Nghiên cứu diễn trình lịch sử về thiên tai ở Thừa Thiên Huế và kinh nghiệm phòng, chống

Báo cáo đề dẫn tại hội thảo, ông Phan Tiến Dũng, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Thừa Thiên Huế cho hay, tỉnh Thừa Thiên Huế nằm ở khu vực miền Trung, nơi chuyển tiếp các vùng thời tiết Bắc - Nam, đây là khu vực có điều kiện về địa hình, khí hậu phức tạp. Địa phương với hệ thống sông dày đặc, trong đó có các con sông quan trọng là sông Ô Lâu, sông Bồ, sông Hương... các sông đều xuất phát từ dãy Trường Sơn với đặc điểm ngắn, dốc, nhiều thác ghềnh và rừng đầu nguồn có độ che phủ thấp, chính đặc điểm này đã làm tăng thêm mức độ tàn phá khi có lũ lụt.

Bên cạnh đó, Thừa Thiên Huế có bờ biển dài 120 km, do vậy cũng chịu đựng những trận bão, nước dâng từ phía Biển Đông. Trong lịch sử, Huế cũng đã trải qua những trận bão lụt, những đợt hạn hán vô cùng lớn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của con người, các công trình kiến trúc, xây dựng, môi trường tự nhiên.

Ngày nay, biến đổi khí hậu đã và đang tác động rất lớn đến sự phát triển kinh tế, xã hội của các quốc gia trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam. Do đó, việc nghiên cứu thấu đáo về diễn trình lịch sử về thiên tai ở Thừa Thiên Huế sẽ giúp tìm hiểu quy luật, biến động của thời tiết qua các giai đoạn, đồng thời hiểu rõ thêm những biện pháp phòng, chống, cứu hộ, cứu nạn, cứu trợ, khắc phục hậu quả lũ lụt của nhà nước, tổ chức xã hội, cộng đồng qua từng thời kỳ lịch sử. Từ đó, rút ra những kinh nghiệm, đề xuất các giải pháp và kiến nghị thiết thực nhằm hạn chế thấp nhất những hậu quả của thiên tai gây nên tại địa phương.

Tại hội thảo lần này, Ban tổ chức đã nhận được 18 tham luận của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu. Các tham luận đã tập trung vào 2 vấn đề chính gồm diễn trình thiên tai tại Thừa Thiên Huế trong lịch sử và các giải pháp phòng, chống.

Nhận xét về công tác thủy lợi và phòng, chống thiên tai ở Thừa Thiên Huế từ sau ngày thống nhất đất nước đến nay (1975-2024), theo TS. Nguyễn Đính, Văn phòng thường trực Ban chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Thừa Thiên Huế: "Trong nhiều năm qua, công tác phòng chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn được các cấp ủy Đảng, chính quyền đặc biệt quan tâm. Hàng năm, các cấp địa phương đều xây dựng kế hoạch phòng, chống thiên tai của cấp mình, xây dựng các kịch bản để ứng phó; nắm chắc số lượng di dời, sơ tán dân; công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về thiên tai, cách thức phòng, chống đến tận người dân và cán bộ cơ sở được triển khai rộng khắp. Nhưng trong tình hình mới, công tác này cần được nhận thức sâu sắc hơn, triển khai thường xuyên, đồng bộ và hiệu quả hơn nữa".

Trong tham luận "Bảo tồn yếu tố phi vật thể ở những kiến trúc lịch sử dưới tác động của thiên tai: Một số cách tiếp cận", TS. Huỳnh Thị Anh Vân, nguyên Giám đốc Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế cho hay: "Bên cạnh việc tuân thủ các quy định của pháp luật trong nước và công ước quốc tế, tùy theo đối tượng và phạm vi thực hiện trong lĩnh vực bảo tồn các công trình lịch sử, cần có sự giám sát theo dõi và lập bảng đánh giá quá trình tác động của thiên tai và biến đổi khí hậu đối với các công trình về độ bền vật liệu, kết cấu, các hình thức trang trí…

Để có thông tin một cách hệ thống, cần tiến hành việc kiểm tra, đánh giá này theo định kỳ 2 lần/năm, kết hợp với những đánh giá sau mỗi đợt xảy ra thiên tai nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu về tình trạng tài sản văn hóa và cảnh quan xung quanh, làm cơ sở cho công tác dự báo, cảnh báo mang tính phòng ngừa trước mỗi kỳ bão lũ hay mùa hạn hán và các giải pháp bảo dưỡng, tu bổ công trình nhằm thích ứng với điều kiện thời tiết khắc nghiệt của biến đổi khí hậu và tác động của thiên tai".

Tại hội thảo, các nhà nghiên cứu và đại biểu tham dự cũng đã thảo luận, trao đổi làm sáng tỏ thêm một số vấn đề như: Các biện pháp phòng, chống thiên tai của các chính quyền trong lịch sử; Các quy định cứu trợ, phòng chống lũ lụt qua một số hương ước của các làng trong tỉnh Thừa Thiên Huế; Kinh nghiệm lịch sử về cứu nạn, cứu trợ, phòng chống thiên tai./.