(Tổ Quốc) - Việt Nam đang dần trở thành trung tâm tập trung những xu hướng đổi mới về công nghệ, cũng như hàng loạt startup trong ASEAN. Chỉ trong năm 2016, các startup Việt đã thu hút được tổng giá trị đầu tư lên đến 205 USD. Không những thế, 500 startups – quỹ đầu tư mạo hiểm lớn tại thung lũng Silicon (Mỹ) – cũng vừa thông báo quyết định thiết lập một quỹ đầu tư dành riêng cho thị trường Việt Nam.
 Gọi vốn cho ý tưởng khởi nghiệp. (Ảnh: Nguồn Internet) |
Gọi vốn từ cộng đồng
Một giải pháp đang ngày càng trở nên phổ biến, tạo cơ hội cho startup trình bày ý tưởng kinh doanh của mình tới lượng lớn người tiêu dùng (NTD) qua mạng internet. Mô hình này rất đơn giản – nếu NTD hứng thú với ý tưởng của DN, họ sẽ tài trợ (có thể 1 USD, hoặc cũng có thể 1triệu USD), và trở thành những “nhà tài trợ”, hay “người ủng hộ”. Nhờ vậy, startup sẽ nhận được nguồn vốn cần thiết, giúp triển khai dự án kinh doanh, xây dựng cơ sở khách hàng ngay lập tức cho sản phẩm và dịch vụ của mình.
Tuy nhiên, nhiều chiến dịch gọi vốn đã không thể đạt mục tiêu đề ra. Theo tạp chí Fortune, cứ 10 startup được thành lập, 9 sẽ thất bại.
Để đảm bảo sự thành công của chiến dịch góp vốn, nên cân nhắc các yếu tố:
Chỉ bán những ý tưởng có triển vọng
Mọi sản phẩm hay dịch vụ thành công đều cần có một lợi điểm bán hàng độc nhất (unique selling point), và một hoạt động kinh doanh hấp dẫn đi kèm. Việc thấu hiểu nhu cầu và khúc mắc của khách hàng mục tiêu chính là chìa khóa giúp bán ý tưởng của mình. Trang web cần nêu rõ dịch vụ đang cung cấp, và lợi ích khách hàng được hưởng.
Không như việc thu hút vốn theo các phương thức truyền thống (như rao bán cổ phần), với gọi vốn từ cộng đồng, các “nhà tài trợ” sẽ hỗ trợ kinh phí như một phiếu tín nhiệm đơn thuần, mà không quá kỳ vọng về các khoản lợi nhuận khổng lồ trên vốn đầu tư. Bởi vậy, ngoài việc sở hữu một sản phẩm triển vọng, cần phải trình bày ý tưởng của mình theo một cách thu hút nhất, để thuyết phục mọi người mua sản phẩm hay dịch vụ.
Đặt mục tiêu tài trợ hợp lý
Trước khi bắt đầu một chiến dịch gọi vốn từ cộng đồng, việc quan trọng, phải xây dựng được kế hoạch chi tiêu cụ thể giúp thực hiện ý tưởng, thay vì chỉ giải ngân toàn bộ số vốn sau khi đạt đủ mục tiêu tài trợ như các dự án (DA) gọi vốn từ cộng đồng thông thường. Hơn nữa, những người ủng hộ DA chính là những nhà đầu tư. Vì vậy, việc phát triển chiến lược sử dụng nguồn vốn này sẽ giúp những người ủng hộ hình dung được các cột mốc quan trọng, đồng thời giúp bạn kiểm soát được kỳ vọng của họ trong toàn bộ quá trình sản xuất và ra mắt sản phẩm.
 Tập trung marketing cho chiến dịch. (Ảnh: Nguồn internet) |
Tập trung marketing cho chiến dịch
Kế hoạch marketing sẽ quyết định khả năng thành bại của việc kêu gọi vốn từ cộng đồng. Các nền tảng mạng xã hội là kênh truyền thông có tác động mạnh và hiệu quả; vì thế, hãy tận dụng chúng để tạo lợi thế cho chiến dịch của mình. Hãy trao đổi thường xuyên và rõ ràng với NTD, chia sẻ trước tiến độ cho các nhà tài trợ, cho họ thấy những đột phá mới, và thông báo ngay nếu có bất kỳ thay đổi nào so với lịch trình gốc. Cũng nên sử dụng mạng xã hội để thu thập phản hồi, và khuyến khích người ủng hộ chia sẻ ý tưởng với cộng đồng của họ. Thông qua mạng xã hội, có thể quảng cáo ý tưởng của mình tới đông đảo NTD một cách nhanh chóng và tiết kiệm, cũng như thu hút cộng tác từ nhiều doanh nhân hay những nhà phát triển đổi mới cùng chí hướng.
