Nâng cao nhận thức của đồng bào dân tộc thiểu số trong việc bảo tồn, phát huy các tác phẩm văn học dân gian

Theo Kế hoạch, trong giai đoạn 2023 - 2026, sẽ tiến hành sưu tầm, nghiên cứu và tổ chức thực hiện công tác kiểm kê hàng năm để lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể về văn học dân gian các DTTS. Phấn đấu sưu tầm, số hóa, xuất bản khoảng 40% tác phẩm văn học dân gian của các DTTS để lưu trữ, nghiên cứu, tổ chức xuất bản, phát huy, truyền dạy; phấn đấu 40% các tác phẩm văn học dân gian của các DTTS có nguy cơ mai một được áp dụng các biện pháp bảo tồn, tư liệu hóa; phấn đấu 50% tác giả, nghệ nhân thuộc lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể nói chung và văn học dân gian của các DTTS nói riêng được hưởng chính sách hỗ trợ trong hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể; phấn đấu 50% các công chức, viên chức văn hóa, nghệ nhân, tác giả dân gian, già làng, trưởng bản, người có uy tín…được tập huấn, bồi dưỡng về công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số; phấn đấu 40% trường dân tộc nội trú và các cấp trường tại địa phương vùng đồng bào DTTS đưa thể loại văn học dân gian vào hoạt động sinh hoạt ngoại khóa, tổ chức ngày hội, giao lưu, liên hoan cho học sinh; phấn đấu hình thành được 01 - 02 câu lạc bộ, đội văn nghệ dân gian/01 xã vùng DTTS để thực hành, biểu diễn và trao truyền các thể loại văn học dân gian; tổ chức 01 đến 02 cuộc thi, cuộc phát động sưu tầm văn học dân gian của các DTTS trên phạm vi toàn tỉnh; tổ chức 01 đến 02 hội thảo khoa học về công tác sưu tầm, bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian của các DTTS cấp huyện, cấp tỉnh.

Giai đoạn 2027 - 2030, hoàn thành công tác kiếm kê, đánh giá, phân loại và lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể các thể loại văn học dân gian của các DTTS trên địa bàn tỉnh; phấn đấu sưu tầm, số hóa, xuất bản 80% các tác phẩm văn học dân gian của các DTTS, xây dựng cơ sở dữ liệu số về văn học dân gian các DTTS để lưu trữ, nghiên cứu, tổ chức xuất bản, phát huy, truyền dạy; phấn đấu 80% các tác phẩm văn học dân gian của các DTTS có nguy cơ mai một được áp dụng các biện pháp bảo tồn, tư liệu hóa; phấn đấu 80% tác giả, nghệ nhận thuộc lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể nói chung và văn học dân gian của các DTTS nói riêng được hưởng chính sách trong hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể; phấn đấu 80% các công chức, viên chức văn hóa, nghệ nhân, tác giả dân gian, già làng, trưởng bản, người có uy tín…được tập huấn, bồi dưỡng về công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian các dân tộc thiểu số; phấn đấu 80% trường dân tộc nội trú và các cấp trường tại địa phương vùng đồng bào DTTS đưa thể loại văn học dân gian vào hoạt động sinh hoạt ngoại khóa, tổ chức ngày hội, giao lưu, liên hoan cho học sinh; phấn đấu hình thành được 02 - 03 câu lạc bộ, đội văn nghệ dân gian/01 xã vùng DTTS để thực hành, biểu diễn và trao truyền các thể loại văn học dân gian; tổ chức 01 đến 02 cuộc thi, cuộc phát động sưu tầm văn học dân gian của các DTTS trên phạm vi toàn tỉnh; tổ chức 01 đến 02 hội thảo khoa học về công tác sưu tầm, bảo tồn, phát huy giá trị văn học dân gian của các DTTS cấp huyện, cấp tỉnh.

