Hội Phết Hiền Quan năm 2023 không tổ chức nội dung đánh Phết
Thực hiện: Nam Nguyễn | 03/02/2023
(Tổ Quốc) - Năm nay, Ban tổ chức lễ hội Phết Hiền Quan (huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ), chỉ tổ chức các phần nghi lễ, không tổ chức lễ đánh trận phết. Tuy nhiên, khá đông người dân đã hòa vào đoàn rước để thực hành, tôn vinh giá trị tốt đẹp của lễ hội.
Hội Phết Hiền Quan là một lễ hội của xã Hiền Quan (huyện Tam Nông, Phú Thọ) được tổ chức trong các ngày 12 và 13 tháng Giêng Âm lịch. Lễ hội được tổ chức nhằm tôn vinh tinh thần thượng võ và tưởng nhớ hai vị thành hoàng là Thiều Hoa công chúa, một nữ tướng dưới thời Hai Bà Trưng có công đánh giặc và Mộc Trang đại vương thời nhà Đinh có công dẹp loạn 12 sứ quân.
Ngay từ sớm các cụ cao niên trong xã đã có mặt ở đình để sắp xếp các công tác chuẩn bị.
Đúng 12 giờ trưa ngày 12 tháng Giêng Âm lịch (tức ngày 2-2), Lễ hội Phết Hiền Quan bắt đầu bằng lễ rước từ đình Hiền Quan - nơi thờ Đức Ông Lý Mộc Trang thời Đinh và đền Hiền Quan, thờ Thiều Hoa công chúa thời Hai Bà Trưng. Tham gia lễ rước có các cụ cao niên trong xã, huy động thanh niên trong các làng và học sinh Trường THCS Hiền Quan, mang đến không khí trang nghiêm và lan tỏa những giá trị tốt đẹp của lịch sử, văn hóa lễ hội được phát huy từ ngàn đời nay.
Năm nay, để không xảy ra các hành vi phản cảm, kích động, bạo lực trong lễ hội như chỉ đạo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ban tổ chức hội Phết Hiền Quan đã xây dựng kế hoạch, kịch bản tổ chức lễ hội, trong đó chú trọng việc tuyên truyền, hướng người dân tham gia lễ hội văn minh lịch sự.
Bên cạnh đó, địa phương cũng đã phối hợp với các lực lượng chức năng đề ra các phương án để đảm bảo hội Phết diễn ra an toàn.
Hội Phết Hiền Quan gồm 4 phần: Rước kiệu, tế lễ, kéo quân và đánh phết. Lễ rước kiệu được tiến hành từ 12 giờ ngày 12 tháng giêng. Trên kiệu là các sắc phong, bài vị, quả phết, quả chúi được cất giữ trong cung cấm của Đình làng từ ngày mồng 10 tháng 10 âm lịch. Kiệu được khiêng từ đình ra đền do các "binh sĩ" hộ tống. Sau lễ rước kiệu là phần tế lễ.
Tham gia tế lễ là ông Tiên Chỉ và các bậc lão trong làng. Người đọc văn tế là ông Bàn Thượng, nội dung các bản văn tế được viết trong các sắc phong. Lễ "Khẩn tấu" do ông Tiên Chỉ đọc mong cuộc sống an bình cho mọi người sau đó là lễ dâng xôi gà, bánh chưng, bánh dày lên các bậc Thánh hiền. Sau ba tuần rượu tế là đến lễ kéo quân.
Trước lễ kéo quân, đoàn binh sĩ cùng chầu trước cửa Đền để nghe chỉ dụ sau đó chia hai ngả miệng hô vang cả một góc trời.
Lễ kéo quân được chia thành hai đoàn, mỗi đoàn với nhiều người tham gia. Đi đầu mỗi đoàn là ông trưởng lão râu tóc bạc phơ, mình quấn khố vàng, đầu chít khăn đỏ tay cầm cờ nheo miệng hô vang, biểu thị sự oai phong của đoàn quân, tiếp đó là đội trống cái, trống con gõ theo nhịp phách.
