Ngắm nhìn những chú mèo độc bản của nghệ nhân Nguyến Tấn Phát

Nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát nổi tiếng với nghề điêu khắc sơn mài ở làng cổ Đường Lâm (Thị xã Sơn Tây, Hà Nội). Xưởng điêu khắc của anh gần đây trở thành điểm đến của nhiều du khách trong hành trình khám phá các di sản nổi tiếng ở xứ Đoài.

Trong sáng tác hội hoạ, nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát luôn sử dụng hai nguyên liệu chính là gỗ và khảm trai để sản xuất ra các tác phẩm độc đáo. Nghệ nhân cho biết: "Từ nhỏ tôi đã theo bố và ông nội đi trùng tu tại các công trình di sản nên điêu khắc đã ngấm vào tuổi thơ của tôi. Sau này khi lớn lên tôi cũng hiểu đây không chỉ là nghề mà còn là một phần của văn hóa Việt nên khi vào trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội, tôi đã chọn ngay ngành Sơn mài, khoa Mỹ thuật truyền thống. Đến nay tôi đã làm nghề sơn mài 21 năm, trong quá trình làm đã gợi ra cho tôi rất nhiều hướng đi mới trong nghề, hiện tại tôi đã định hình và có con đường riêng là điêu khắc sơn mài".

Những năm gần đây, cứ trước dịp năm mới, nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát lại bắt tay vào chế tạo ra những sản phẩm điêu khắc thủ công mang hình dáng loài vật trong số 12 con Giáp. Nếu như Tết năm trước 2022 tác phẩm của Tấn Phát mang hình tượng chú Hổ, thì năm nay tác phẩm tượng trưng cho Tết Nguyên Đán 2023 là những chú mèo độc bản đa dạng về thể loại, màu sắc. Đây được cho là bộ sưu tập lớn nhất của anh với 2023 bức tượng mèo.

Trong bộ sưu tập lần này, nghệ nhân sử dụng hoàn toàn bằng các chất liệu tự nhiên như: gỗ mít, vỏ dừa, đá ong… "Tôi là người theo nghệ thuật truyền thống nên tôi yêu thích những chất liệu tự nhiên thân thiện với môi trường. Vì thế tôi tận dụng những chất liệu như: gỗ mít, đá ong… để sáng tạo đưa vào sản phẩm thủ công của mình. Cách làm theo xu hướng xanh này rất hợp với cuộc sống hiện đại. Khách hàng mà tôi hướng tới là những người nước ngoài, các sản phẩm từ chất liệu tự nhiên đều được mọi người đón nhận. Qua đó còn tạo nên được chất riêng trong quá trình sáng tạo của tôi để mọi người có thể biết đến nhiều hơn" – Nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát chia sẻ thêm.

Tuy nhiên vì sử dụng những chất liệu tự nhiên và được làm bằng thủ công nên để hoàn thành một bức tượng mèo nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát phải mất từ 30-40 ngày. Đầu tiên là khâu lên ý tưởng rồi đục tượng bằng gỗ từ khúc gỗ nguyên khối, phải mất khoảng 1 tuần gỗ mới đảm bảo độ khô. Sau đó, mang đi gắn các chất liệu như vỏ trứng, vỏ chai và phủ nhiều lớp màu khác nhau, cuối cùng là làm sơn mài và đánh bóng sản phẩm.

Để có thể tạo ra được 2023 bức tượng mèo với những kiểu dáng khác nhau, không con nào giống còn nào, nghệ nhân đã sử dụng hình tượng chú mèo quen thuộc trong ca dao, câu chuyện dân gian Đám cưới chuột, tranh Đông Hồ…. hay những hình tượng của mèo gắn liền với tuổi thơ của người Việt để đưa vào bộ sưu tập, tạo hình gần gũi, đáng yêu, được cách điệu, giàu giá trị sử dụng.

Nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát cho biết: "Mỗi sản phẩm tôi tạo ra không chỉ có giá trị về mặt thẩm mỹ để trang trí mà tôi rất đề cao yêu tố con người nên những sản phẩm của tôi đều có tính ứng dụng trong đời sống đương đại. Những bức tượng của mèo có thể là những chiếc bàn ghế ngồi hay những chiếc hộp, chiếc khay, lọ hoa… Với công năng thân thiện như vậy hình ảnh mèo vốn rất gần gũi lại càng thân thương với người dùng".

Nổi bật nhất trong bộ sưu tập là bộ bàn ghế mèo và cá được nghệ nhân đặt tên là "Bữa tiệc ngày xuân". Bộ bàn ghế gồm 7 chiếc ghế mèo với 7 tạo dáng kích thước khác nhau và 1 bàn cá- một bộ bàn ghế nhưng lại mang trong mình một tác phẩm nghệ thuật. Trên mỗi thân ghế, nghệ nhân đã khéo léo lồng ghép hình ảnh chú mèo trong tranh Đông Hồ để giúp người xem hiểu và tiếp cận gần hơn những văn hóa dân gian.

"Qua tác phẩm này, tôi muốn gửi một thông điệp đến với mọi người sang năm mới có một bữa tiệc ấm no, sung túc và hạnh phúc bên gia đình như bữa ăn của gia đình mèo" - nghệ nhân bày tỏ.

Bộ sưu tập 2023 tác phẩm Mèo độc bản là một sự trải nghiệm của chính tác giả, cũng là sự tri ân với mảnh đất quê hương và cũng là một cách mang đến sức sống mới cho hoạt động du lịch ở Làng cổ Đường Lâm. Đồng thời, thông qua các tác phẩm được chế tác vô cùng tinh tế, mang tính thẩm mỹ cao nghệ nhân Nguyễn Tấn Phát mong muốn truyền tải được giá trị của nghề điêu khắc và văn hóa của người Việt đến nhiều hơn với người dân trong nước cùng bạn bè quốc tế./.