(Tổ Quốc) - Nền kinh tế Nhật Bản bất ngờ thu hẹp vì tiêu dùng trong nước yếu, đẩy nước này rơi vào suy thoái và mất vị trí nền kinh tế lớn thứ ba thế giới vào tay Đức.
Theo hãng CNN, Văn phòng Nội các nước này ngày 15/2 cho biết tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đã giảm với tốc độ hàng năm là 0,4% trong 3 tháng cuối năm 2023 so với cùng kỳ năm ngoái. Tăng trưởng GDP của quý III/2023 cũng bị điều chỉnh xuống -0,8%. Hai quý suy thoái liên tiếp có nghĩa là nền kinh tế đang rơi vào thời kỳ suy thoái kỹ thuật.
Người dân đi ngang qua một ngã tư đông đúc ở Tokyo, Nhật Bản vào ngày 15/11/2023. Ảnh: Zhang Xiaoyu/Xinhua/Getty
Sự sụt giảm này thấp hơn nhiều so với dự báo của thị trường. Hãng Reuters trước đó đã dự báo GDP sẽ tăng 1,4% so với quý trước trong các tháng từ tháng 10 đến tháng 12.
Dữ liệu lần này xác nhận rằng nền kinh tế Nhật Bản sẽ xếp hạng thứ 4 thế giới sau Đức, tính theo đồng đô la Mỹ vào năm ngoái.
Nhu cầu trong nước đặc biệt yếu. Tất cả các hạng mục nhu cầu chính trong nước, bao gồm cả chi tiêu của người tiêu dùng đều âm. Chỉ có nhu cầu bên ngoài, được thể hiện qua xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ, mới đóng góp tích cực.
Tiêu dùng cá nhân - chiếm một nửa nền kinh tế - giảm 0,9% hàng năm trong quý 4, do người tiêu dùng Nhật Bản phải vật lộn với giá thực phẩm, nhiên liệu và các hàng hóa khác tăng cao.
Ông Neil Newman, Chiến lược gia của công ty Japanmacro có trụ sở tại Tokyo nhận định Nhật Bản nhập khẩu 94% nhu cầu năng lượng cơ bản và 63% thực phẩm, do đó, đồng yên yếu góp phần đáng kể vào chi phí sinh hoạt cao hơn.
Đồng yên đã giảm 6,6% so với đồng đô la Mỹ kể từ đầu năm nay và trở thành một trong những đồng tiền tệ có giá trị thấp nhất trong số các loại tiền tệ được Nhóm 10 quốc gia công nghiệp hóa sử dụng.
"Tiêu dùng cá nhân đặc biệt yếu và kỳ vọng của thị trường sẽ không thay đổi. Thật không may, điều này đang trở nên tồi tệ hơn vào tháng 1 năm nay sau trận động đất ở biển Nhật Bản. Mọi người ngừng chi tiêu trong thời điểm xảy ra thiên tai", ông Neil Newman nói thêm.
Trước đó, một trận động đất làm rung chuyển bán đảo Noto ở quận trung tâm Ishikawa (Nhật Bản) vào ngày 1/1 đã làm sập các tòa nhà, gây ra hỏa hoạn và cảnh báo sóng thần ở tận miền đông nước Nga. Hơn 200 người chết và hơn 1.000 người bị thương.
Trong quý 4, chi tiêu đầu tư cũng giảm vào quý thứ 3 liên tiếp, giảm 0,3%. Đầu tư vào nhà ở của khu vực tư nhân giảm 4%. Tuy nhiên, nhu cầu bên ngoài đã hỗ trợ tăng trưởng chung. Xuất khẩu tăng 11% so với quý trước nhờ đồng yên yếu. Đặc biệt, tiêu dùng trong nước, bao gồm cả chi tiêu của khách du lịch đã tăng mạnh.
Mặc dù rơi vào suy thoái kỹ thuật nhưng thị trường Nhật Bản vẫn sôi động với chỉ số Nikkei 225 tăng 1,2% và đóng cửa trên mức 38.000 lần đầu tiên kể từ năm 1990.
Dự kiến hồi phục
Một số nhà kinh tế cho rằng suy thoái kinh tế ở Nhật Bản có thể sẽ giảm bớt trong những tháng tới. Bà Min Joo Kang, chuyên gia kinh tế cấp cao của ING Group cho biết mặc dù kết quả quý 4/2023 đáng thất vọng nhưng chúng tôi kỳ vọng GDP của Nhật Bản vào quý 1/2024 sẽ phục hồi.
Sau khi sụt giảm vào cuối năm ngoái, tiêu dùng tư nhân sẽ được cải thiện trong quý hiện tại nhờ lạm phát ổn định và mức lương tăng trưởng dự kiến. Bà Min Joo Kang nói thêm về mặt đầu tư, thu nhập doanh nghiệp mạnh mẽ và nhu cầu vững chắc cũng sẽ dẫn đến tăng cường đầu tư vào cơ sở vật chất.
Các nhà phân tích tại Capital Economics cũng nhấn mạnh cuộc khảo sát kinh doanh và thị trường lao động đã vẽ ra bức tranh tươi sáng hơn về môi trường kinh doanh so với những con số tiêu đề dự báo.
Tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức thấp nhất trong 11 tháng là 2,4% vào tháng 12. Cuộc khảo sát của Ngân hàng Nhật Bản cũng cho thấy các điều kiện kinh doanh trên tất cả các ngành và quy mô doanh nghiệp ở mức mạnh nhất kể từ quý 4/2018.
Chính phủ có thể điều chỉnh lại số liệu quý 4 vào tháng tới trong đợt đánh giá định kỳ. Ngân hàng Goldman Sachs hôm 15/2 cũng bày tỏ kỳ vọng nền kinh tế Nhật Bản sẽ đạt mức tăng trưởng 1% trong quý đầu tiên của năm 2024.
"Chúng tôi dự đoán mức tiêu dùng trong nước sẽ chậm lại do giá hàng hóa tăng nhanh trong tháng 10 và tháng 12/2023, nhưng vẫn mong đợi một xu hướng tăng vừa phải đồng thời khả năng chi tiêu vốn cũng có thể tăng trở lại 1,3% trong cùng kỳ", các nhà phân tích nhận định.
Các nhà phân tích từ Capital Economists dự kiến số liệu GDP quý 4 của Nhật Bản rất có thể sẽ được điều chỉnh tăng trong lần công bố thứ hai vào tháng 3 nhưng không thể ngăn được việc Ngân hàng Nhật Bản chấm dứt chính sách lãi suất âm vào tháng 4.
Trong khi đó, các nhà đầu tư trong nước đặc biệt vẫn lạc quan. Thị trường chứng khoán Nhật Bản đã có một năm đặc biệt vào năm 2023, với chỉ số Nikkei tăng 28%, trở thành thị trường hoạt động tốt nhất ở châu Á. Cùng ngày, ngân hàng Morgan Stanley nhắc lại quan điểm lạc quan đối với chứng khoán Nhật Bản, khuyến nghị tăng phân bổ vốn vào chứng khoán nước này.
Theo các nhà phân tích từ công ty Eastspring Investments, sự phục hồi của chứng khoán Nhật Bản chủ yếu được thúc đẩy bởi các chính sách cải cách doanh nghiệp đang diễn ra cũng như cải thiện lợi nhuận trên cổ phiếu và khi đồng yên yếu cũng phần nào giúp tăng lợi nhuận của các nhà xuất khẩu Nhật Bản./.
