Đưa Hà Nội trở thành vườn ươm, nơi hội tụ, thúc đẩy sự sáng tạo văn hóa

Hội thảo “Xây dựng Trung tâm Thiết kế Sáng tạo – Kinh nghiệm từ các thành phố sáng tạo của UNESCO trong khu vực” do Văn phòng đại diện UNESCO tại Hà Nội và Sở VHTT Hà Nội tổ chức, vào chiều ngày 1/11 tại Hà Nội.

Hội thảo được tổ chức nhằm tiếp thu, học tập các kinh nghiệm từ đại diện các thành phố trong mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO và đại diện các tổ chức quốc tế trên địa bàn thành phố, các cơ quan Trung ương và Hà Nội. Từ đó, triển khai, vận dụng có hiệu quả trong việc xây dựng đề án "Trung tâm Thiết kế Sáng tạo Hà Nội".

Nhiều lợi thế phát triển Thành phố sáng tạo

Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chử Xuân Dũng cho biết, Hà Nội đã và đang có đầy đủ tiềm năng, lợi thế, trở thành vườn ươm, nơi hội tụ, thúc đẩy sự sáng tạo văn hóa, tạo ra các sản phẩm và dịch vụ công nghiệp văn hóa chất lượng có sức cạnh tranh cao trong nước, khu vực và quốc tế.

Năm 2019, Hà Nội chính thức gia nhập mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO ở lĩnh vực Thiết kế. Sau ba năm thực hiện những sáng kiến nhằm thúc đẩy thiết kế trong các chương trình phát triển văn hóa - kinh tế - xã hội, hiện nay, thành phố Hà Nội đang triển khai xây dựng đề án phát triển trung tâm thiết kế sáng tạo trên địa bàn Thủ đô, với mục tiêu tạo ra một trung tâm ươm mầm tài năng trong các lĩnh vực liên quan đến thiết kế sáng tạo, hỗ trợ các dự án sáng tạo tiềm năng của các nhà thiết kế trẻ và thúc đẩy hợp tác quốc tế, từng bước thực hiện một trong số các sáng kiến, cam kết với UNESCO.

“Với việc hình thành Trung tâm Thiết kế sáng tạo trên địa bàn, Hà Nội đặt ra mục tiêu tạo ra một trung tâm ươm mầm tài năng trong các lĩnh vực liên quan đến thiết kế sáng tạo, hỗ trợ các dự án sáng tạo tiềm năng của các nhà thiết kế trẻ và thúc đẩy hợp tác quốc tế”, Phó Chủ tịch UBND thành phố Chử Xuân Dũng nhấn mạnh.

Đánh giá cao những nỗ lực của Hà Nội trong việc xây dựng thương hiệu Thành phố sáng tạo, Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Hà Nội - ông Christan Manhart cho rằng, từ khi gia nhập mạng lưới thành phố sáng tạo của UNESCO vào năm 2019, Hà Nội đã thể hiện cam kết vững chắc trong việc thực hiện tầm nhìn là Thủ đô sáng tạo và tăng cường phát triển công nghiệp văn hóa và sáng tạo của thành phố và đất nước.

Tuy nhiên, ông Christan Manhart cho rằng, Hà Nội vẫn cần nhiều giải pháp hơn để trở thành nơi ươm mầm, hội tụ và lan tỏa tinh thần sáng tạo hiệu quả nhất.

"Nhiều thành viên của UCCN (mạng lưới TP sáng tạo) ở châu Á đã thiết lập thành công các mô hình trong cộng đồng của họ để tạo ra môi trường thuận lợi để thúc đẩy đổi mới và phát triển. Tôi ý thức rằng, việc phát triển và quản lý một trung tâm sáng tạo không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Trên thực tế, đó là một quá trình từ xác định vị trí, thiết kế xây dựng và tổ chức những hoạt động để đảm bảo sự tăng trưởng bền vững", Trưởng đại diện VP UNESCO tại Hà Nội nhấn mạnh.

Chia sẻ kinh nghiệm của quốc gia mình, ông Thierry Vergon, Tùy viên văn hóa Đại sứ quán Pháp, Giám đốc Viện Pháp tại Hà Nội cho biết, mỗi thành phố sáng tạo của Pháp đáp ứng tối thiểu một tiêu chí mà UNESCO đặt ra cho Mạng lưới các Thành phố sáng tạo. Ví dụ như Saint-Étienne chuyển đổi từ thành phố công nghiệp sang thành phố sáng tạo văn hóa theo tiêu chí thiết kế, nơi quy tụ những trường phái thiết kế được ưa chuộng nhất đất nước, từ thiết kế xã hội, công nghiệp… đến kiến trúc, mỹ thuật, nhờ chính sách phát triển công nghiệp văn hóa hiệu quả của chính quyền.

