(Tổ Quốc) - Ngày 28/1, tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Trung tâm Lưu trữ quốc gia I (Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước) và Trung tâm hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã phối hợp tổ chức triển lãm tài liệu lưu trữ “Cung đình đón Tết” để công chúng hiểu hơn về phong vị Tết xưa nơi cung đình.
Tết cung đình với những nghi lễ quá khứ được tái hiện sinh động qua hơn 80 văn bản tài liệu Châu bản, lần đầu tiên được công bố. Đây là ghi chép một cách chân thực các hoạt động đón Tết trang trọng trong Hoàng cung triều Nguyễn xưa - nơi từng được coi là bí ẩn và ít được biết tới.
Tết Nguyên đán là ngày tết cổ truyền lớn ở nước ta với nhiều phong tục truyền thống mang ý nghĩa sâu sắc. Dưới triều Nguyễn, Tết Nguyên đán được coi là một trong những lễ Tết lớn nhất trong năm và cung đình đón Tết với nhiều nghi lễ long trọng.
Những hình ảnh về nghi lễ Tết trong cung triều Nguyễn
Triển lãm bao gồm 3 chủ đề chính: Chủ đề 1 là "Các nghi lễ chuẩn bị đón Tết". Việc chuẩn bị đón Tết trong hoàng cung được bắt đầu sớm, ngay từ mùng 1 tháng Chạp, bằng lễ ban lịch năm mới (Lễ Ban sóc), sau đó là nghi lễ thỉnh các vị tiên đế về "ăn Tết" với triều đình (Lễ Hợp hưởng), nghi thức biểu thị việc tạm ngưng công việc triều chính (Lễ Phong ấn); Lễ đón Xuân ( Nghênh Xuân, Tiến Xuân).
Chủ đề 2 là "Tất niên tiễn năm cũ, đón năm mới". Ngày 30 Tết trong hoàng cung diễn ra các nghi lễ Tuế trừ, Trừ tịch, Lễ Thượng tiêu với ý nghĩa tống tiễn hết điều xấu của năm cũ để đón điều tốt đẹp của năm mới.
Chủ đề 3 "Đầu năm đón phúc, tiết xuân ban lộc và đề cao chữ Hiếu". Ngày đầu năm mới, nhà vua đích thân đến cung hoàng mẫu làm lễ chúc mừng. Làm lễ xong, vua ngự ở điện Thái Hòa, bách quan dâng biểu mừng. Sau lễ mừng tết, nhà vua ban yến, thưởng tết cho các hoàng thân, bá quan văn võ cũng như ban ân chiếu rộng khắp cho chúng dân.
Phát biểu tại lễ khai mạc Triển lãm, ông Đặng Thanh Tùng, Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước khẳng định: Triển lãm "Cung đình đón Tết" nhằm giới thiệu về Tết Nguyên đán trong cung đình dưới triều Nguyễn. Triển lãm này nằm trong chuỗi các hoạt động phát huy giá trị tài liệu lưu trữ của Trung tâm Lưu trữ quốc gia I trong đời sống xã hội để tài liệu đến gần hơn với nhân dân. Qua tài liệu lưu trữ và các tư liệu, hình ảnh minh họa, triển lãm tái hiện một phần bức tranh Tết cung đình triều Nguyễn xưa, đồng thời cho thấy sự gắn kết giữa Tết cung đình với Tết của muôn dân. Đơn vị tổ chức hy vọng triển lãm sẽ cung cấp thêm thông tin về các nghi lễ đón Tết trong cung đình cũng như trong nhân dân thông qua các di sản tư liệu quý giá, để các di sản này phát huy giá trị hơn nữa trong đời sống xã hội.
Hình ảnh Lễ hạ tiêu và khai ấn của cung đình triều Nguyễn
Đại diện Ban Tổ chức cho biết, do yêu cầu bảo vệ an toàn tài liệu lưu trữ, Ban Tổ chức chỉ đưa ra trưng bày các phiên bản. Bản gốc tài liệu hiện đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước. Ban Tổ chức hy vọng đây sẽ là nguồn tài liệu, tư liệu quý đối với các nhà nghiên cứu và công chúng quan tâm tìm hiểu về Tết xưa trong hoàng cung triều Nguyễn.
Triển lãm kéo dài đến hết ngày 23/2/2021 (tức ngày 12 tháng Giêng năm Tân Sửu)./.
