng ngừa bạo lực gia đình chủ động, trong phòng có chống, trong chống có phòng: sửa đổi, bổ sung quy định về thông tin, truyền thông, giáo; tư vấn trong phòng, chống bạo lực gia đình; hòa giải trong phòng, ngừa bạo lực gia đình; xử lý tin báo, tố giác vụ việc bạo lực gia đình; sử dụng âm thanh, hình ảnh về vụ việc bạo lực gia đình.

Ba là, sửa đổi, bổ sung các biện pháp ngăn chặn, bảo vệ, hỗ trợ, xử lý vi phạm trong phòng, chống bạo lực gia đình để khắc phục những bất cập của Luật hiện hành, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn: bổ sung biện pháp yêu cầu người có hành vi bạo lực gia đình đến trụ sở Công an cấp xã nơi xảy ra vụ việc bạo lực gia đình; bổ sung thẩm quyền cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã và Tòa án; bổ sung các quy định về: giám sát việc thực hiện cấm tiếp xúc, biện pháp giáo dục, hỗ trợ chuyển đổi hành vi bạo lực gia đình, góp ý, phê bình trong cộng đồng dân cư; thực hiện công việc phục vụ cộng đồng; bảo vệ thông tin cá nhân của người báo tin, tố giác; bồi thường thiệt hại.

Bốn là, khuyến khích xã hội hóa công tác phòng, chống bạo lực gia đình, đồng thời nâng cao trách nhiệm của Nhà nước trong bố trí nguồn lực cho phòng, chống bạo lực gia đình hướng tới xây dựng và phát triển các cơ sở trợ giúp về phòng, chống bạo lực gia đình hoạt động chuyên nghiệp, hiệu quả.

Năm là, sửa đổi, bổ sung quy định về trách nhiệm của Chính phủ, cơ quan quản lý nhà nước về phòng, chống bạo lực gia đình và cơ quan, tổ chức có liên quan trong phòng, chống bạo lực gia đình: bổ sung trách nhiệm báo cáo định kỳ của Chính phủ, bổ sung trách nhiệm của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các bộ, ngành liên quan, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp và Công an cấp xã trong tổ chức, thực hiện một số biện pháp phòng, chống bạo lực gia đình.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh nêu rõ, với sự chỉ đạo chặt chẽ của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đến nay, dự thảo Luật đã cơ bản đáp ứng được mục tiêu đặt ra, đó là: bảo đảm thể chế hóa kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng để “phát triển gia đình hạnh phúc, bền vững và thực hiện phòng, chống bạo lực gia đình toàn diện, khả thi, có hiệu quả”.

Chính phủ quy định về việc áp dụng đối với người nước ngoài cư trú ở Việt Nam

Về đối tượng áp dụng Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh nêu rõ, việc không quy định đối tượng áp dụng trong dự thảo Luật không ảnh hưởng đến việc áp dụng các quy định của Luật này đối với người nước ngoài cư trú ở Việt Nam. 

Trên cơ sở ý kiến của đại biểu Quốc hội, dự thảo đã chỉnh lý theo hướng bổ sung quy định giao Chính phủ quy định về việc áp dụng đối với người nước ngoài cư trú ở Việt Nam các biện pháp ngăn chặn hành vi bạo lực gia đình và bảo vệ, hỗ trợ người bị bạo lực gia đình.

Về hành vi bạo lực gia đình, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, hầu hết các hành vi bạo lực gia đình đều được thể hiện dưới dạng cụ thể của bạo lực thể xác, bạo lực tinh thần, bạo lực tình dục hoặc bạo lực kinh tế. 

Tuy nhiên, các hành vi bạo lực tác động đến người bị bạo lực gia đình đan xen nhiều hình thức khác nhau, do vậy, nếu quy định khái quát thành 4 nhóm hành vi bạo lực gia đình thì có thể trùng lắp, bỏ sót hoặc không bao quát hết các hành vi. 

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội, quy định cụ thể các hành vi bạo lực gia đình cũng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tuyên truyền, giáo dục, thực thi pháp luật. Do vậy, dự thảo Luật tiếp tục quy định cụ thể các hành vi bạo lực gia đình.

Về biện pháp cấm tiếp xúc theo quyết định của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã và Tòa án, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết, dự thảo Luật chỉnh lý theo hướng bổ sung một khoản quy định Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã tự mình ra quyết định cấm tiếp xúc khi có căn cứ hành vi bạo lực gia đình đe dọa tính mạng của người bị bạo lực gia đình, trừ trường hợp người bị bạo lực gia đình từ chối và quy định Tòa án tự mình ra quyết định cấm tiếp xúc khi thấy cần thiết bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự của người bị bạo lực gia đình để phù hợp với yêu cầu thực tiễn. 

Đồng thời, để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng bổ sung quy định sửa đổi Điều 135 của Bộ luật Tố tụng dân sự như thể hiện tại khoản 1 Điều 55 của dự thảo Luật. Thường trực Ủy ban Tư pháp cũng nhất trí với quy định này.