Hành trình Di sản: Văn Miếu – Quốc tử giám

(Cinet) – Là trường học đầu tiên cũng đồng thời là nơi đang lưu giữ 1 di sản có giá trị của Việt nam. Văn Miếu – Quốc tử giám từ lâu đã trở thành một trong số những hình ảnh đại diện của thủ đô Hà Nội. Đây cũng là điểm đến thứ 2 trong hành trình di sản tại Hà Nội.

Văn Miếu Quốc tử giám, Hà Nội

Là một quần thể di tích độc đáo trong đó có sự kết hợp giữa cảnh quan tự nhiên, hồ, vườn cây với kiến trúc các công trình, Văn Miếu – Quốc Tử Giám thực sự là một địa điểm hấp dẫn tại thủ đô Hà Nội. Văn Miếu – Quốc tử Giám được coi là trường đại học đầu tiên của Việt Nam vì thế trong suốt hàng nghìn năm qua nơi đây vẫn luôn được chọn là nơi khen thưởng với cá nhân có thành tích học tập xuất sắc.

Di tích Văn Miếu – Quốc tử giám gồm hai di tích chính là Văn Miếu và Tư nghiệp Quốc tử Giám. Văn Miếu là khu vực thờ Khổng Tử, một bậc hiền triết cũng là người sáng lập ra Nho giáo của Trung Quốc. Tư nghiệp Quốc tử giám là nơi thờ Chu Văn An, người thầy giáo tiêu biểu của nền giáo dục Việt Nam.

Với những kiến trúc độc đáo, có giá trị nghệ thuật cao và ý nghĩa lịch sử sâu sắc, Văn Miếu từ lâu đã trở thành một điểm đến quen thuộc và là một trong những hình tượng khi nói về Hà Nội

Ngoài hai di tích chính, quần thể kiến trúc Văn Miếu – Quốc tử giám còn có: hồ Văn, vườn Giám, khu vực đặt 82 bia tiến sĩ. Tổng thể kiến trúc di tích Văn Miếu – Quốc tử giám có tường gạch vồ bao bạo, phía trong chia thành nhiều lớp không gian, mỗi lớp lại có những công trình kiến trúc khác nhau. Nếu đi từ cổng chính vào, kiến trúc đầu tiên du khách có thể thấy là cổng Văn Miếu, tiếp đến là  Đại Trung, Khuê Văn Các, Đại Thành và trong cùng là cổng Thái học. Hầu hết các công trình kiến trúc tại Văn Miếu đều là những công trình kiến trúc có giá trị nghệ thuật và lịch sử. Trong số đó không thể không nói tới Khuê Văn Các, đây là một lầu vuông tám mái bao gồm bốn mái thượng và bốn mái hạ, có chiều cao gần 9 mét. Khuê Văn Các được Tổng trấn Nguyễn Văn Thành triều nhà Nguyễn cho khởi công xây dựng vào năm 1805 trên một nền vuông cao cân xứng có lát gạch Bát Tràng. Kiểu dáng kiến trúc của Khuê Văn Các rất hài hòa và độc đáo với 4 cột trụ vuông mỗi cạnh của trụ, trên các mặt trụ đều có chạm trổ các hoa văn rất tinh vi, cầu kỳ. Tầng trên là kiến trúc gỗ sơn son thiếp vàng và những hình trang rất đẹp mắt.

Bởi sự tinh tế trong thiết kế đặc trưng rất riêng mang phong cách Hà Nội, Khuê Văn Các từ lâu đã trở thành một trong những biểu trưng của mảnh đất nghìn năm văn hiến cũng đồng thời là hình ảnh mang thương hiệu Việt Nam thường xuyên xuất hiện trong các sự kiện quốc tế.

Với vẻ đẹp tổng thể hài hòa và những công trình kiến trúc đặc biệt có giá trị lịch sử, mỹ thuật như vậy, việc Văn Miếu – Quốc tử giám thu hút khách thăm quan là điều rất dễ hiểu. Văn Miếu – Quốc tử giám cũng là một trong số ít những địa điểm rất phổ biến ở Việt Nam, từ trẻ nhỏ đến người già, từ người Việt cho đến khách quốc tế, chỉ cần đặt chân đến Hà Nội đã được nghe kể về Văn Miếu. Nổi tiếng và được biết đến nhiều là vậy, song không hẳn ai cũng biết tại Văn Miếu – Quốc tử giám hiện đang gìn giữ một di sản đã được thế giới công nhận đó là 82 bia Tiến sĩ.

Không chỉ có những kiến trúc đẹp, Văn Miếu Quốc tử giám còn là nơi lưu giữ di sản vô cùng quý giá của Việt Nam đó chính là 82 bia Tiến sĩ. 82 bia Tiến sĩ đã được Unesco công nhận là Di sản tư liệu thế giới năm 2010.

82 bia Tiến sĩ dựng ở hai bên phải và trái của giếng Thiên Quang, chia đều mỗi bên 41 tấm bia được dựng thành 2 hàng ngang. Tất cả các bia đều quay mặt về phía giếng, được chế tác theo cùng một phong cách: bia dẹp, trán cong, hình vòm. Các tấm bia được đặt trên lưng rùa (rùa cũng được tạo dáng theo một phong cách chung: to, đậm và chắc khỏe).

Đặc điểm nổi bật của 82 văn bia đề danh Tiến sĩ ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội, đó là: Các tấm bia đều khắc hoa văn trang trí rất cầu kỳ, mang tính cách điệu cao, là những tư liệu có giá trị khi nghiên cứu nghệ thuật điêu khắc nước ta thời kì từ thế kỷ XV đến thế kỷ XVIII. Đây được coi là những bằng chứng sống động của trí tuệ và bàn tay khéo léo của những nghệ nhân Việt Nam. Ngày 9 tháng 3 năm 2010, Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc Unesco đã chính thức công nhận 82 bia tiến sĩ tại Văn Miếu – Quốc tử giám, Hà Nội và danh mục Di sản tư liệu thế giới.

Kể từ đó đến nay, Văn Miếu – Quốc tử giám càng được biết đến nhiều hơn bởi giá trị văn hóa, lịch sử của các công trình tại đây đã vượt qua biên giới Việt Nam để đến với bạn bè quốc tế. Hầu hết các chương trình city tour ( chương trình du lịch trong thành phố) tại Hà Nội hiện nay đều có phần thăm quan Văn Miếu – Quốc tử giám. Ngoài ra, Văn Miếu – Quốc tử giám cũng là nơi được lựa chon để tổ chức nhiều chương trình, hoạt động văn hóa,  nghệ thuật liên tục trong năm. Vào dịp Tết nguyên đán của người Việt, khu vực này trở thành 1 không gian tri thức với nhiều hoạt động của các Hội thơ, Hội văn, Hội thư pháp…thu hút hàng nghìn lượt khách thăm quan mỗi ngày.

Lan Hương

(Ảnh minh họa. Nguồn Internet)