“Chúng tôi cũng xác định lấy người dân làm trung tâm, cũng như chú trọng tương tác, liên kết với các thành phố, các cộng đồng sáng tạo khác. Từ kinh nghiệm này cho thấy, cần kết hợp cả 3 yếu tố cùng lúc, không nên tách riêng lẻ", ông Thierry Vergon chia sẻ.

Cũng theo ông Thierry Vergon, để có danh hiệu thành phố sáng tạo cần kết hợp nhiều lĩnh vực khác nhau và người dân địa phương. Hiện nay, Hà Nội phát triển mạnh nhưng thiếu sự phối kết hợp. Cần có hoạt động quảng bá hình ảnh thành phố Hà Nội ở góc độ toàn cầu, nhất là văn hóa.

Nỗ lực xây dựng Thành phố sáng tạo

Nêu kinh nghiệm về xây dựng Trung tâm Thiết kế sáng tạo từ Dongdaemun design plaza của Seoul (Hàn Quốc), bà Kim Haesoo Estella, Điều phối viên dự án về giải thưởng quốc tế và quan hệ công chúng tại Quỹ thiết kế Seoul, cho biết, kiến trúc công trình đóng vai trò quan trọng trong thu hút nguồn lực cũng như khơi dậy đam mê sáng tạo.

Tại Dongdaemun design plaza, công chúng và du khách được thấy lịch sử hình thành xuyên suốt của địa điểm như một minh chứng của tinh thần sáng tạo. Công trình được tổ chức thành 5 không gian chính, mã hóa bằng màu sắc khác nhau, đáp ứng từng chủ đề riêng, như: Trưng bày, biểu diễn, kinh doanh, giải trí… Đây cũng là trung tâm duy nhất tại Seoul trưng bày các sản phẩm thuộc lĩnh vực thiết kế, tổ chức các chương trình tham quan để học hỏi mô hình, các lễ hội thiết kế đều đặn; đồng thời, có các nền tảng trực tuyến và trực tiếp để thúc đẩy hiệu quả quảng bá, có các hoạt động hướng tới nhóm đối tượng yếu thế…

Tiến sĩ Dwinita Larasati, Tổng Thư ký Diễn đàn Thành phố sáng tạo Bandung, Indonesia chia sẻ, là nơi tập hợp nhiều trường đại học, Bandung rất chú trọng tận dụng nguồn lực trẻ cho thúc đẩy sáng tạo. Tại đây, nhiều sinh viên đã xây dựng được thương hiệu riêng cho mình ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Họ cũng năng động để hóa giải khó khăn từ tài chính như mở văn phòng ảo, hoặc chọn các địa chỉ có chi phí thấp ở vùng ngoại ô.

"Chúng tôi đã tập trung khai thác các công trình của nhà nước đang bỏ không, hoặc chưa tận dụng hết công suất cho các không gian sáng tạo để không lãng phí tài nguyên. Quy hoạch thành phố bằng việc đề cao thế mạnh của từng quận, như về ẩm thực, thời trang… để thu hút đông đảo người đến tham quan, làm việc", Tiến sĩ Dwinita Larasati nói.

Là thành viên sáng lập, người tiên phong trong việc hình thành ý tưởng xây dựng những không gian sáng tạo cho Hà Nội như X98 (số 98 Hoàng Cầu), Creative City (số 1 Lương Yên)…, kiến trúc sư Đoàn Kỳ Thanh cho biết, ngay từ khi xây dựng trung tâm sáng tạo, ông đã chú trọng mời các cá nhân, tập thể hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo văn hóa nghệ thuật đến và xác định họ chính là chủ nhân của trung tâm.

Cảm ơn những chia sẻ tâm huyết của các đại biểu, ông Đỗ Đình Hồng, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cho biết, những ý kiến chia sẻ tại hội thảo không chỉ cho thấy bức tranh toàn cảnh về không khí sáng tạo trong khu vực. Đây sẽ là những kinh nghiệm vô cùng hữu ích để Hà Nội hiện thực hóa một trong những sáng kiến, cam kết của mình khi ứng cử gia nhập mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO./.