Họp báo giới thiệu sản xuất bộ phim ký sự “Việt Nam văn hóa thờ Thánh Mẫu”

(Cinet)- Sáng 11/9, tại Hà Nội, Trung tâm nghiên cứu và bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam phối hợp với hãng phim Hòa Bình tổ chức họp báo giới thiệu sản xuất bộ phim ký sự “Việt Nam văn hóa thờ Thánh Mẫu”.

Năm 2012, Bộ VHTTDL tôn vinh “Nghi lễ chầu văn” là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và đầu năm 2014 được phép của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã gửi hồ sơ “Tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ của người Việt” để UNESCO xem xét tôn vinh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là những mốc đánh dấu sự chuyển biến nhận thức xã hội về giá trị văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu.

Để tiếp tục bảo vệ và phát huy di sản văn hóa Thờ Mẫu và khắc phục những biến dạng, lợi dụng hình thức tín ngưỡng này, nhiều chủ trương chính sách đã được nhà nước ban hành, nhiều hoạt động thực hành nghi lễ thờ Mẫu được cộng đồng tín hữu ở các địa phương đã được tiến hành. Bên cạnh đó, các hoạt động nghiên cứu khoa học, các hoạt động truyền thông được đẩy mạnh để phổ biến những hiểu biết về nguồn gốc, bản chất, những giá trị văn hóa của Tín ngưỡng thờ Mẫu.

Bộ phim ký sự truyền hình “Việt Nam văn hóa thờ Thánh Mẫu” do hãng phim Hòa Bình phối hợp với Trung tâm nghiên cứu và bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam sản xuất dự kiến 100 tập, mỗi tập 15 phút đã khởi quay từ tháng 6/2014. Bộ phim do Nguyễn Minh Tuân làm đạo diễn, GS.TS Ngô Đức Thịnh chỉ đạo nội dung và nhà sử học Dương Trung Quốc là cố vấn lịch sử.

Các đại biểu giới thiệu sản xuất bộ phim ký sự “Việt Nam văn hóa thờ Thánh Mẫu”.

Nội dung của bộ phim được triển khai theo nhiều tuyến khác nhau: Tín ngưỡng thờ Mẫu là tín ngưỡng bản địa từ lâu đời, có nguồn gốc từ thời hình thành dân tộc, nó trải qua thời lập quốc với tâm thức Mẹ Âu Cơ, thỏa mãn nhu cầu phồn thực, sinh sôi nảy nở của cư dân nông nghiệp, tục thờ Mẫu của người Việt có nguồn cội từ đồng bằng Bắc Bộ… Bộ phim đi sâu hơn thể hiện những khía cạnh tín ngưỡng và văn hóa của Tín ngưỡng thờ Mẫu như hệ thống điện thần với các vị Thánh vốn là các nhân vật lịch sử hay được lịch sử hóa, những người có công với dân với nước; đi sâu phản ánh các nghi lễ của Tín ngưỡng thờ Mẫu, trong đó tiêu biểu nhất là nghi lễ Chầu Văn, sự tích hợp các sinh hoạt văn hóa như âm nhạc, hát văn chầu, múa thiêng, lễ phục tương ứng với các vị Thánh, đồ lễ, ẩm thực, các hình thức kiến trúc đền, phủ, điện…

Từ tất cả các hiện tượng, hình ảnh nêu trên, bộ phim làm rõ những giá trị văn hóa của Tín ngưỡng thờ Mẫu như quan niệm về thế giới quan gắn con người với “mẹ tự nhiên”, nhân sinh quan hướng ước vọng con người vào thế giới trần gian, chủ nghĩa yêu nước với tâm thức uống nước nhớ nguồn, tinh thần hòa hợp khoan dung văn hóa giữa các dân tộc, giá trị văn hóa nghệ thuật đặc biệt là trong nghi lễ chầu văn.

GS.TS Ngô Đức Thịnh phát biểu tại buổi họp báo.

Phát biểu tại buổi họp báo, GS.TS Ngô Đức Thịnh, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam cho biết, trước những triển vọng tốt đẹp của việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa thờ Mẫu, chúng ta còn nhiều việc phải làm. Điều nhức nhối nhất là tình trạng biến dạng và lợi dụng Tín ngưỡng thờ Mẫu để trục lợi, khiến cho nhận thức của nhân dân về Tín ngưỡng thờ Mẫu bị lệch lạc, bản chất của văn hóa thờ Mẫu bị xuyên tạc. Để Tín ngưỡng thờ Mẫu xứng đáng với danh hiệu cao quý mà nhà nước đã tôn vinh, chúng ta phải dọn dẹp “ngôi nhà” Mẫu cho khang trang, sạch đẹp, trả lại cho nó những giá trị văn hóa đích thực. Bộ phim ký sự “Việt Nam văn hóa thờ Thánh Mẫu” sẽ được hoàn thành và trình chiếu sẽ góp một phần vào việc giúp nhân dân có nhận thức đúng về văn hóa thờ Thánh Mẫu từ đó cùng với nhà nước và các nhà khoa học bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa của Tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam.

Nguyên Hà