‘Nghệ thuật mua nghệ thuật’ liệu có đáng đọc?

Nghệ thuật mua nghệ thuật là nguyên tác tác phẩm The Art of Buying Art của nhà cố vấn nghệ thuật lừng danh Alan Bamberger và được chuyển thể tiếng Việt bởi dịch giả, nhà báo Khổng Loan.

Là cẩm nang hướng dẫn người mua nghệ thuật cách đánh giá và mua tác phẩm tốt với giá hợp lý, Nghệ thuật mua nghệ thuật chứa đựng ở đó mọi thông tin từ cơ bản đến chuyên sâu mà bất cứ một người đã, đang và có xu hướng chơi nghệ thuật nào cũng luôn cần.

Và không dừng lại những giá trị mà chủ nhân cuốn sách Alan Bamberger gửi gắm, mà ở xuyên suốt nội dung cuốn sách còn là những kinh nghiệm, hiểu biết, những va vấp và khó khăn, phức tạp của thị trường nghệ thuật sau hơn 20 năm hoạt động trong lĩnh vực này của chị Khổng Loan cùng những cộng sự: "Đó là nỗ lực góp phần đem đến thông tin đầy đủ hơn cho thị trường nghệ thuật, đặc biệt là mang đến một công cụ thiết thực cho những ai quan tâm đến thị trường mỹ thuật hoặc muốn mua nghệ thuật để làm giàu có hơn về tâm hồn."

Ở cuốn sách, độc giả sẽ nhận ra người viết (tác giả và dịch giả) là người giàu kiến thức, có cái nhìn tinh tế, nhạy cảm, là người hiểu nhiều, va đập nhiều... Chất nghệ sĩ, sự tài hoa dường như thấp thoáng trên từng trang viết chỉ với phong cách chậm rãi, nhấn nhá đặc trưng nổi bật trong từng trang sách. Lật từng trang sách, người đọc sẽ đi qua các bước cụ thể, từ phân định thế nào là tác phẩm nguyên tác, copy, tái bản; đến tìm hiểu về tình yêu nghệ thuật của chính mình (để tìm mua đúng thứ mình thật sự thích và yêu, chứ không phải mua vì người khác mua, như thế tình yêu mới lâu bền), cách tìm hiểu và nghiên cứu tác phẩm, nghệ sỹ, cách mua trực tiếp từ nghệ sỹ, từ gallery, hay mua từ nhà đấu giá, cách xây dựng bộ sưu tập chất lượng.

Tuyệt nhiên đầu tiên có lẽ là nhan đề cuốn sách Nghệ thuật mua nghệ thuật. Nghe rất thương mại, thị trường. Bởi xưa nay, mọi thứ có thể mua được nhưng duy nghệ thuật thì không. Nghệ thuật là sự sáng tạo vượt lên trên mức thông thường, đạt đến mức hoàn hảo về trình độ điêu luyện và siêu việt; hay nói đúng hơn nghệ thuật đòi hỏi một tài năng đặc biệt và riêng biệt. Nên ở đây cách đặt nhan đề cũng gây ấn tượng mạnh, lôi cuốn, gây sự tò mò.

Tiếp đến, sự chỉn chu về hình thức trình bày, thiết kế bìa, khâu biên tập, chất liệu giấy, dàn trang, bố cục, chọn nhà xuất bản đều hoàn hảo. Bìa cuốn sách không cầu kỳ nhưng tinh tế và đầy tính nghệ thuật từ những đường nét mỹ thuật của dòng chữ nghệ thuật mua nghệ thuật và... Việc chọn đối tác in ấn và xuất bản tại Việt Nam – Nhà xuất bản Mỹ Thuật – đều cho thấy sự cẩn trọng và chiều sâu của dịch giả.

Và kế nữa là tính hấp dẫn nội dung của nó mang đến. Nó không chỉ dành cho người nghiện nghệ thuật… mà cả giới không không chuyên. Nghệ thuật mua nghệ thuật được viết cô đọng, rành mạch, chắc tay, gợi mở và hấp dẫn. Ở đó đã hệ thống hóa những thông tin hữu ích nhất về thị trường nghệ thuật đương đại. Nói như chị Khổng Loan, khác các sách công cụ hay chuyên ngành thường thấy, Nghệ thuật mua nghệ thuật không "độc quyền chân lý", mà luôn được viết với góc nhìn trung tính, phản tỉnh. Luôn giúp người mua nghệ thuật có thể phản biện, đặt ra các câu hỏi, khi nào thật sự thấy sáng tỏ, thoải mái thì mới… xuống tiền.

Sau tất cả, Nghệ thuật mua nghệ thuật vẫn là cuốn sách đáng mua, đáng đọc, đáng chiêm nghiệm bởi đã dành thời lượng lớn để chia sẻ những bí quyết để bạn đừng mua nghệ thuật (vì mua là hố, là dở) trong một số bối cảnh nhất định. Điều này chỉ có người lâu năm trong nghề mới có thể trải qua nhiều cung bậc, bối cảnh, diễn biến, sự thấu hiểu rõ ràng để đưa ra những quan sát và lời khuyên như vậy để "không bao giờ thấy cô đơn hoặc buồn chán, vì luôn có những cuốn sách mình yêu thích làm bầu bạn" và như cách để giúp cho người đọc trở thành một người tiêu dùng nghệ thuật một cách thông minh, khi trở thành người mua có đủ thông tin, hiểu về chính mình và hiểu về thị trường.