Nhiều nhà thơ làm thơ tình hay vì họ dám “chết vì yêu”. Thơ tặng vợ cũng là thơ tình, nhưng nó không chỉ là nụ hôn, nhớ nhung hờn giận, vì giai đoạn “yêu đương” trai trẻ đã qua rồi, mà cao hơn đó là tình nghĩa, trách nhiệm, bổn phận với tương lai gia đình. Mà cái đó thì người đàn ông nào cũng phải gánh vác.
Nhiều nhà thơ làm thơ tình hay vì họ dám “chết vì yêu”. Thơ tặng vợ cũng là thơ tình, nhưng nó không chỉ là nụ hôn, nhớ nhung hờn giận, vì giai đoạn “yêu đương” trai trẻ đã qua rồi, mà cao hơn đó là tình nghĩa, trách nhiệm, bổn phận với tương lai gia đình. Mà cái đó thì người đàn ông nào cũng phải gánh vác.
Vì thế nhiều nhà thơ cả đời không làm nổi bài thơ tặng vợ, không phải vì không yêu vợ, mà vì cuộc sống diễn ra thường nhật không có những cảm xúc đột biến. Bởi thế mà tôi đọc Tuyển tập Thơ trữ tình Việt Nam thế kỷ XX dày 983 trang của NXB Giáo dục (2004) với gần 600 bài thơ của gần 500 nhà thơ mà chưa đến chục bài thơ trực tiếp viết tặng vợ. Tuyển thơ Việt Nam 1945-2000, Gia Dũng biên soạn (NXB Lao động -2001) dày 1.700 trang, chọn gần 780 tác giả thơ với hơn 800 bài thơ trữ tình, mà chỉ có bốn năm bài tặng vợ. Hẳn nhiên là tất cả các bài đều “đáng đồng tiền bát gạo”. Thế mới biết làm thơ tặng vợ là một thách thức đối với các nhà thơ. Tuy nhiên, tôi biết thơ tặng vợ của các nhà thơ Việt trong thế kỷ XX còn nhiều hơn thế. Có người ở Hà Nội đã sưu tầm tuyển chọn và in thành tập Thơ tình tặng vợ dày với lời bình công phu để bán. Chỉ riêng nhà thơ Nguyễn Duy thôi đã có hẳn một tập thơ tặng vợ có tựa đề rất mùi là Vợ ơi.
Điều may mắn là thơ tặng vợ trong văn chương Việt
Trong kháng chiến chống Mỹ, “Bài thơ hạnh phúc” của nhà thơ Dương Hương Ly (Bùi Minh Quốc) tặng vợ là nhà văn Dương Thị Xuân Quý hy sinh tại mặt trận là một bài thơ bi tráng, sống mãi với thời gian: “Thôi em nằm lại/ Với đất lành Duy Xuyên/ Trên mộ em có mùa xuân ở mãi/ Trời chiến trường vẫn một sắc xanh nguyên...” . Không có tình cảm lớn, tình yêu lớn không thể viết được những câu thơ tình se sắt lòng người như thế.
Bài thơ “Tôi ra cửa biển”, của Hải Kỳ ở Đồng Hới là bài thơ tình rất hay viết tặng vợ được tuyển vào rất nhiều tuyển tập thơ tình. Vợ đi xuất khẩu lao động để kiếm tiền nuôi con. Nhà thơ “gà chống nuôi con” mấy năm liền. Vừa đi dạy học, Hải Kỳ vừa thay vợ nấu ăn, giặt giũ quần áo, chăm sóc hai con trai nhỏ ăn uống, học hành. Công việc bận bịu vất vả hàng ngày không thể nào lấp được khoảng trống vắng mà vợ để lại trong lòng anh: “Em đi góc biển chân trời/ Tôi về nhặt lại những lời bỏ quên/ Mùa đông rụng lá ưu phiền/ Sang xuân có bớt nỗi niềm nhớ mong/ Biết là nhớ cũng bằng không/ Tôi ra cửa biển ngồi trông cánh buồm”. Đây là đoạn thơ hay nhất đã được chọn in trong tập “Những câu thơ trong trí nhớ” do nhà thơ quá cố Tô Hà chọn. Nhà thơ Nguyễn Vũ Tiềm ở Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã chọn hai câu thơ: “Biết là nhớ cũng bằng không/ Tôi ra cửa biển ngồi trông cánh buồm” vào tuyển tập Nghìn câu thơ tài hoa Việt
Trong thơ tình tặng vợ cũng có những bài thơ nói rất sâu sắc về mối quan hệ vợ chồng, sau giai đoạn “yêu đương” thời trai trẻ. Nhà báo Thuận Hữu rất ít làm thơ, nhưng anh lại nói về “Những phút xao lòng” của cả chồng lẫn vợ trước hình bóng người thứ ba một cách thuyết phục. Bài thơ đã nói hộ nhiều người cái khó nói nhất, làm cho vợ chồng hiểu nhau hơn, bao dung hơn trong cuộc sống. Tôi nghĩ hình như nhà thơ dành nhiều hơn sự lý giải thông minh, chân tình này cho những người chồng trên thế gian. Bởi lẽ so với đàn bà, đàn ông đa mang hơn: “Ai cũng có một thời để yêu một thời để nhớ/ Ai cũng có những phút giây ngoài vợ ngoài chồng/ Đừng trách chi những phút xao lòng!”. Trong những ngày tháng gian nan của đời mình, nhà thơ Phùng Quán đã viết tặng người vợ thủy chung son sắt của mình một bài thơ mà anh đặt tên là “Kinh cầu nguyện buổi sáng”. Sinh thời, cứ mỗi buổi sáng trên “Chòi ngắm sóng” anh thức chị dậy, uống chén rượu, rít hơi thuốc lào xong là ngồi nghiêm trang đọc thật to bài thơ cho chị Bội Trâm, vợ anh nghe, như người sùng đạo đọc kinh buổi sáng: “Ngày lấy em tôi đã có lời nguyền/ Nếu tôi bỏ em lại bơ vơ dọc đường/ Tôi sẽ bị trời tru đất diệt”
(Văn nghệ )
