Ghé thăm làng đá Khuổi Ky hơn 400 năm tuổi ở Cao Bằng

Khuổi Ky là tên của một ngôi làng khá đặc biệt trong quần thể khu du lịch thác Bản Giốc (xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng), nằm cách trung tâm TP Cao Bằng gần 100 km. Làng gồm có 14 hộ dân tộc Tày sinh sống.

Những ngôi nhà sàn đá này có từ khoảng năm 1594 - 1677, khi nhà Mạc lên vùng đất Cao Bằng xây dựng thành quách để phòng thủ, những ngôi nhà sàn bằng đá được xây lên như những "pháo đài".

Kiến trúc nhà lợp ngói âm dương, có ba gian chính, mỗi gian được ngăn bằng khung ván gỗ để thuận tiện cho việc sinh hoạt, móng nhà được làm bằng đá hộc và chân tảng kê cột cũng được làm bằng đá gia công lại.

Nhà sàn đối với người Tày ở Trùng Khánh là một miền thiêng - nơi cất giữ những nét đặc trưng trong đời sống vật chất và tinh thần truyền thống qua bao thế hệ.

Trong tâm thức người Tày, đá giống như vị thần linh che chắn, bảo vệ cho người dân làng. 

Đá được sử dụng rất nhiều trong sinh hoạt đời sống hàng ngày của đồng bào dân tộc. Nhà được xây bằng đá, vách đá, móng được làm bằng đá hộc, chân tảng cũng được làm bằng đá và gia công lại. Đá còn được sử dụng trong các công trình khác như hàng rào, đập nước, cối xay, bếp lò…

Để xây dựng được một ngôi nhà sàn hoàn chỉnh như ở làng đá Khuổi Ky người dân thời đó đã phải mất từ 2 đến 3 năm. Đá được sử dụng có rất nhiều kích cỡ xếp chồng lên nhau và kết dính bằng một hỗn hợp từ đá vôi trộn với cát. Những bức tường nhà có độ dày đến hơn 30cm cực kỳ chắc chắn và kiên cố. Chiều cao của mỗi ngôi nhà sàn là từ 7m đến 8m.

Đến nay, những ngôi nhà sàn cổ vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ, mang dáng dấp cổ xưa từ thời nhà Mạc, tạo nên nét cổ kính, nhuốm màu huyền thoại cho ngôi làng vùng biên giới này.

Tại làng đá cổ Khuổi Ky, hiện đã có một số hộ kinh doanh homestay. Một số ngôi nhà được lắp đặt hệ thống điện, nước và internet đầy đủ, thích hợp làm điểm dừng chân để chuẩn bị cho hành trình khám phá thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, cách Khuổi Ky khoảng 3 km./.

Minh Khánh