Hoạt hình Việt Nam: Để phát triển cần thay đổi ( Bài 3)

(Cinet) – Theo quan điềm của bài viết này hoạt hình Việt nam hiện vẫn chưa có sức hút,chưa thực sự phát triển bởi lý do đặc biệt sau:

Đại chiến Bạch Đằng và cô Tấm đã đủ sức để cạnh tranh với siêu phẩm Kungfu Panda

>>Phim hoạt hình Việt: Ít đâu phải bởi thiếu nguồn lực (Bài 2)

>>Phim hoạt hình Việt : Xa lạ với trẻ em ( Bài 1).

Một năm hãng phim hoạt hình Việt Nam cho ra lò khoảng 10 bộ phim, nhưng hầu hết chỉ chiếu 1 – 2 lần rồi lại đem cất kho chờ cơ hội. Ban giám đốc hãng phim cho biết dù đã nhiều lần cố gắng làm việc để ký hợp đồng bán phim cho các kênh truyền hình, song thực tế như công chúng đã biết, hoạt hình Việt Nam xuất hiện trên sóng truyền hình chỉ lác đác trên đầu ngón tay. Thậm trí hãng phim đã từng in các tác phẩm của mình thành đĩa DVD để bán, nhưng việc phát hành vẫn dậm chân tại chỗ.

Các hệ thống rạp của Việt Nam hiện nay cũng đã không mở đầu “ khai vị” bằng phim hoạt hình trước khi chiếu phim chính như trước kia nữa và thời lượng đó đã dành cho quảng cáo..Vậy là phim hoạt hình Việt Nam làm xong cũng chỉ để phát sóng một năm đôi ba lần vào những dịp như  1/6, Trung Thu...

Với đề án “ Giáo dục truyền thống lịch sử yêu nước và cách mạng qua phim hoạt hình”, hãng phim Hoạt hình Việt Nam được rót kinh phí hơn chục tỷ đồng một năm để sản xuất chừng 5 – 6 phim mỗi năm. Được đầu tư như vậy nhưng đa số các phim này lại không được tìm được đầu ra, không đến được với khán giả, đặc biệt là khán giả nhỏ tuổi.

Dưới bóng cây, Cô bé bán diêm, Bay, Những người con của Rồng, Đại chiến Bạch Đằng...Những bộ phim hoạt hình Việt Nam đã gây tiếng vang trong thời gian vừa qua.

Còn nhớ năm 2010, nhân kỷ niệm 1000 năm Thăng Long, tác phẩm 3D “ Những người con của rồng” do hãng phim Hội điện ảnh thực hiện đã nhận được rất nhiều phản hồi tích cực từ phía công chúng. Nhưng cho đến nay, sau 2 năm bộ phim này vẫn chưa thể ra rạp và chỉ xuất hiện trên truyền hình vài lần. Giải thích về việc này, bà Nguyễn Thị Hồng Ngát – Giám đốc hãng phim Hội điện ảnh cho biết: Những người con của rồng được Hãng thực hiện theo đơn đặt hàng của UBND TP Hà Nội. Hãng chỉ có chức năng sản xuất chứ không được phép phát hành. Vì mong muốn được giới thiệu đến đông đảo công chúng một tác phẩm hay, mang nhiều ý nghĩa lịch sử, Hãng phim đã xin công văn của UBND TP Hà Nội để gửi cho VTV, HTV nhằm xếp lịch phát sóng đúng dịp 1000 năm Thăng Long. Nhưng với quyền hạn, khả năng của mình, Hãng chỉ có thể làm được như vậy còn việc phát hành tiếp sau đó phải trao lại cho UBQG 1000 năm Thăng Long.

Với sự khởi đầu đầy ấn tượng của đội ngũ làm phim hoạt hình trẻ thời gian qua được khẳng định bằng hàng loạt tác phẩm ấn tượng như: Cô bé bán diêm, Đại chiến Bạch Đằng, Dưới bóng cây, Bay…những tác phẩm này hoàn toàn có thể khai thác thương mại trên các rạp chiếu và truyền hình. Vậy nhưng bao nhiêu công sức cùng với tiền tỉ bỏ ra thực hiện, cái thu về được cũng chỉ là những lời khen ngợi và động viên từ cộng đồng mạng. Nếu cứ kéo dài như vậy thì ai có đủ sức, đủ lực, đủ tiền tỉ để chi ra sản xuất phim rồi hào phóng tung lên mạng để tặng không cho người xem?

Câu hỏi này đặt ra khiến công chúng có thể thấy việc phát hành phim của Việt Nam có quá nhiều bất cập. Tuy nhiên chúng ta cũng cần nhìn nhận một cách công bằng chứ không nên hoàn toàn đổ lỗi cho các đài truyền hình hay các rạp chiếu phim. Bởi đã kinh doanh là phải có lợi nhuận, các rạp chiếu phim không thể bỏ tiền ra mua một tác phẩm rồi để thu về một khoản lỗ, các đài truyền hình ngoài những ngày đặc biệt dành cho thiếu nhi như 1/6, Trung Thu cũng còn cần phải kinh doanh quảng cáo thì mới có tiền mua phim chứ nếu không bán được quảng cáo thì lấy đâu tiền cho các chương trình truyền hình phát sóng 24/24 phục vụ công chúng.

