(Tổ Quốc) - Theo báo cáo của Hà Nội, đến hết năm 2018 toàn TP đã có 1.055 dịch vụ công trực tuyến, đạt 55% thủ tục hành chính của thành phố được triển khai cung cấp trực tuyến mức độ 3, 4. Năm 2019, Hà Nội phấn đấu 100% dịch vụ công phải được thực hiện trực tuyến mức mức độ 3, 4.
Đây là cảnh tượng quen thuộc tại phòng quản lý xuất nhập cảnh 44 Phạm Ngọc Thạch. Người dân ngồi chật kín chờ đến lượt làm thủ tục xin cấp hộ chiếu
Trải nghiệm dịch vụ công mức độ 3 ở Hà Nội
Có mặt tại phòng quản lý xuất nhập cảnh 44 Phạm Ngọc Thạch Hà Nội vào khoảng 8h30 phút sáng thứ hai đầu tuần, điều mà có thể thấy ngay ở đây là sự đông đúc, tấp nập. Theo chia sẻ của những nhân viên trông giữ xe cho biết, thì ở đây ngày nào cũng đông. Dù sáng hay chiều thì lượng người, xe tới đây luôn chật kín.
Quy trình cấp hộ chiếu hiện đang được áp dụng triển khai theo mô hình dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, công dân sẽ tiến hành điền thông tin cá nhân vào một tờ khai điện tử. Tờ khai này có mẫu sẵn trên Cổng thông tin điện tử về xuất nhập cảnh của Việt Nam.
Dịch vụ công mức độ 3 thì cổng thông tin điện tử cho phép người sử dụng điền trực tuyến vào các mẫu đơn, hồ sơ và gửi lại trực tuyến các mẫu đơn, hồ sơ sau khi điền xong tới cơ quan và người thụ lý hồ sơ. Các giao dịch trong quá trình thụ lý hồ sơ và cung cấp dịch vụ được thực hiện qua mạng.
Triển khai các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 nghĩa là tổ chức, cá nhân có thể giao tiếp với chính quyền 24/24 giờ trong ngày, tại bất cứ đâu có kết nối internet. Các giao dịch trong quá trình xử lý hồ sơ và cung cấp dịch vụ được thực hiện trên môi trường mạng. Việc thanh toán lệ phí và nhận kết quả được thực hiện trực tiếp tại cơ quan, tổ chức cung cấp dịch vụ.
Ở mức độ 3, công dân điền và gửi trực tuyến các mẫu văn bản đến cơ quan cung cấp dịch vụ, sau đó đến trực tiếp thanh toán lệ phí (nếu có) và nhận kết quả dịch vụ. Còn mức độ 4 là công dân chỉ cần ở nhà điền và gửi trực tuyến mẫu văn bản, không phải đến trực tiếp mà vẫn lấy được kết quả qua đường bưu điện hoặc một hình thức khác.
Người dân kiên nhẫn ngồi đợi gọi đến số của mình. Nếu may mắn thì trong một buổi sáng là xong thủ tục. Nhưng có nhiều người cả ngày, thậm chí một hai ngày vẫn chưa xong
Quy trình trên giấy tờ là như vậy, còn trên thực tế tại phòng quản lý xuất nhập cảnh của Công an Hà Nội, khi muốn làm thủ tục xin cấp hộ chiếu, các công dân sẽ phải trải qua 05 bước. Trong đó bước đầu tiên là kê khai trực tuyến tại phòng 104 (Nơi kê khai thông tin đề nghị cấp hộ chiếu qua mạng internet.
Tại đây nếu công dân nào đã kê khai theo mẫu trên Cổng thông tin điện tử về xuất nhập cảnh của Việt Nam rồi thì chỉ cần xếp hàng đợi để nộp bản đã khai (hoặc chờ quét mã tờ khai), sau đó đợi chụp ảnh rồi mang tờ khai đó qua phòng bên cạnh để nộp lệ phí…
Theo quan sát và ghi nhận của phóng viên thì gần như 100% người dân khi đến làm thủ tục hô chiếu tại đây mới "biết" phải điền qua mạng và mới bắt đầu "xếp hàng" chờ đến lượt được ngồi vào trước màn hình máy vi tính để trở thành "công dân thời 4.0".
Lặn lội từ Vân Nội, Đông Anh sang đây để làm hộ chiếu đi du lịch, nhóm của cô Nguyễn Minh Thu có 5 người và không ai biết sử dụng máy vi tính để có thể ngồi mà điền thông tin của mình vào đó. Khi được hỏi tại sao các cô không thực hiện việc này từ ở nhà (nhờ con cái, người thân nhập hộ thông tin) để đến đây không mất thời gian chờ đợi)? Cô Thu cho biết bản thân cô và mấy người bạn trong nhóm đều không ai biết được quy định, phải điền cái này qua mạng và có thể điền, gửi trước ở nhà.
Tương tự như cô Thu và những người bạn của mình. Cô Trần Thị Bích và chồng cũng nghỉ hẳn một ngày đi chợ để lặn lội từ Bát Tràng sang đây làm hộ chiếu. Nhưng khi đến nơi, được hướng dẫn và chỉ vào căn phòng khê khai thông tin qua mạng, cô Bích và chồng mới biết rằng mình phải điền thông tin qua máy tính, chứ không được ngồi viết tay.
