Khởi công 12 dự án thành phần thuộc Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025

Thực hiện Nghị quyết số 44/NQ/2022/QH15 của Quốc hội khóa XV, Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 11/02/2022 của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 44/NQ/2022/QH15 ngày 11 tháng 01 năm 2022 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 (Sau đây gọi là Dự án), sau hơn 10 tháng triển khai dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Ban Chỉ đạo nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT, đứng đầu là Thủ tướng Chính phủ; sự phối hợp hiệu quả, trách nhiệm của các cơ quan của Quốc hội, các Bộ, ngành trung ương và các địa phương, cùng tinh thần làm việc khẩn trương, tập trung, trách nhiệm cao nhất của các cơ quan đơn vị liên quan của Bộ Giao thông vận tải (GTVT), đến nay toàn bộ 12 dự án thành phần Dự án đã đủ điều kiện khởi công theo đúng quy định của pháp luật và thời hạn theo Nghị quyết của Chính phủ. Được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) phối hợp cùng Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố tổ chức Lễ Khánh thành dự án thành phần đoạn Cam Lộ - La Sơn thuộc Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2017 - 2020 và Lễ Khởi công đồng loạt 12 dự án thành phần thuộc Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025. Cụ thể:

1. Khánh thành dự án thành phần đoạn Cam Lộ - La Sơn thuộc Dự án xây dựng đường bộ cao tốc cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020:

- Thời gian: từ 8h00 - 9h30, ngày 31/12/2022.

- Địa điểm: Nút giao Cầu Tuần, xã Hương Thọ, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế.

2. Lễ Khởi công Dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025.

2.1. Thời gian:

- Từ 9h00 - 10h15 ngày 01 tháng 01 năm 2023 (Chủ nhật)

2.2. Địa điểm:

- Tổ chức lễ khởi công đồng loạt tại 12 Dự án/ 09 tỉnh. Trong đó:

+ 03 điểm đầu cầu chính tại các tỉnh: Quảng Bình, Quảng Ngãi và Hậu Giang đại diện cho 03 khu vực (Bắc Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nam Bộ) trong đó điểm cầu trung tâm tại Quảng Ngãi (Dự án Quảng Ngãi - Hoài Nhơn) với sự tham dự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

+ 09 điểm cầu (09 gói thầu/09 Dự án thành phần) còn lại tại địa bàn các tỉnh: Hà Tĩnh (02 điểm), Quảng Bình (01 điểm), Quảng Trị (01 điểm) Bình Định (01 điểm), Phú Yên (02 điểm), Khánh Hòa (01 điểm), Cà Mau (01 điểm);

2.3. Hình thức tổ chức:

Kết nối trực tuyến từ tất cả các điểm với điểm cầu trung tâm tại Quảng Ngãi (Dự án Quảng Ngãi - Hoài Nhơn).

Việc tổ chức Lễ khởi công toàn bộ 12 Dự án thành phần thuộc Dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 có ý nghĩa vô cùng quan trọng; đây là sự kiện lớn không chỉ của riêng ngành GTVT mà còn là sự kiện lớn của các địa phương, tạo không khí phấn khởi, tích cực thi đua lao động đối với cán bộ, công chức viên chức, người lao động toàn ngành GTVT ngay trong ngày đầu tiên của năm mới 2023; thể hiện quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự chỉ đạo quyết liệt và quyết tâm của Chính phủ cùng sự đồng lòng của nhân dân nỗ lực, phấn đấu thực hiện thành công một trong 03 đột phá chiến lược đã được Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đề ra với mục tiêu đến năm 2025, cả nước ta có khoảng 3000km đường bộ cao tốc; trong đó cơ bản hoàn thành toàn bộ dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam từ Lạng Sơn đến Cà Mau.

Triển khai "thần tốc" với tinh thần quyết liệt

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã tiếp tục xác định xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ là một trong ba đột phá chiến lược, trong đó ưu tiên phát triển một số công trình trọng điểm quốc gia về giao thông với mục tiêu "Đến năm 2030, phấn đấu cả nước có khoảng 5.000 km đường cao tốc" và "Đến năm 2025 hoàn thành đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông".