Năm nay, địa phương không tổ chức phần đánh phết. Theo lãnh đạo xã Hiền Quan, có nhiều lý do, trong đó bởi trước khi dịch Covid- 19, Lễ hội Phết có một số hình ảnh được cho là phản cảm (như cởi trần, trèo lên nhau, tranh cướp dưới bùn đất… hoặc thanh niên tham gia lễ hội có xô xát).
"Chưa bao giờ có người dân nào tham gia hội phết bị thương do quả phết. Việc xô xát (nếu có) xảy ra giữa những người dân ở nhiều địa phương tham gia lễ hội là trách nhiệm trong việc tổ chức tuyên truyền và phương án ngăn ngừa từ xa"- ông Lưu Văn Hiệu- Bí thư Đảng ủy xã Hiền Quan cho hay.
Sau ba năm ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, năm nay, hội làng tiếp tục tạm ngưng phần đánh phết. Ông Nguyễn Văn Lộc (75 tuổi, người thôn 2 xã Hiền Quan) chia sẻ: "Bản thân tôi nhiều năm ở trong BTC Hội Phết Hiền Quan, đây là lễ hội có tinh thần thượng võ, tri ân công đức tiền nhân trong công cuộc đấu tranh bảo vệ đất nước. Lễ hội là dịp con cháu đi làm ăn xa trở về quê hương, đoàn tụ và vui hội. Sau vài năm không tổ chức đánh phết, người dân mong mỏi lãnh đạo xã và các cấp liên quan có phương án quản lý, chỉ đạo tổ chức thực hiện đánh phết, giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống của lễ hội Phết Hiền Quan đồng thời phù hợp với đời sống hiện đại, góp phần tạo điều kiện vui tươi, phấn khởi cho nhân dân nhân dịp đầu năm mới".
“Sau 2 năm lễ hội được tổ chức trở lại bởi ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, người dân rất háo hức được tham gia thực hành nghi lễ tri ân công đức của các bậc tiền nhân để lại. Trong đó việc đánh phết là hoạt động hết sức có ý nghĩa và được người dân mong chờ. Việc không tổ chức được hoạt động này Ban tổ chức cũng thấy làm tiếc, nhưng người dân địa phương cũng sẽ ủng hộ quyết định của các cấp lãnh đạo. Mong rằng mùa lễ hội năm sau đảm bảo được các phương án tổ chức hoàn chỉnh, người dân lại được thực hành hoạt động có ý nghĩa và giá trị của cha ông”- một cụ cao niên trong xã nói.
Lý giải việc năm nay không tổ chức đánh phết, ông Lưu Văn Hiệu cho biết: UBND huyện Tam Nông đã giao Phòng VHTT về làm việc với UBND xã Hiền Quan và kiểm tra công tác chuẩn bị lễ hội Phết Hiền Quan năm 2023, nhất là nội dung đánh phết chưa đảm bảo các điều kiện về an toàn, an ninh trật tự, sân phết được tổ chức tại khu ruộng (khu Đồng Đám) hiện nay đang tích nước ruộng cấy sẽ gây nên lầy thụt, phương án đánh phết chưa cụ thể, lực lượng tham gia bảo vệ, sân đánh phết chưa đảm bảo.
Do đó năm nay lễ hội Hiền Quan không tổ chức đánh phết.
Nhiều người dân tranh thủ chụp lại ảnh quả phết.
Ngay sau phần lễ, cụ Tiên chỉ đã bê khay phết vào nội cung
Lễ hội năm nay tiếp tục tạm ngưng phần đánh phết, bao người dân tiếc nuối ngậm ngùi. Để phát huy giá trị truyền thống, tinh thần thượng võ, đòi hỏi Ban tổ chức và cấp có thẩm quyền cần phải nghiêm túc bàn bạc, có phương án tuyên truyền, vận động nhân dân và du khách chấp hành tốt các quy định; tổ chức lễ hội thật chặt chẽ, bảo đảm ngăn ngừa hành vi phản cảm, phát huy, lan tỏa giá trị độc đáo…