(Tổ Quốc) - Vụ cháy ở nhà máy Rạng Đông thấy rõ sự chồng lấn trong điều hành, chẳng rõ cấp nào phản ứng, không rõ ràng..., TS. Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nhận định.
Tại Diễn đàn thường niên về Cải cách và Phát triển lần thứ hai năm 2019 (VRDF 2019) với chủ đề "Việt Nam: Khát vọng thịnh vượng - Ưu tiên và Hành động" đang diễn ra tại Hà Nội, phát biểu về nội dung "Một số vấn đề đặt ra về hoàn thiện tổ chức bộ máy nhà nước ở Việt Nam", TS. Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đã nêu 4 vấn đề về tổ chức bộ máy nhà nước Việt Nam hiện nay.
Vấn đề thứ nhất là một hệ thống mà hai tiêu chuẩn. Trong quá trình cải cách từ năm 1986 đến nay, Việt Nam đã có nhiều cải cách; đặc biệt về chính trị. Tuy nhiên, hiến pháp Việt Nam quy định quyền lập pháp thuộc về Quốc hội, quyền hành pháp thuộc về Chính phủ, quyền tư pháp thuộc về Tòa án và nói rõ các cơ quan quyền lực nhà nước kiểm soát lẫn nhau.
TS. Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nêu 4 vấn đề về tổ chức bộ máy nhà nước Việt Nam hiện nay. Ảnh: Nam Nguyễn
"Đây là hệ chuẩn rất mới. Tuy nhiên, bộ máy hành chính của Việt Nam vẫn nằm trong hệ chuẩn Xô viết trước đây và bộ máy hành chính cũ như những chiếc xe cũ kỹ của Xô viết vẫn vận hành", ông Sĩ Dũng nói, đồng thời nhấn mạnh: "Con nhộng lột xác có một nửa, có vẻ giống chúng ta. Quan trọng là ta chọn một hệ chuẩn thôi và sắp xếp bộ máy theo hệ chuẩn đó. Ta đã lột xác được một nửa thì nên lột xác tiếp, hơn là đắp lại lớp vỏ cũ".
Vấn đề thứ hai là Việt Nam nên vận hành theo hệ chuẩn nào, nguyên tắc nào sau khi từ bỏ nhà nước kế hoạch hoá?, TS. Nguyễn Sỹ Dũng nêu hai mô hình, gồm: Nhà nước kiến tạo phát triển và nhà nước điều chỉnh. Giai đoạn vừa rồi, Việt Nam đã nói nhiều về mô hình nhà nước kiến tạo phát triển – như mô hình của Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, Trung Quốc. Tuy nhiên chúng ta lại đang hành xử theo mô hình nhà nước điều chỉnh của Anh, của Mỹ. Càng ngày nhà nước càng thể hiện rõ mô hình điều chỉnh.
Vì thế, TS. Nguyễn Sỹ Dũng bày tỏ e ngại Việt Nam sẽ rơi vào bẫy thu nhập trung bình nếu càng ngày nhà nước càng thể hiện rõ mô hình điều chỉnh, vì văn hóa của Việt Nam khác với Anh, Mỹ. Việt Nam chuyển từ kế hoạch hóa tập trung sang thị trường thì mô hình nhà nước kiến tạo phát triển phù hợp hơn, bởi đây là mô hình chuyển tiếp.
Vấn đề thứ ba, TS. Nguyễn Sỹ Dũng đề cập đến việc lẫn lộn giữa hành pháp chính trị và hành chính công vụ. Giữa cơ quan điều hành và cơ quan chính sách có sự lẫn lộn. Do lẫn lộn nên không chuyên nghiệp.
Cuối cùng, TS. Nguyễn Sỹ Dũng cho rằng, việc phân quyền cho chính quyền địa phương chưa thực sự tuân theo quy định của Hiến pháp. Những vấn đề gì đã thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan nhà nước ở trung ương sẽ không thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương, những gì thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp này sẽ không thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp khác.
Quy định của Hiến pháp thể hiện rất rõ quan điểm phân quyền theo chiều dọc, phân quyền giữa trung ương và địa phương, giữa chính quyền địa phương các cấp.
Ông ví dụ, địa phương muốn xin dự án thì phải lên Trung ương. Trình 10 dự án thì được 1 – 2 dự án. Địa phương tốn kém lập dự án, Trung ương tốn kém duyệt dự án. Ví như vụ cháy ở nhà máy Rạng Đông thấy rõ sự chồng lấn trong điều hành, chẳng rõ cấp nào phản ứng, không rõ ràng...".
Vì thế, phải phân quyền cho địa phương, ưu tiên địa phương, để cho địa phương xác lập. Phân quyền cho địa phương thì đất nước sẽ thịnh vượng nhanh hơn rất nhiều.
Diễn đàn thường niên về Cải cách và Phát triển lần thứ hai năm 2019 (VRDF 2019) với chủ đề "Việt Nam: Khát vọng thịnh vượng - Ưu tiên và Hành động" là sự tiếp nối và kế thừa Diễn đàn thường niên về Cải cách và Phát triển Việt Nam lần thứ nhất (tổ chức vào ngày 5/12/2018) với các nội dung bao trùm hơn, bao gồm cả các vấn đề về cải cách thể chế kinh tế thị trường, đổi mới sáng tạo để vượt qua bẫy thu nhập trung bình trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0 và ưu tiên, hành động vì một Việt Nam thịnh vượng với hai phiên thảo luận chuyên đề về các chủ đề: (1) Hướng tới thể chế kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập; và (2) Đổi mới sáng tạo để vượt qua bẫy thu nhập trung bình; và phiên toàn thể với chủ đề Hành động vì một Việt Nam thịnh vượng.
Mục tiêu chính của Diễn đàn là nhằm chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, trao đổi, thảo luận về các bài học thành công và thất bại của các quốc gia và hàm ý chính sách cho Việt Nam, qua đó đóng góp cho Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng sẽ được tổ chức vào đầu năm 2021 và nhất là cho xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021 - 2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2021 - 2025 của Việt Nam.