 Để đạt được mục tiêu này, Chính phủ xác định đến năm 2025 phải hoàn thành 3.000 km đường bộ cao tốc. Hiện nay đã đưa vào khai thác sử dụng khoảng 1.417 km, như vậy trong giai đoạn 2021 - 2025 cần tiếp tục hoàn thành thêm khoảng 1.600 km. Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải và các bộ, ngành, địa phương tích cực chuẩn bị các bước hoàn thiện thủ tục đầu tư để kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư các dự án trong đó có Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025.

Dự án được Quốc hội khóa XV thông qua chủ trương đầu tư tại phiên họp bất thường lần thứ nhất (Nghị quyết số 44/2022/QH15 ngày 11/01/2022) với tổng chiều 729 km được chia thành 12 dự án thành phần vận hành độc lập, gồm các đoạn Hà Tĩnh - Quảng Trị (267 km), Quảng Ngãi - Nha Trang (353 km) và Cần Thơ - Cà Mau (109 km), đi qua địa phận 12 tỉnh, thành phố (Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Cần Thơ, Hậu Giang, Bạc Liêu, Kiên Giang, Cà Mau). Sơ bộ tổng mức đầu tư 146.990 tỷ đồng, cơ bản hoàn thành năm 2025 và đưa vào khai thác, vận hành từ năm 2026. Dự án trải dài qua nhiều tỉnh thành phố, với nhiều dạng địa hình, địa chất khác nhau, khối lượng công việc triển khai lớn phải thực hiện trong thời gian ngắn đòi hỏi phải có tư duy mới, cách làm mới, sự nỗ lực lớn, quyết tâm cao trong triển khai. Ngay sau khi chủ trương đầu tư được Quốc hội thông qua, Bộ GTVT đã tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị quyết số 18/NQ-CP trong đó giao nhiệm cụ thể cho các Bộ, ngành, địa phương với các mốc thời gian phải hoàn thành và cho phép áp dụng các cơ chế đặc thù để triển khai dự án, cụ thể: (1) Áp dụng hình thức chỉ định thầu trong 2 năm 2022 và 2023 đối với các gói thầu tư vấn, xây lắp liên quan đến Dự án, gói thầu phục vụ di dời hạ tầng kỹ thuật, gói thầu thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng và tái định cư; (2) Cho phép triển khai đồng thời một số công việc liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong giai đoạn chuẩn bị dự án; sớm bàn giao cọc giải phóng mặt bằng để các địa phương thực hiện trước các công việc liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; (3) Cho phép triển khai đồng thời các thủ tục để rút ngắn thời gian thực hiện các công việc khảo sát, thiết kế, lập, thẩm định phê duyệt dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật nhằm sớm triển khai thi công; (4) Rút ngắn thủ tục cấp phép khai thác mỏ; giao trực tiếp các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nằm trong Hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án cho nhà thầu thi công dự án để khai thác; được phép nâng công suất đối với các mỏ cát đang khai thác khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Với các cơ chế đặc thù nêu trên, Bộ GTVT đã chỉ đạo các chủ đầu tư xây dựng kế hoạch chi tiết cho từng nội dung công việc cụ thể, phối hợp với các bộ ngành tổ chức thực hiện các công việc liên quan: (1) Lập Khung chính sách đền bù, hỗ trợ tái định cư của 6 dự án thành phần; (2) Lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường  của 12 dự án thành phần; (3) Thẩm duyệt phương án phòng cháy chữa cháy cho công trình hầm  của 4 dự án thành phần; (4) Tham vấn ý kiến của cộng đồng dân cư nơi thực hiện dự án… Các chủ đầu tư, tư vấn và cơ quan tham mưu của Bộ GTVT đã không quản ngày đêm, làm việc không có ngày nghỉ, ngày lễ, khắc phục các khó khăn địa hình hiểm trở, thời tiết mưa nhiều, nắng gắt để hoàn thành khối lượng công việc rất lớn. Nếu trước đây bình quân 01 dự án nhóm A sau khi chủ trương đầu tư được phê duyệt, tổng thời gian triển khai lập dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, đấu thầu và khởi công khoảng 2 năm thì đối với dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông là dự án quan trọng quốc gia, có quy mô lớn, nhiều công trình cầu, hầm, độ phức tạp kỹ thuật cao nhưng thời gian triển khai rút ngắn còn một nửa.

