(Tổ Quốc) -Năm 2017, ngành Giao thông đã vất vả xử lý những vấn đề đặt ra từ nhiều trạm BOT trên cả nước. Đỉnh điểm là trạm BOT Cai Lậy, Tiền Giang, từ một vấn đề kinh tế, BOT đã trở thành vấn đề xã hội.
Cùng báo Điện tử Tổ Quốc điểm lại các sự kiện nổi bật về điểm nóng BOT trong năm qua.
Cần tập trung kiểm toán các lĩnh vực có nguy cơ tham nhũng cao
Sáng 13/4, tại Hà Nội, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đã có buổi làm việc với Kiểm toán Nhà nước. Tại đây, Kiểm toán Nhà nước cho hay, qua kiểm toán 27 dự án giao thông BOT, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị giảm thời gian thu phí hoàn vốn so với phương án tài chính ban đầu là trên 107 năm.
Tại cuộc họp, Chủ tịch nước Trần Đại Quang yêu cầu, Kiểm toán Nhà nước phải chủ động hơn nữa trong công tác phòng, chống thất thoát, lãng phí bằng việc tập trung kiểm toán các lĩnh vực, đối tượng kiểm toán tiềm ẩn nhiều nguy cơ tham nhũng, lãng phí, như đất đai, tài nguyên, khoáng sản, môi trường, xây dựng cơ bản…; chủ động tham mưu, tư vấn với Đảng, Nhà nước về những dự án mua sắm, đầu tư lớn, dự toán ngân sách Nhà nước hằng năm; phối hợp chặt chẽ với các bộ, cơ quan trung ương, cấp ủy và chính quyền địa phương trong hoạt động kiểm toán, góp phần tích cực, thiết thực vào công cuộc đổi mới, xây dựng đất nước.
Giảm 100% phí cho người dân Hà Tĩnh qua trạm Cầu Rác từ 1/5
Trước đó, trong tháng 4, dư luận “dậy sóng” chuyện “không đi mét đường BOT nào vẫn bị tính phí” tại TP Hà Tĩnh, Thị xã Kỳ Anh. Người dân ở Hà Tĩnh phản ánh, họ cũng không đi mét đường BOT nào nhưng không được miễn phí như các địa phương khác.
Ngày 30/4/2017, Bộ Giao thông, vận tải đã ngay lập tức phải có văn bản gửi UBND tỉnh Hà Tĩnh và Tổng Công ty Sông Đà về việc giảm giá dịch vụ sử dụng đường bộ tại trạm Cầu Rác dự án BOT xây dựng QL1A đoạn tránh TP Hà Tĩnh. Đồng thời, có biện pháp đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông, tránh ùn tắc giao thông trong quá trình thu giá dịch vụ; Tổng Công ty Sông Đà khẩn trương phối hợp với các cơ quan liên quan, hoàn thiện thủ tục theo quy định để áp dụng giá dịch vụ từ ngày 1-5-2017.
Thứ trưởng Bộ Công an lo ngại các vấn đề từ BOT
Ngày 06/09/2017, báo cáo tại phiên họp toàn thể lần thứ 7 Ủy ban Tư pháp của Quốc hội về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2017, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương cho biết, từ góc độ cơ quan công an và công tác điều tra, trước hết công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm tham nhũng năm 2017 đạt được nhiều hiệu quả tích cực.
Tuy nhiên, vị Thứ trưởng cho hay, hiện còn 2 lĩnh vực mà ông thấy rất đáng lo ngại là vấn đề đất đai và vấn đề đầu tư các dự án BOT, BT, BTO...
 Điểm nóng BOT Cai Lậy, Tiền Giang. Ảnh: VnExpress. |
Thanh tra Chính phủ 'bắt bệnh' dự án BOT: Nhiều bất cập và sai sót
Cũng trong những ngày đầu tháng 9, Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra việc chấp hành quy định của pháp luật trong việc thực hiện một số dự án đầu tư theo hình thức BT, BOT tại Bộ Giao thông, vận tải. Trong đó, bức tranh về hình thức đầu tư đang gây tranh cãi này hiện lên với nhiều lỗ hổng.
