Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương phát huy tốt hơn nữa vai trò là cầu nối giữa Đảng và đội ngũ văn nghệ sĩ

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà gửi lẵng hoa chúc mừng.

Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa tới dự và chúc mừng Hội đồng.

Tham dự buổi lễ có nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Trưởng Ban Tư tưởng- Văn hóa Trung ương và là Chủ tịch kiêm nhiệm Hội đồng nhiệm kỳ đầu tiên Nguyễn Khoa Điềm; các Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng; đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, các tỉnh, thành phố, các cơ quan, đơn vị trung ương và địa phương.

Trong diễn văn tại Lễ kỷ niệm, PGS. TS nhà văn Nguyễn Thế Kỷ, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng nêu rõ, trước diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, những khó khăn của tình hình trong nước trong giai đoạn đầu của thời kỳ Đổi mới, tác động mạnh mẽ, nhiều chiều đến các tầng lớp nhân dân, trong đó có giới trí thức, văn nghệ sỹ, đồng thời để bảo vệ chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa chính trị và văn nghệ; đấu tranh phản bác các quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch, Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) đã ban hành Quyết định số 81-QĐ/TW ngày 10/9/2003 thành lập Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương.

“Đây là quyết định kịp thời, đúng đắn thể hiện sự nhạy bén, chủ động và sáng suốt của Đảng đối với lĩnh vực văn học, nghệ thuật được Đảng ta khẳng định là “bộ phận rất quan trọng và đặc biệt tinh tế của văn hóa”, ông Nguyễn Thế Kỷ nhấn mạnh.

Theo Quyết định số 210-QĐ/TW của Ban Bí thư, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương có chức năng, nhiệm vụ là “Cơ quan tư vấn cho Đảng và Nhà nước về công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật”, nắm bắt, nghiên cứu, đánh giá tình hình lý luận, phê bình, sáng tác, xuất bản, quảng bá văn học, nghệ thuật; tổng kết thực tiễn, tham gia xây dựng, bổ sung và hoàn thiện quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về văn học, nghệ thuật.

Theo Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, 20 năm qua, Hội đồng tập trung nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, tư vấn giúp Đảng, Nhà nước xây dựng và lãnh đạo thực hiện nhiều nghị quyết, chính sách ở tầm chiến lược, vĩ mô về văn hóa, văn nghệ; tư vấn và hỗ trợ nhiều ban, bộ, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị trong công tác chỉ đạo, quản lý văn hóa, văn nghệ.

Hội đồng tổ chức nhiều cuộc hội thảo, tọa đàm, nghiên cứu khoa học, hoàn thành các đề án, đề tài khoa học cấp nhà nước và các cấp,…

Hằng năm, Hội đồng tổ chức thẩm định và trao Tặng thưởng các tác giả có tác phẩm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật xuất sắc và hỗ trợ xuất bản cho các bản thảo sách có chất lượng cao. Tính đến tháng 9/2023, có 248 tác phẩm đã được trao Tặng thưởng; có 147 bản thảo được hỗ trợ xuất bản thành sách chuyên khảo.

Qua 20 năm xây dựng, trưởng thành, có 7 đồng chí là Lãnh đạo và Ủy viên Hội đồng được Chủ tịch nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật và khoa học, công nghệ gồm: Nhạc sỹ Trần Hoàn, Nhà thơ Hữu Thỉnh, Giáo sư Hà Minh Đức, Đạo diễn, NSND Hải Ninh, NSND Chu Thúy Quỳnh, Nhà nhiếp ảnh Chu Chí Thành, NSND, PGS,TS Ứng Duy Thịnh; có 25 đồng chí là Lãnh đạo và Ủy viên Hội đồng được Chủ tịch nước tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật và khoa học, công nghệ và nhiều giải thưởng danh giá khác.

Phát biểu tại buổi lễ, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa ghi nhận và biểu dương nỗ lực, sáng tạo và thành tích mà Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương đã đạt được trong 20 năm qua. Với 5 nhiệm kỳ hoạt động, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương từng bước khẳng định vai trò, vị thế, uy tín trong đời sống văn học, nghệ thuật; không ngừng đổi mới, sáng tạo cả nội dung và phương thức hoạt động; tập hợp, kết nối trí tuệ, tâm huyết của đội ngũ chuyên gia, các nhà khoa học, nhất là đội ngũ lý luận, phê bình và văn nghệ sĩ cả nước. Hội đồng đã đạt được những kết quả quan trọng, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao; góp phần thiết thực thúc đẩy sự phát triển nền văn học, nghệ thuật nước nhà. Hội đồng đã tập trung nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, tư vấn giúp Đảng, Nhà nước về lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, nhất là công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật. Triển khai nhiều hoạt động phong phú, bổ ích, thiết thực hằng năm như tổ chức các cuộc hội thảo, tọa đàm khoa học; hoàn thành các đề án, đề tài nghiên cứu khoa học có tính quan trọng và cấp thiết đạt chất lượng cao.

Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa yêu cầu Hội đồng tiếp tục phát huy huy động tối đa kinh nghiệm, trí tuệ, tâm huyết của các đồng chí lãnh đạo và thành viên Hội đồng qua các thời kỳ; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật trong cả nước. Bám sát và thấu hiểu sâu sắc hơn nữa thực tiễn văn học, nghệ thuật đang vận động, phát triển đa dạng, phong phú; từ đó nâng cao khả năng phát hiện, dự báo, tổ chức nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn một cách khoa học và có hệ thống đối với những vấn đề lớn đang đặt ra. Tăng cường số lượng, gắn với nâng cao chất lượng báo cáo tư vấn cho Đảng, Nhà nước, nhất là tư vấn chuyên đề, chuyên sâu. Kiên định phát huy vai trò nền tảng, chủ đạo của mỹ học mác-xít, tư tưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật; tổ chức nghiên cứu thấu đáo tư tưởng văn nghệ truyền thống của cha ông; đồng thời tiếp thu có chọn lọc tinh hoa lý luận văn học, nghệ thuật trên thế giới; từng bước xây dựng và hoàn thiện hệ thống lý luận văn nghệ Việt Nam.

Hợp tác, liên kết chặt chẽ hơn nữa với đội ngũ những người làm công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật, qua đó góp phần định hướng và nâng cao hiệu quả các hoạt động sáng tạo, quảng bá và tiếp nhận văn học, nghệ thuật. Mở rộng các diễn đàn học thuật, nâng cao tinh thần đối thoại, tranh luận thật sự dân chủ, nghiêm túc, trách nhiệm, nhằm nâng cao tính khoa học, tính chiến đấu, tính thuyết phục của công tác lý luận, phê bình.

Hội đồng phát huy tốt hơn nữa vai trò là cầu nối giữa Đảng và đội ngũ văn nghệ sĩ; thường xuyên cung cấp, cập nhật chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về văn hóa, văn nghệ; đồng thời nắm bắt, phản ánh, dự báo tâm tư, tình cảm, nguyện vọng chính đáng của đội ngũ văn nghệ sĩ, các nhà nghiên cứu, lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật. Tổ chức nghiên cứu, kiến nghị bổ sung, hoàn thiện chính sách về đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, đãi ngộ, tôn vinh đội ngũ làm công tác nghiên cứu, lý luận, phê bình nói riêng và lực lượng sáng tạo văn học, nghệ thuật nói chung.

Tiếp tục xây dựng cơ chế và kế hoạch hợp tác quốc tế có hiệu quả trên lĩnh vực lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật. Chủ động phối hợp với các cơ quan nghiên cứu trong nước; trao đổi, hợp tác với các đối tác nước ngoài; tổ chức các sinh hoạt học thuật chuyên sâu để đánh giá, định hướng việc dịch thuật, tiếp thu, vận dụng đúng đắn, chắt lọc tinh hoa, thành tựu văn học, nghệ thuật thế giới.

Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị liên quan, chủ động tham gia tổng kết thực tiễn; sơ kết, tổng kết nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật. Trước mắt, tập trung nghiên cứu, đóng góp vào quá trình tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 33 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI “về xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”; tổng kết 50 năm nền văn học, nghệ thuật Việt Nam sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975 - 30/4/2025); tổng kết 40 năm xây dựng, phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong thời kỳ đổi mới; thiết thực đóng góp xây dựng các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng trên lĩnh vực văn học, nghệ thuật.

Tại buổi lễ, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương và Ban Biên tập Tạp chí Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật chính thức khai trương Tạp chí điện tử với tên miền https://lyluanphebinh.vn đánh dấu bước phát triển mới về nội dung, hình thức, công nghệ của Tạp chí, nối dài kênh thông tin, mở rộng diễn đàn nghiên cứu, trao đổi học thuật về văn học, nghệ thuật trên nền tảng số và kết nối internet./.