Về công tác giải phóng mặt bằng, các địa phương đã xác định đây là một nhiệm vụ chính trị hàng đầu trong năm 2022, năm 2023 và là mấu chốt thành công của dự án. Sau khi nhận bàn giao cọc GPMB, các địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo, Hội đồng GPMB và triển khai công tác đo đạc, kiểm đếm, lập, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thực hiện chi trả và thu hồi đất. Đồng thời nhân dân có đất bị thu hồi cũng nhận thức được tầm quan trọng của dự án nên đã ủng hộ, sớm nhận tiền bồi thường của dự án. Đến nay, các địa phương đã bàn giao trên 70% diện tích giải phóng mặt bằng đáp ứng yêu cầu khởi công.

Đến ngày 01/01/2023, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT sẽ tổ chức khởi công đồng loạt 12 dự án thành phần tại 12 vị trí trong đó có sự kết nối trực tuyến giữa các điểm cầu.

Như vậy, thời gian từ khi Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư cho đến khi khởi công toàn bộ 12 dự án thành phần là khoảng gần 1 năm, rút ngắn được ½ thời gian so với các Dự án khi chúng ta thực hiện theo những trình tự thủ tục thông thường. Tiến độ thực hiện đến nay đáp ứng được yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ. Để có được kết quả như vậy, đó là nhờ vào: (1) Sự chỉ đạo quyết liệt, sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; (2) Sự vào cuộc, hỗ trợ rất trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương; (3) Sự thay đổi rất lớn trong phương thức lãnh đạo, tư duy, cách nghĩ, cách làm của Bộ GTVT với một sự quyết tâm cao, nỗ lực lớn; nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu trong triển khai, thực hiện; (4) Sự cố gắng, tập trung nỗ lực hoàn thành công việc của các Ban QLDA, đơn vị tư vấn; (5) Sự phối hợp đồng thời của các đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn thẩm tra, cơ quan thẩm định, chủ đầu tư để hoàn thiện hồ sơ thiết kế, dự toán trong thời gian ngắn nhất với chất lượng cao nhất; (6) Sự tuyên truyền, sự vào cuộc của hệ thống chính trị các địa phương trong công tác giải phóng mặt bằng.

Phát huy tinh thần quyết liệt, trách nhiệm, tập trung tổ chức thi công

Đối với 13 gói thầu còn lại, Bộ GTVT đang chỉ đạo các đơn vị hoàn thành phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán, lựa chọn nhà thầu để tổ chức thi công trước tết Quý Mão (yêu cầu của Nghị quyết 18/NQ-CP thi công đồng loạt trước ngày 31/3/2023).

Theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ GTVT, sau lễ khởi công, các nhà thầu sẽ triển khai các công việc để thi công ngay dự án bám sát các mốc tiến độ yêu cầu.

Các chủ đầu tư, nhà thầu thi công, tư vấn giám sát… cần tập trung nhân lực, trang thiết bị, máy móc để triển khai thi công đồng loạt các dự án bảo đảo tiến độ, chất lượng, an toàn. Các địa phương cần tích cực triển khai giải phóng mặt bằng các diện tích còn lại để bảo đảm bàn giao toàn bộ trong quý II năm 2023; hỗ trợ tạo điều kiện cho các nhà thầu thi công trong việc cấp phép, khai thác các mỏ vật liệu xây dựng, bãi đổ thải; chỉ đạo các lực lượng chức năng bảo đảm an ninh, trật tự khu vực thi công.