Kế hoạch được thực hiện tại vùng đồng bào DTTS và miền núi tỉnh Thừa Thiên Huế, đối tượng thực hiện là các thể loại văn học dân gian của đồng bào các DTTS, trong đó phát huy các tác phẩm có giá trị tiêu biểu và hiện đang sử dụng thường xuyên, các tác phẩm có nguy cơ bị mai một và nghiên cứu, sưu tầm, phục dựng các tác phẩm đã mất; đồng bảo DTTS, nhà nghiên cứu, văn nghệ sĩ, nghệ nhân người DTTS, các già làng, trưởng thôn, bản khu vực miền núi, vùng DTTS.

Các nhiệm vụ đặt ra gồm: Xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách cho các tác giả, nhà nghiên cứu, nghệ nhân, người tổ chức thực hành, trao truyền để bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của các DTTS; Khảo sát, sưu tầm, kiểm kê và lập danh mục thể loại văn học dân gian truyền thống của các DTTS; tổ chức xây dựng chương trình truyền dạy, bồi dưỡng, tập huấn về văn học dân gian của các DTTS; bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian các DTTS trong các lễ hội truyền thống, sinh hoạt văn hóa, liên hoan văn nghệ quần chúng và các không gian diễn xướng, thực hành phù hợp; đưa các tác phẩm văn học dân gian tiêu biểu của các DTTS vào hoạt động giảng dạy và giáo dục ngoại khóa tại trường học theo hướng dân của Bộ VHTTDL; tuyên truyền, phổ biến, giới thiệu các tác phẩm văn học dân gian; ứng dụng khoa học, công nghệ, trọng tâm là công nghệ số trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian của đồng bào DTTS.

Để thực hiện các nhiệm vụ nói trên, một số giải pháp trọng tâm về công tác chỉ đạo, điều hành cũng như xây dựng và tổ chức thực hiện cơ chế, chính sách; thông tin, tuyên truyền; phát triển nguồn lực; ứng dụng khoa học, công nghệ được đưa ra cụ thể như: Tăng cường, nâng cao hiệu quả chỉ đạo và tổ chức thực hiện của các sở, ban, ngành, địa phương, các đoàn thể đối với công tác bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống các DTTS; nghiên cứu, tham mưu, đề xuất ban hành cơ chế, chính sách, chế độ đặc thù đối với những nghệ nhân lớn tuổi, những người làm công tác bảo tồn di sản văn hóa truyền thống ở cơ sở, đặc biệt là chính sách đặc thù cho các nghệ nhân trao truyền các tác phẩm văn học dân gian trong cộng đồng các DTTS; đẩy mạnh công tác nghiên cứu, sưu tầm, kiểm kê, phát huy giá trị tác phẩm văn học dân gian các DTTS; tạo điều kiện, môi trường văn hóa, không gian văn hóa phù hợp để đồng bào các dân tộc thường xuyên được giao lưu, giới thiệu giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình trong các ngày hội, giao lưu, liên hoan trong từng cộng đồng hoặc giữa các cộng đồng dân tộc với nhau.

Bên cạnh đó tăng cường các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và của nhân dân về công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống các DTTS; đa dạng hóa hình thức thông tin, tuyên truyền thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng phù hợp với đối tượng, địa bàn, loại hình của văn học dân gian các DTTS; tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ làm công tác văn hóa; đặc biệt là cán bộ ở cơ sở, thôn, bản phục vụ công tác quản lý, phát huy di sản tại cộng đồng, địa phương.

Ngoài ra, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số trong các hoạt động văn hóa, nghệ thuật; đầu tư trang thiết bị công nghệ phù hợp để nâng cao khả năng tiếp cận cho đồng bào các DTTS; xây dựng, khai thác tài nguyên số, dữ liệu về văn học dân gian các DTTS; phát huy hiệu quả mạng lưới phát thanh, truyền hình của địa phương, nâng cao chất lượng nội dung các chương trình truyền thanh, truyền hình./.