Còn nhớ cách đây 4 năm khi bộ phim Kungfu Panda – bộ phim hoạt hình đầu tiên được nhập khẩu ra rạp, chính nhà phát hành danh tiếng Megastar cũng chỉ nhận được cái lắc đầu thẳng thừng của nhiều rạp ở Hà Nội. Bởi với quan niệm cũ, phim hoạt hình chỉ để dành cho trẻ con sẽ khó có khả năng thu hồi vốn nên đến cả bộ phim nổi tiếng thế giới như vậy cũng đã từng bị ghẻ lạnh tại Việt Nam. Vậy nhưng cũng chính Kungfu Panda đã khiến cho các nhà phát hành phim phải có một cái nhìn hoàn toàn khác về phim hoạt hình. Ra mắt đúng dịp 1/6, Kungfu Panda 2 liên tục trong tình trạng cháy vé. Sau 2 tháng ra rạp, đến tận đầu tháng 8, phim vẫn tiếp tục được trình chiếu. Theo số liệu thu về được từ các rạp, chỉ sau gần 2 tháng, kể từ ngày đầu tiên ra rạp 1/6  đến ngày 24/7, Kungfu Panda đã mang về 56 tỉ đồng và là một trong những bộ phim ngoại có doanh thu cao nhất cho đến nay. Sau Kungfu Panda 2, hàng loạt các siêu bom tấn hoạt hình theo đà được nhập về Việt Nam và đều tạo ra những cơn sốt cháy vé tại các phòng chiếu. Như vậy có thể thấy, mặc dù ban đầu cũng bị từ chối nhưng hoạt hình thế giới đã chứng minh được sức hút, khả năng câu khách của mình còn phim hoạt hình Việt Nam lại chưa thể làm được điều đó.

Đến bao giờ hoạt hình Việt Nam mới đủ sức cạnh tranh với những nhân vật bước ra từ các siêu phẩm Car, Kungfu Panda, Kỷ Băng Hà, Madgascas...

Ông Brian Hall – Tổng giám đốc Megastar đã khẳng định với báo chí: Công ty sẵn sàng phát hành các bộ phim hoạt hình Việt Nam nếu có nội dung tốt. Khẳng định này cho thấy “đất” cho phim hoạt hình Việt có, nhưng do bản thân phim không đủ khả năng cạnh tranh, cũng chưa thực sự có thể tạo nên lợi nhuận nên các hãng phim cũng ngại đầu tư cho thể loại phim này.

Trên thế giới doanh thu có được từ các bộ phim hoạt hình có chất lượng rất lớn. Bởi không chỉ ra rạp, các phim còn có tiền thu được từ bản quyền truyền hình, các sản phẩm ăn theo như đồ lưu niêm, quần áo in hình các nhân vật trong phim…Vậy nhưng để có thể hút khách đến rạp, sẵn sàng chi tiền mua vé hay để các đài truyền hình có thể bán quảng cáo thì bộ phim hoạt hình đó phải có chất lượng.

Cuối cùng cũng bởi hoạt hình Việt Nam vẫn chưa thể so sánh với hoạt hình ngoại, điều này căn bản cũng dễ hiểu thôi bởi trước hết hoạt hình Việt Nam đâu có được đầu tư hàng triệu đô cho một bộ phim như các siêu bom tấn, các nhà sản xuất tuy nhiều tâm huyết nhưng chưa được đầu tư bài bản, kỹ thuật sản xuất còn quá lạc hậu so với thế giới, thêm vào đó những kịch bản hay gần như không có.

Các hãng phim hoạt hình của nhà nước vẫn còn ảnh hưởng của cơ chế cũ, xin không bàn đến nhưng các bạn trẻ - những người thực sự có tâm huyết với hoạt hình nước nhà đã nhận thức được để có thể phát triển cần một sự chuyên nghiệp vậy nên mỗi nhóm đã tìm một hướng đi cho mình sau những khởi đầu ấn tượng. Nhóm Colory Animation cho biết: Nhóm sẽ tự học để hoàn thiện khả năng sản xuất ít nhất trong 2 năm tới, không được đầu tư mà phải tự túc nhóm kiếm tiền để học bằng cách thực hiện những hợp đồng quảng cáo. Đại diện của True – D Animation ( nhóm sản xuất phim Cô bé bán diêm) thì cho biết: Nếu không thể thương lượng với các đơn vị phát hành phim và cũng không thể chiếu trên truyền hình để thu tiền nhằm có tiền đầu tư nâng cấp máy móc sản xuất phim và theo học các khóa đào tạo làm phim hoạt hình quốc tế. Nhóm cũng sẽ phải tự tìm hướng đi khác ví dụ như gia công cho các phim quốc tế, “đánh thuê” cho Hollywood hoặc thực hiện các hợp đồng quảng cáo…

Như vậy có thế thấy nếu như muốn phát triển hoạt hình Việt Nam, chúng ta cần có những thay đổi. Bộ VHTTDL cần có chính sách ưu đãi cho việc phát hành các  bộ phim hoạt hình “made in VietNam”, các Đài truyền hình cũng nên dành thêm thời lượng để phát sóng nhằm khích lệ cũng như đưa hoạt hình Việt Nam đến gần hơn với công chúng. Ngành điện ảnh Việt Nam đã có những bạn trẻ nhiệt huyết với phim hoạt hình, dốc sức vì sự phát triển của hoạt hình Việt Nam, nguồn nội lực này thiết nghĩ cũng cần được bồi dưỡng đầu tư chứ không nên kéo dài tình trạng chúng ta mang chất xám đi đánh thuê cho thế giới, rồi bỏ ngỏ thị trường trong nước. Cuối cùng để hoạt hình Việt Nam có thể phát triển thì cần nhiều thay đổi, nguồn nội lực đã có, chúng ta cần đầu tư. Các cá nhân, doanh nghiệp có tâm chúng ta cần khuyến khích, Nhà nước cũng cần chung tay xây dựng bằng những ưu đãi, chính sách cụ thể bởi hoạt hình Việt Nam hoàn toàn có thể sánh ngang với Thế giới nếu như được đầu tư và có một kế hoạch phát triển dài hạn.

Nguyễn Hương