Giáo dục đại học năm học mới: Đẩy mạnh tự chủ theo hướng toàn diện, có chiều sâu và hiệu quả

Đào tạo đại học: số chương trình đào tạo tăng nhưng chưa đáp ứng được mục tiêu

Tại Hội nghị, báo cáo tổng kết năm học 2020-2021 và phương hướng năm học 2021-2022, Vụ trưởng Vụ GDĐH Nguyễn Thu Thủy cho biết, GDĐH đã hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học; từng bước triển khai tốt chính sách tự chủ; tăng cường năng lực đội ngũ, thành tích nghiên cứu khoa học; tiếp tục duy trì vị trí trong các bảng xếp hạng quốc tế với các chỉ số đều được cải thiện tốt hơn.

Về tuyển sinh, Bộ GDĐT đã có các chính sách, chỉ đạo kịp thời; triệt để ứng dụng CNTT, đảm bảo khoa học, khách quan, công khai, minh bạch, giảm tối đa thí sinh ảo, kiểm soát tình trạng tuyển sinh vượt chỉ tiêu, thích ứng với tình hình dịch bệnh Covid-19.

Tự chủ đại học ghi nhận sự thay đổi rất lớn về nhận thức và sự triển khai quyết liệt của các trường. 142/175 đơn vị công lập, 34/35 đơn vị trực thuộc Bộ GDĐT đã hoàn thành kiện toàn Hội đồng trường. Bộ đang soạn thảo, xây dựng văn bản sửa đổi NĐ 125/2011/NĐ-CP về trường của cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang và triển khai thành lập Hội đồng trường tại các trường công an, quân đội.

Đội ngũ gia tăng về chất lượng, tỷ lệ giảng viên trình độ tiến sĩ là 31,12%, tăng so với trước (28,9% năm 2019 và 30% năm 2020). Thực hiện Đề án 89, các cơ sở và ứng viên đăng ký khá cao.

Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, số bài báo ISI/SCOPUS của các cơ sở GDĐH năm 2020 tăng 4 lần so với năm 2016. Sau 5 năm, các cơ sở GDĐH vượt 75.400 bài, chiếm hơn 77% trong tổng số bài báo ISI/SCOPUS cả nước.

Về đảm bảo chất lượng, kết quả kiểm định giai đoạn 2016-2021 cũng tăng dần qua các năm. Đến cuối tháng 7/2021, 170 cơ sở và 241 chương trình đào tạo (CTĐT) đạt chuẩn trong nước; 216 CTĐT và 7 cơ sở đạt chuẩn kiểm định theo tiêu chuẩn nước ngoài.

Bên cạnh kết quả đạt được, một số nơi triển khai tự chủ chậm trễ, lúng túng. Mặc dù triển khai tốt nhưng công tác tuyển sinh đang đứng trước nhiều thách thức, tác động của Covid-19 tới việc xác nhận nhập học, di chuyển, phương thức học tập năm học mới… Quy mô khối ngành cũng thay đổi. Một số cơ sở tuyển sinh tốt song chưa đầu tư điều kiện đảm bảo chất lượng tương xứng với quy mô đào tạo, nhiều nơi thiếu nguồn lực. Một số trường tuyển sinh thấp so với năng lực (năm 2020, có khoảng 25% cơ sở GDĐH có tỷ lệ nhập học thấp). Số CTĐT được kiểm định tăng nhưng chưa đáp ứng được mục tiêu.

Đẩy mạnh tự chủ đại học theo hướng toàn diện, có chiều sâu và hiệu quả

Ghi nhận những kết quả đã đạt được trong năm học vừa qua, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, sang năm học mới GDĐH cần tiếp tục khắc phục khó khăn để tiếp tục lộ trình đổi mới, trong đó, cần tăng cường các giải pháp thích nghi với điều kiện dịch bệnh có thể còn kéo dài, thực hiện chuyển đổi từ đào tạo trực tiếp sang đào tạo trực tiếp kết hợp trực tuyến, kiên trì mục tiêu chất lượng và tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện.

"GDĐH không chỉ chuyển đổi số và ứng phó cho mình, mà còn đóng vai trò nòng cốt trong chuyển đổi số toàn ngành giáo dục, hỗ trợ cho bậc học phổ thông và giáo dục địa phương" Bộ trưởng nói, đồng thời khẳng định với vai trò là trung tâm trí tuệ thì đây là việc các trường đại học cần lưu ý.

Bộ trưởng cho hay, năm học tới tự chủ đại học sẽ tiếp tục được đẩy mạnh theo hướng toàn diện, có chiều sâu và hiệu quả. "Tự chủ không gì khác là để đại học năng động hơn, giải phóng được nguồn lực và sức sáng tạo, nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học. Nếu tự chủ không mang lại được điều đó thì cơ chế, chính sách phải điều chỉnh", Bộ trưởng nêu rõ.

Từ đó, Bộ trưởng yêu cầu, cần tiếp tục rà soát về phương diện thể chế để từng bước đồng bộ, tạo cơ chế chính sách đầy đủ thuận lợi cho tự chủ. Ngoài ra, muốn triển khai tự chủ đúng hướng, cần nâng cao nhận thức và thống nhất cách hiểu để áp dụng các quy định về tự chủ - điều này, Bộ trưởng cho rằng, thời gian qua vẫn chưa thấu đáo ở một số trường đại học.

Đi cùng với tự chủ, Bộ trưởng chỉ đạo, trong năm học mới cần tăng cường công tác đảm bảo chất lượng và kiểm định chất lượng, trong đó vai trò kiểm soát thông qua các bộ công cụ của cơ quan quản lý nhà nước là yếu tố quan trọng.

Đối với công tác tuyển sinh, Bộ trưởng cũng nhắc tới tinh thần đổi mới công tác tuyển sinh, gắn với việc kỳ thi tốt nghiệp THPT phải năng động hơn để thích nghi và có sự đổi mới theo hướng tăng cường phân cấp trong thi tốt nghiệp THPT. Để chuẩn bị, 2 Đại học quốc gia và các đại học vùng có thể xây dựng ngay và củng cố hệ thống các trung tâm khảo thí, tạo tiền đề cơ sở vật chất cho các chủ trương đổi mới thi trong thời gian sắp tới.