Napoléon Đại đế: cuốn sách toát lên khí chất Napoléon

Buổi tọa đàm sẽ thông qua các tư liệu quý trong nội dung cuốn sách để thảo luận về nhân vật vĩ đại và hấp dẫn này: Về tính cách, về cách tư duy và hành xử của một nhà lãnh đạo, một thiên tài quân sự, về cuộc chiến đấu của ông vì lý tưởng của chính ông, và về những cách nhìn nhận, đánh giá về Napoléon.

Napoléon Đại đế từng là cuốn sách đứng đầu bảng xếp hạng bán chạy nhất của New York Times nhiều tuần liên tiếp. Tờ The Telegraph (Anh) gọi cuốn sách là "số ít tác phẩm toát lên khí chất Napoléon".

Cuộc đời, sự nghiệp, quan điểm, tài năng của Napoléon từng là chủ đề của hàng nghìn cuốn sách trong suốt hai thế kỉ qua, và có lẽ sẽ còn được nghiên cứu tiếp trong nhiều thế kỉ sau nữa. Có thể xem cuốn sách là một hiện tượng bởi tầm vóc, quy mô, tính chất giàu sử liệu đã làm nên giá trị đặc biệt của tác phẩm.

Thuở nhỏ, cậu bé ham mê đọc sách, nhưng trình độ học vấn không cao. Pháp văn của ông rất tệ, ông thường bị trêu chọc ở trường vì chất giọng khôi hài. Napoléon chỉ tìm thấy mình khi vào quân đội, sau khi tốt nghiệp Trường Quân sự ở Paris và tìm được vị trí sĩ quan pháo binh. Tới năm 1793 Napoléon đóng vai trò nổi bật trong cuộc đánh bật quân Anh khỏi cảng Toulon và chiếm được thành phố này cho các lực lượng cộng hòa, nhờ đó ông được thăng cấp tướng.

Khi cuộc cách mạng bao trùm nước Pháp, tài năng của Napoléon trên cương vị một người lính lên đến tột đỉnh. Ông từng gây tai tiếng khi dọn sạch các đường phố ở Paris bằng cách bắn đạn chùm vào quân nổi loạn. Ông đưa quân vào Italy và Ai Cập, nổi bật với một chuỗi những thành công ấn tượng cùng với uy danh về một thiên tài quân sự vô song. Ông trở thành người cai trị nước Pháp năm 1799. Năm 1804, ông tự phong mình làm Hoàng đế và vợ ông, Josephine, lên ngôi Hoàng hậu. Napoléon được tôn sùng khi mới vừa qua tuổi đôi mươi.

Chân dung Napoléon được khắc họa trong Napoléon Đại đế là một con người dữ dội - không chỉ là một vị chỉ huy mạnh mẽ, tự tin tột bậc mà còn là một nhà thống trị, một tác giả và một người tình bận rộn đến mức đáng ngạc nhiên. “Đối với tôi, chỉ có duy nhất một yêu cầu, đó là thành công,” ông viết vào năm 1805. Nhưng để đạt được thành công trong lĩnh vực mà Napoléon chọn lựa - tái kiến thiết nước Pháp và chinh phạt thế giới - đòi hỏi những phẩm chất cá nhân mà không có người nào khác cùng độ tuổi với ông sở hữu. Ông không bao giờ dừng lại. Như Roberts cho biết, khi Napoléon di chuyển ở tốc độ cao nhất, người ta đã phải đổ nước vào bánh xe của ông để hạ nhiệt.

Trong quá trình nghiên cứu tất cả những điều trên, Andrew Roberts đã tới Tây Ban Nha, Nga, và cả Waterloo; ông đã lần theo dấu chân của nhân vật của mình tới gần như tất cả các chiến trường trong số 60 chiến trường mà Napoléon đã có mặt. Ông còn tận dụng toàn bộ ấn bản với 33.000 lá thư của Napoléon. Kết quả là tiểu sử đồ sộ này ra đời: đầy màu sắc, trí tuệ, nhân văn và vô cùng đáng ngưỡng mộ.

Đọc cuốn sách mới này là để hiểu tại sao vị tướng kiệt xuất đảo Corsica này lại có thể chiếm được lòng ngưỡng mộ của thế giới lâu đến vậy. Cuốn sách của Roberts có thể xem là bài bút luận xuất sắc về nghệ thuật quản lý nhà nước và là một sự chiêm nghiệm về chính bản thân lịch sử: một sự bảo vệ cho toàn bộ ý tưởng về “con người vĩ đại” trước cái mà trong phần kết luận Roberts gọi là “những phân tích mang tính quyết định luận về lịch sử”.

Andrew Roberts trong cuốn tiểu sử rất đồ sộ Napoléon Đại đế đã đi sâu mô tả một cách chi tiết các hoàn cảnh của thời Cách mạng Pháp đưa Napoléon lên đỉnh quyền lực, cách mà ông đã giành lấy nó bằng đại bác và lưỡi lê, và củng cố quyền lực bằng chiến tranh, đầu tiên với những người Jacobin, sau đó là dẹp loạn Vandée, và cuối cùng đem chiến tranh ra ngoài biên giới nước Pháp để trở thành chúa tể của châu Âu lục địa trong một cuộc chiến mù quáng chống lại nước Anh nhằm thiết lập một trật tự thế giới do Paris điều khiển.

Tác giả Andrew Roberts (sinh năm 1963) là nhà sử học, nhà báo người Anh. Ông là Giáo sư thỉnh giảng tại Khoa Nghiên cứu chiến tranh, Học viện King’s College London, giảng viên danh dự Viện Lehrman (Hiệp hội Lịch sử New York). Nhiều bài luận của ông được đăng tải trên các ấn phẩm nổi tiếng như Daily Telegraph, The Spectator… Ông từng nhận được giải thưởng sách Quân sự năm 2010 của Quân đội Anh.

V.Vân