"Vợ chồng cô không biết được quy định này. Nếu biết đã nhờ con cái ở nhà làm hộ chứ giờ đến đây đợi xếp hàng chờ máy tính để điền, người thì đông như thế này không biết chờ đến bao giờ mới đến lượt, mà khi có máy rồi cũng không biết làm, vì cô chú không biết sử dụng máy vi tính."
Không chỉ có những người trung tuổi (thế hệ 5X, 6X) như cô Bích, cô Thu không biết sử dụng máy vi tính để có thể ngồi khai thông tin mà có không ít người trẻ cũng rất loay hoay, vất vả cả tiếng đồng hồ mới điền xong tờ khai của mình.
Anh Nguyễn Trung Hiếu (28 tuổi, Mê Linh) cho biết, anh qua đây làm hộ chiếu để đi xuất khẩu lao động. Cũng cứ nghĩ đến nơi sẽ được phát tờ khai rồi ngồi viết tay, chứ không biết phải làm qua máy tính. "Mình không biết nhiều về máy tính nên mất khá nhiều thời gian mới có thể khai xong thông tin cá nhân. Nếu biết phải điền qua máy tính như thế này thì mình nhờ người làm cho sẵn ở nhà thì đến đây sẽ không phải mất thời gian như thế này".
Nếu không kê khai và gửi trước qua internet thì người dân sẽ phải dùng máy tính tại đây để hoàn thành công đoạn kê khai trực tuyến này
Đã đến thì phải làm bằng được mới thôi
Không biết đến thông tin phải kê khai thông tin cá nhân qua mạng, không sử dụng được máy tính như cô Thu và nhóm bạn của mình cuối cùng vẫn "qua được vòng gửi xe" để sang bên phòng nộp lệ phí và chờ ngày nhận hộ chiếu.
Cách mà cô Thu và nhóm bạn của mình đó là "nhờ vả". Trong lúc đứng đợi đến lượt ngồi vào máy tính để kê khai trực tuyến thì tranh thủ bắt chuyện hỏi mấy "bạn trẻ" xem cháu nào biết để nhờ. "Đã mất công sang tận đây rồi thì không thể về không được. Mình không biết thì phải nhờ cháu ạ. Cứ mạnh dạn lên tiếng nhờ", cô Thu chia sẻ "bí quyết" của mình.
Lượng người đến làm thủ tục tại đây khá đông đúc
Theo quan sát của phóng viên, tại căn phòng này được trang bị khoảng 10 chiếc máy vi tính. Người dân khi đến làm thủ tục cấp hộ chiếu nếu chưa khai và gửi thông tin trước qua internet thì sẽ được sử dụng máy tính để làm. Tại đây cũng có một cán bộ công an hướng dẫn, hỗ trợ người dân điền tờ khai. Vậy nhưng, với số lượng người chờ để nhập thông tin cá nhân qua mạng quá đông, cán bộ công an này luôn miệng thông điệp "các bác tự điền thôi, đông lắm cháu không làm hộ từng người được".
Vì thế, "bí quyết" nhờ vả những người trẻ biết sử dụng máy tính của cô Thu cũng là cách mà vợ chồng cô Bích và gần như tất cả mọi người đến đây làm thủ tục cấp hộ chiếu đều sử dụng vì trót không biết đến dịch vụ công mức độ 3, không biết sử dụng máy tính .
Với " bí quyết" mà cô Thu, cô Bích và bao nhiêu người nữa khi đến làm thủ tục cấp hộ chiếu tại phòng quản lý xuất nhập cảnh áp dụng, vô hình chung đã cho ra những con số rất "đẹp" về kết quả triển khai dịch vụ công trực tuyến của Hà Nội.
Cụ thể, theo như báo cáo của Hà Nội, tính đến hết năm 2018 toàn TP. Hà Nội đã có 1.055 dịch vụ công trực tuyến, đạt 55% thủ tục hành chính của thành phố được triển khai cung cấp trực tuyến mức độ 3, 4. Năm 2019, Hà Nội phấn đấu 100% dịch vụ công phải được thực hiện trực tuyến mức mức độ 3, 4.
Con số báo cáo "đẹp", nhưng câu hỏi đặt ra là thực chất của vấn đề đã được giải quyết hay chưa? Người dân có phải vất vả, xếp hàng, đợi chờ để được giải quyết các thủ tục hành chính? Thủ tục hành chính đã thực sự được đơn giản hóa hay thực chất vẫn là "hành dân"? Xây dựng chính quyền điện tử theo cách "nhờ vả" mà những người dân đang áp dụng hiện nay liệu đã thỏa đáng…?
Những câu hỏi này xin dành cho các cơ quan quản lý của Hà Nội. Chỉ xin được nói thêm rằng ngay tại 44 Phạm Ngọc Thạch có một thủ tục mà khi nói đến là người dân đều "lắc đầu sợ hãi" nếu phải đi làm. Đó chính là thủ tục làm căn cước công dân.
Nếu như tại phòng quản lý xuất nhập cảnh, công dân đã được sử dụng dịch vụ công mức độ 3 thì tại phòng làm căn cước công dân này, mọi thứ vẫn "thủ công". Tức là người dân đến vẫn phải xếp chồng hồ sơ, rồi ngồi chờ đợi. Vẫn được phát tờ khai bằng giấy rồi ngồi cặm cụi viết tay…
Cảnh người dân xếp hàng chờ đến lượt làm thủ tục cấp căn cước công dân
