Hòa Bình: Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Hòa Bình cơ bản có sáu thành phần dân tộc sinh sống, cộng đồng dân tộc vừa giữ gìn bản sắc văn hóa riêng của mình, vừa bảo tồn tính đa dạng của văn hóa chung. Các dân tộc thiểu số ở tỉnh Hòa Bình có nền văn hóa nghệ thuật dân gian phong phú và đặc sắc, đặc biệt, các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống được bảo tồn, lưu giữ tương đối nguyên vẹn, ngoài nhu cầu giải trí còn phục vụ nhu cầu tín ngưỡng được thể hiện trong các hoạt động lễ hội, phong tục nghi lễ sinh hoạt cộng đồng của đồng bào các dân tộc.

Nhằm thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp để bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh phù hợp với tình hình thực tế của địa phương; đồng thời tăng cường đầu tư của Nhà nước, đẩy mạnh xã hội hóa huy động mọi nguồn lực cho bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số ở Hòa Bình, gắn với phát triển văn hóa và du lịch trên địa bàn tỉnh; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hòa Bình đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án "Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021 - 2030".

Việc triển khai Kế hoạch sẽ góp phần đánh giá thực trạng, đề xuất các giải pháp bảo tồn, khai thác và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch; Tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số; khích lệ sáng tạo các giá trị văn hóa mới, góp phần giảm dần sự chênh lệch về mức hưởng thụ văn hóa giữa các vùng, các dân tộc, gắn kết giữa phát triển kinh tế với bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số.

Theo đó, từ năm 2023 đến năm 2030, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tiến hành kiểm kê, đánh giá thực trạng, lựa chọn lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu về dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số Hòa Bình để lập hồ sơ khoa học đề nghị đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; Nghiên cứu, sưu tầm, phân loại di sản văn hóa phi vật thể dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc thiểu số đã, đang bị mai một để đề ra các nhiệm vụ, giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc tiêu biểu các dân tộc thiểu số; khai thác các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc có tiềm năng xây dựng sản phẩm phục vụ phát triển du lịch; Tổ chức hội thảo khoa học về những vấn đề đặt ra trong việc bảo tồn, phát huy giá trị của dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Hòa Bình.

Từ năm 2023 – 2028, tham mưu đề xuất ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích hỗ trợ các nghệ nhân, người có uy tín và phát huy vai trò chủ thể của người dân đang nắm giữ nghệ thuật truyền thống về dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Hòa Bình thực hiện trao truyền bí quyết, kiến thức, kỹ năng thực hành các di sản văn hóa dân ca, dân vũ, dân nhạc; Xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và cá nhân đầu tư, khai thác phát huy lợi thế, tiềm năng của di sản văn hóa nghệ thuật truyền thống về dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số vào hoạt động kinh tế, phát triển du lịch. Tổ chức xét đề nghị tặng các danh hiệu "Nghệ nhân nhân dân", "Nghệ nhân ưu tú" để tôn vinh các nghệ nhân hoạt động trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể về nghệ thuật trình diễn dân ca, dân vũ, dân nhạc dân gian.

Từ năm 2023 – 2030, Sở sẽ tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho công chức văn hóa xã hội cấp huyện, cấp xã và các chủ thể văn hóa trong công tác quản lý, gìn giữ và phát huy giá trị nghệ thuật trình diễn dân ca, dân vũ, dân nhạc dân gian các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Hòa Bình; Hỗ trợ các nghệ nhân nghiên cứu, sưu tầm, tổ chức truyền dạy dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh gắn với khai thác, xây dựng các sản phẩm du lịch.

Triển khai hỗ trợ cộng đồng tổ chức thực hành để bảo tồn các di sản văn hóa phi vật thể dân ca, dân vũ, dân nhạc ngay chính trong đời sống cộng đồng; Lựa chọn phục dựng không gian văn hóa dân tộc tiêu biểu tại các khu, điểm du lịch và trong các sự kiện văn hóa du lịch, lễ hội truyền thống nhằm tạo môi trường thực hành và trao truyền các loại hình di sản văn hóa dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc… tạo ra các sản phẩm văn hóa đáp ứng nhu cầu phát triển du lịch cộng đồng trong tỉnh; Hỗ trợ phục dựng một số làn điệu dân ca, dân vũ, dân nhạc tiêu biểu tổ chức biểu diễn phục vụ hoạt động trải nghiệm của khách du lịch tại các khu, điểm du lịch; Tổ chức các chương trình cho khách du lịch được trải nghiệm các di sản văn hóa dân ca, dân vũ, dân nhạc tại Bảo tàng tỉnh; Tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch của các dân tộc thiểu số; Liên hoan dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số; Nghiên cứu, sưu tầm, tư liệu hóa, giới thiệu di sản văn hóa phi vật thể dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống của các dân tộc thiểu số tỉnh Hòa Bình.

Bên cạnh đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ chỉ đạo Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh, Bảo tàng Hòa Bình, Thư viện tỉnh, phòng Văn hóa và Thông tin các huyện, thành phố nghiên cứu xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ cho học sinh, sinh viên nhằm tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức trong việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp các loại hình dân ca, dân nhạc, dân vũ các dân tộc thiểu số tỉnh Hòa Bình đến với thế hệ trẻ; tuyên truyền, giới thiệu về nguồn gốc, vai trò và giá trị của loại hình di sản dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số trong trường học và sinh hoạt tại Câu lạc bộ trong các nhà trường với các hình thức phong phú, sáng tạo. Thực hiện tuyên truyền, phổ biến, quảng bá, giới thiệu giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch; Xây dựng hành trình kết nối di sản dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số tỉnh Hòa Bình gắn với phát triển du lịch; Ứng dụng khoa học, công nghệ, trọng tâm là công nghệ số trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của đồng bào dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch.

Để Kế hoạch được triển khai hiệu quả, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch yêu cầu việc bảo tồn các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc thiểu số tỉnh Hòa Bình phải được kiểm kê, nghiên cứu đầy đủ, khoa học và tư liệu hóa để phát huy hiệu quả phục vụ đời sống văn hóa và phát triển du lịch của đồng bào các dân tộc; gắn kết với việc bảo tồn, phát huy các thành tố văn hóa về phong tục, tập quán, tiếng nói, chữ viết, trang phục dân tộc... Có sự đồng thuận và tích cực tham gia của người dân (chủ thể văn hóa) vào quá trình bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số tại địa phương./.