Theo kết luận, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các Bộ Kế hoạch, đầu tư, Tài chính, Xây dựng, Giao thông vận tải phối hợp rà soát những quy định pháp lý về lĩnh vực đầu tư theo hình thức đối tác công tư còn thiếu, còn chưa thống nhất để bổ sung, điều chỉnh hoặc trình bổ sung điều chỉnh theo thẩm quyền. Trong đó cần quan tâm việc bổ sung quy định chặt chẽ về lựa chọn nhà đầu tư phải thông qua đấu thầu, những dự án chỉ có 1 nhà đầu tư đăng ký phải xem xét lại tính khả thi của dự án trong việc quyết định chủ trương đầu tư. Quy định rõ nguyên tắc, trách nhiệm trong việc đàm phán ký kết hợp đồng dự án, giám sát thực hiện hợp đồng, đặc biệt là quản lý chất lượng công trình và tổng giá trị đầu tư, giá thu phí và thời gian thu phí phải thực hiện cơ chế kiểm tra, giám sát, thanh quyết toán như công trình sử dụng vốn ngân sách; rà soát quy định về cơ cấu nguồn vốn đầu tư; rà soát bổ sung và quy hoạch hệ thống giao thông toàn quốc tiêu thức trạm thu phí giao thông; khắc phục ngay tình trạng quá chậm trễ quyết toán công trình bằng những giải pháp mạnh, cụ thể, trong đó gắn chặt với thực hiện quyền thu phí…
Yêu cầu kiểm điểm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan tới BOT
Tới ngày 26/10, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã phải ban hành Nghị quyết số 437 về một số nhiệm vụ và giải pháp tiếp tục hoàn thiện và đẩy mạnh thực hiện chính sách pháp luật về đầu tư và khai thác công trình giao thông theo hình thức BOT.
Sẽ thu phí tự động tất cả trạm BOT cuối năm 2019
Ngày 29/11, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể đã chỉ đạo, đến cuối năm 2019, tất cả các trạm BOT trên phạm vi toàn quốc sẽ thực hiện thu giá tự động. Tại cuộc họp về tiến độ triển khai thực hiện dự án thu phí tự động không dừng chiều nay (29/11), Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể yêu cầu Công ty VETC tiếp tục thực hiện nghiêm túc, đúng theo hợp đồng BOO (xây dựng-sở hữu-kinh doanh) đã ký với Bộ đồng thời nắm vững, làm chủ công nghệ cũng như đảm bảo hệ thống vận hành chính xác.
Thủ tướng “tháo ngòi” điểm nóng BOT Cai Lậy, Tiền Giang
Trong tháng 7, 8, nhiều tài xế đã sử dụng tiền lẻ để đi qua trạm BOT Cai Lậy, việc này đã gây ùn tắc tuyến trong nhiều giờ đồng hồ. Sau đó, trạm này đã giảm phí và xả trạm tới 1/12/2017.
Tuy nhiên, ngay khi thu phí trở lại, tình trạng ùn tắc và thậm chí xô xát đã diễn ra ngày một nghiêm trọng hơn. Thứ trưởng Bộ Giao thông, vận tải tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 11 khẳng định, việc đầu tư trạm BOT tại Cai Lậy là không sai.
Trước tình hình ngày một phức tạp, Bộ Công an đã phải cắt cử cán bộ vào làm rõ tình hình và đích thân Thủ tướng chủ trì cuộc họp để tháo gỡ ngòi cho điểm nóng này vào tối muộn ngày 4/12.
Tại cuộc họp, Bộ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể, tuyến tránh Cai Lậy là một trong 88 tuyến giao thông được xây dựng theo hình thức BOT. Đây là các dự án được xây dựng theo Nghị quyết 13 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Nghị quyết 108 của Chính phủ về huy động nguồn lực ngoài xã hội để hiện đại hóa hạ tầng giao thông. Thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Kiểm toán Nhà nước đã vào kiểm tra dự án này và hiện Thanh tra Bộ Giao thông vận tải đang kiểm tra theo chỉ đạo của Thủ tướng.
Ông cũng khẳng định, nếu phát hiện ai có sai phạm, kể cả Bộ trưởng, đều sẽ kỷ luật nghiêm khắc.
Sau khi nghe ý kiến từ các bên liên quan, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc quyết định tạm dừng thu phí trên tuyến tránh Cai Lậy từ 1-2 tháng để Bộ Giao thông vận tải và các bộ, ngành liên quan tiếp tục làm rõ mọi vấn đề, đồng thời đề xuất phương án trên cơ sở khoa học và phù hợp thực tiễn.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải đánh giá tổng thể cơ chế chính sách đầu tư đối với các dự án BOT, đẩy mạnh triển khai việc thu phí không dừng ở những tuyến có điều kiện.
Ngày 5/12/2017, trong một bài viết với nhan đề: “Điểm nóng BOT Cai Lậy và Chính phủ kiến tạo”, Báo Điện tử Chính phủ đã bình luận, việc các cơ quan nhà nước chỉ quản lý, điều hành trên khung khổ pháp luật có sẵn là không đủ. Trong bối cảnh mới, yêu cầu đặt ra không chỉ là “không sai” so với quy định mà mọi quyết định còn phải phù hợp với tình hình thực tế, hợp với lòng dân và khi cần thiết, phải chủ động đề xuất, sửa đổi thể chế, chính sách cho phù hợp. Chỉ khi đó, quá trình phát triển kinh tế-xã hội mới không kéo theo những “điểm nóng” tiềm ẩn đầy bất ổn như trạm BOT Cai Lậy./.
Thái Linh