Nêu rõ những lợi ích
Hãy thể hiển thật rõ lợi ích của người ủng hộ được hưởng. Hình thức kêu gọi vốn từ công động phổ biến nhất hiện nay: cung cấp các đặc quyền cụ thể, như tặng sản phẩm miễn phí, gói ưu đãi giá thành dành cho những ủng hộ sớm, hay được tham gia vào quá trình phát triển và phát hành sản phẩm. Thông thường, những người ủng hộ sẽ nhận được những đặc quyền khác nhau, tùy thuộc vào mức độ đóng góp của họ. Ví dụ, những khoản đóng góp nhỏ sẽ được ghi nhận trên trang website chính thức, còn những khoản lớn hơn thường được nhận những phiên bản giới hạn của sản phẩm.
Lên kế hoạch cho thành công lâu dài
Cho dù có đặt mục tiêu cho startup của mình trở thành DN dẫn đầu toàn ngành công nghiệp hay không, hãy nhớ rằng việc bắt đầu kinh doanh không phải là giai đoạn khó khăn nhất; một chiến dịch góp vốn từ cộng đồng thành công thường chỉ là khởi đầu cho chặng đường dài và đầy thử thách sau này. UPS cũng từng chỉ là một DN cung cấp dịch vụ chuyển phát nhỏ tại Seattle (Mỹ), với chỉ một nhân viên và một chiếc xe đạp.
 Lên kế hoạch cho thành công lâu dài. (Ảnh: Nguồn internet) |
Nhưng khi có khả năng nhìn toàn cảnh vấn đề, sẽ có thể phát triển DN của mình. Nhiều startup sẽ phải thay đổi triệt để mô hình kinh doanh, có thể phải trải qua nhiều lần thử cho tới khi phù hợp. UPS đã phải chuyển đổi vài lần trong suốt quát trình phát triển, từ khởi điểm là dịch vụ đưa thư và giao hàng tư nhân, tới vận chuyển hàng hóa cho các cửa hàng bán lẻ, rồi giao nhận tại nhà, hay phục vụ chuyển phát cho các nhà bán lẻ và doanh nghiệp B2B. Ngày nay, UPS đang vận chuyển hơn 4,6 tỷ gói hàng một năm, trên hơn 220 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Khi công ty tiếp tục lớn mạnh và phát triển, phải đưa ra những quyết định chiến lược nhằm giải quyết hàng loạt vấn đề mới, và gia cố sự hiện diện trên thị trường.
Tạo nền tảng vững chắc cho văn hóa DN
Đội ngũ sáng lập sẽ tạo định hướng tinh thần chung cho toàn DN. Bởi vậy, hãy suy nghĩ thấu đáo và rõ ràng về văn hóa DN mong muốn. Một đội ngũ nhân viên phù hợp - điều tối quan trọng trong mọi chặng phát triển của startup, tất nhiên sau khi đã hoàn thành giai đoạn tìm kiếm tài trợ ban đầu. Đó chính là nền tảng giúp đội ngũ lãnh đạo định hướng cho tương lai của công ty, cũng như thu hút và giữ chân nhân tài cho sự phát triển lâu dài.
Hợp tác với những DN đáng tin
Một đối tác chiến lược phù hợp sẽ cung cấp sự hỗ trợ không thể thiếu trong nhiều mặt, từ nguồn lực, mạng lưới kinh doanh hay các kỹ năng thiết yếu giúp kinh doanh thành công. Ví dụ, các startup có thể tham gia vào các chương trình “Ươm mầm khởi nghiệp” để được hỗ trợ về kỹ thuật, quản trị, tạo mẫu, thử nghiệm và marketing từ các DN lớn.
Cụ thể với các khởi nghiệp về thương mại điện tử (e-commerce), việc hợp tác với một DN cung cấp logistics lớn, sẽ tạo lợi thế cạnh tranh đáng kể, giúp đảm bảo thành công trong việc giữ chân khách hàng; đồng thời góp phần hỗ trợ gây dựng trải nghiệm đa kênh liền mạch cho khách hàng.
Nghiên cứu mới nhất của UPS cho thấy gần như 50% người mua hàng trên mạng tin rằng việc đảm bảo ngày giao hàng là một yếu tố tiên quyết khi lựa chọn và quyết định mua hàng. Giao hàng đúng hẹn là tối quan trọng, giúp nâng cao độ hài lòng của khách hàng, và quyết định khả năng tái mua hàng sau này. Điểm này quan trọng không kém gì yếu tố về chất lương hàng hóa.
Triển vọng kinh tế cho ngành bán lẻ ở Việt Nam vẫn được đánh giá là sở hữu tính năng động cao và sẽ tiếp tục phát triển nhờ tốc độ tăng trưởng thu nhập của tầng lớp trung lưu, chỉ số niềm tin của NTD cũng rất lạc quan. Với việc ứng dụng công nghệ hiệu quả, và tạo quan hệ hợp tác vững chắc với các nhà cung cấp dịch vụ logistic có kinh nghiệm lâu năm, các DNV&N ở Việt Nam đã sẵn sàng để mở rộng quy mô kinh doanh của mình ở toàn cả châu Á, và trên khắp thế giới.
Theo Daryl Tay, Giám đốc điều hành, UPS Việt Nam
