(Tổ Quốc) - Trong những năm gần đây, các vấn đề bản quyền đang được xã hội rất quan tâm, nhất là trong thời điểm Việt Nam thi hành các cam kết về sở hữu trí tuệ trong các FTA mà Việt Nam đã và đang đàm phán hoặc đã ký kết, phê chuẩn. Do đó, việc đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan ngày càng được xã hội chú trọng và hưởng ứng.
Việc đăng ký quyền tác giả ngày càng được quan tâm
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ 2022 được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 16/6/2022, có hiệu lực từ ngày 01/01/2023. Để đảm bảo văn bản quy định chi tiết được ban hành và có hiệu lực cùng thời điểm có hiệu lực của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ 2022, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đang tích cực phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng dự thảo Thông tư quy định mẫu trong hoạt động đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan.
Tại Hội nghị - Hội thảo về hoạt động đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan và lấy ý kiến dự thảo Thông tư quy định mẫu trong hoạt động đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan do Cục Bản quyền tác giả (Bộ VHTTDL) tổ chức hôm 11/11, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Phạm Thị Kim Oanh cho biết, ngày nay, các cá nhân, tổ chức đã nhận thức được vị trí, tầm quan trọng của việc đăng ký bản quyền trong việc hỗ trợ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân các cá nhân, tổ chức, tác giả, chủ sở hữu quyền. Do đó, việc đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan ngày càng được quan tâm.
Theo quy định của pháp luật hiện nay chúng ta có các quy định thủ tục hành chính liên quan đến đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan với 7 nhóm thủ tục hành chính. Trong 7 nhóm này, Việt Nam hiện có 6 nhóm ở cấp độ 4 về đăng ký thủ tục hành chính trực tuyến.
Bà Phạm Thị Kim Oanh cho biết, trong những năm gần đây, số lượng đăng ký bản quyền tác giả, quyền liên quan tăng dần đều, khoảng 8-10%/năm. Năm 2019, có trên 8.000 giấy chứng nhận được cấp, tới năm 2020 có hơn 10.000 giấy chứng nhận được cấp. Năm 2021, mặc dù bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, các quốc gia khác bị ảnh hưởng nhưng lĩnh vực này của Việt Nam không thay đổi mấy, cho thấy, sự quan tâm của mọi người đã có sự chủ động hơn. Số liệu thống kê tới tháng 10/2022 đã có khoảng 10.000 giao dịch cho thấy số lượng giấy chứng nhận khả năng sẽ tiếp tục tăng.
Phó Cục trưởng cũng chia sẻ, các nhóm đối tượng đăng ký bản quyền tập trung vào một số loại hình như: Mỹ thuật ứng dụng (44%), âm nhạc (25%), tác phẩm viết (14%), chương trình máy tính (13%) và các loại hình tác phẩm khác. Thực tế này cho thấy, trong điều kiện phát triển hiện nay, khi các giao dịch trên môi trường số phát triển thì hoạt động đăng ký bản quyền ngày càng được quan tâm.
"Khi môi trường số phát triển, sự giao lưu, giao thoa, các hoạt động kinh doanh được khai thác trên môi trường số thì các giả định pháp lý, các giấy tờ chứng minh cho chủ sở hữu quyền, chứng minh cho quyền và lợi ích của tác giả càng được mọi người quan tâm hơn. Đây cũng là một nội dung trong quá trình hoàn thiện các quy định pháp luật", Phó Cục trưởng Phạm Thị Kim Oanh nói.
Việc đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan ngày càng được mọi người quan tâm
Từng bước hoàn thiện pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan
Thực tiễn cho thấy, công tác đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan tại Việt Nam có những vướng mắc trong quá trình hướng dẫn hồ sơ đăng ký do chưa có văn bản quy định chi tiết hướng dẫn về các mẫu cụ thể trong hoạt động đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan.
Với vấn đề này, Cục Bản quyền tác giả cho rằng bất cập ở chỗ, chỉ có một mẫu tờ khai đăng ký quyền tác giả duy nhất áp dụng chung cho tất cả các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả quy định tại Điều 14, trong khi đó mỗi loại hình tác phẩm lại có những đặc điểm khác nhau.
Bên cạnh đó, các hướng dẫn cho tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan chỉ căn cứ vào Luật Sở hữu trí tuệ và Nghị định nên vẫn còn chung chung, vì vậy khiến cho việc đăng ký bản quyền mất thời gian cho cả chuyên viên tiếp nhận hồ sơ cũng như tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan trong quá trình thực hiện thủ tục đăng ký bản quyền.
Từ thực tiễn này, Cục Bản quyền tác giả cho rằng, để đảm bảo các văn bản, mẫu quy định chi tiết được ban hành có hiệu lực cùng thời điểm có hiệu lực của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT năm 2022 theo quy định tại Điều 11 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan nói riêng và hệ thống pháp luật nói chung, cũng như giải quyết được những vướng mắc trong thực tiễn công tác đăng ký bản quyền… cần thiết ban hành một Thông tư hướng dẫn chi tiết hơn về các mẫu theo từng loại hình quyền tác giả, quyền liên quan để có thể có văn bản hướng dẫn rõ ràng, cụ thể hơn cho các tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả khi thực hiện hoạt động đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan tại Cục Bản quyền tác giả.
Cục Bản quyền tác giả cũng cho biết, với dự thảo Thông tư, ngoài phần căn cứ pháp lý, phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, nội dung cơ bản gồm: 8 mẫu tờ khai đăng ký quyền tác giả theo các loại hình được quy định tại Điều 14 Luật SHTT 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009; 01 mẫu tờ khai đăng ký quyền liên quan; 01 mẫu Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả; 01 mẫu Giấy chứng nhận đăng ký quyền liên quan.
Chia sẻ tại Hội thảo, lấy dẫn chứng về quy trình đăng ký bản quyền tác giả khá chặt chẽ tại một số quốc gia như: Hoa Kỳ, Hàn Quốc... đại diện công ty IPCOM cho rằng, việc đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan tại Việt Nam có những nét tương đồng với nhiều nước trên thế giới. Việc xem xét thủ tục, hệ thống đăng ký của các quốc gia như thế nào sẽ giúp chúng ta rút ra những kinh nghiệm để từ đó biến đổi, áp dụng sao cho phù hợp với văn hóa và quy định của Việt Nam.
Tham gia góp ý tại Hội nghị - Hội thảo, các tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả và quyền liên quan, các tổ chức tư vấn dịch vụ về quyền tác giả, quyền liên, các công ty luật… cũng đã có những ý kiến đóng góp và nhiều đề xuất giải pháp thiết thực cho quá trình xây dựng dự thảo Thông tư Quy định các mẫu trong hoạt động đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan của cơ quan chức năng.
Một số ý kiến đã được đại diện Cục Bản quyền tác giả tiếp thu, trao đổi, phản hồi làm rõ ngay tại Hội nghị - Hội thảo. Đây là những thông tin và ý kiến góp ý thực sự hữu ích cho Cục Bản quyền tác giả trong việc hoàn thiện pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan, trong quá trình soạn thảo và xây dựng Thông tư trước khi ban hành, lãnh đạo Cục khẳng định phát biểu kết thúc Hội nghị.
