Nhái phong cách” còn tồi tệ hơn sao chép tranh

Lâu nay, dư luận trong giới hội họa nói nhiều đến chuyện tranh "nhái phong cách" của một số họa sĩ có nhiều danh tiếng và thu nhập cao. Đào Hải Phong, một trong những họa sĩ bị “nhái” nhiều nhất, có cuộc trò chuyện sau.

>> Nhìn nhận của riêng anh về tình trạng tranh "nhái phong cách" của một số họa sĩ, trong đó có anh? Tình trạng này, theo anh, dẫn đến hậu quả gì cho uy tín của hội họa Việt Nam trên thị trường tranh trong nước và quốc tế?

Khoảng 5 năm trở lại đây, tình trạng sao chép tranh không xin bản quyền tác giả đã thành phổ biến. Nhưng tệ hơn là tình trạng tranh "nhái phong cách" như chị vừa nói. Lượng tranh nhái giờ đây nhiều hơn cả tranh thật và được rải đầy các gallery lớn nhỏ Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Về loại tranh này, tôi muốn miêu tả bằng từ "rất quái thai". Thí dụ: motif  nhà của tôi được lồng ghép với motif cây của họa sĩ Lê Thanh Sơn một cách thô thiển và vụng dại; phong cách của họa sĩ Hồng Việt Dũng được sử dụng để làm nền cho một vài dạng tranh chân dung khác nhưng nếu không thật hiểu biết và tinh mắt, người ta chỉ có thể gật đầu tin đó là tranh Hồng Việt Dũng,...

Do vậy, dần dà, hội họa Việt Nam giảm uy tín và nay thực sự rất mất uy tín trên thị trường quốc tế.

>> Những dạng tranh nào, theo anh, đã và đang bị "nhái " nhiều nhất? Của những họa sĩ nào?

Đó là những dạng tranh đẹp, được công chúng yêu thích và bán được. Họa sĩ bị "nhái phong cách" nhiều ở Hà Nội là Lê Thanh Sơn, Hồng Việt Dũng, Phạm Luận, Lê Thiết Cương, Đặng Xuân Hòa, Thành Chương, Đinh Quân, Quách Đông Phương và tôi. Ở TP Hồ Chí Minh có Nguyễn Thanh Bình và Nguyễn Diệu Thúy.

"Bến thuyền đêm" của Đào Hải Phong

>>Việc “nhái” phong cách trong hội họa đúng là chưa được đề cập trong các văn bản pháp chế ở nước ta mà chỉ được nhắc đến trong lương tâm nghề nghiệp của người cầm bút vẽ. Tuy nhiên, tình trạng này có vẻ gia tăng theo thời gian và ngày càng được “chuyên nghiệp hóa”? Theo anh, vì sao lại như vậy?

Đơn giản là vì đang có một sự xuống cấp đạo đức nghề nghiệp cũng như lợi dụng khái niệm nghệ thuật để kiếm tiền trong lĩnh vực hội họa ở Việt Nam.

>> Một số người làm công việc “nhái phong cách” đưa ra rất nhiều lý do hoàn cảnh sống bắt buộc, ràng buộc về kinh tế của gallery khiến họ không thể (hoặc chưa thể chấm dứt hợp đồng),... Họ cũng tự nhận thấy là mình hèn, mình đang làm ra một thứ tranh vẽ nhợt nhạt, cải lương,... Họ còn nói rằng một khi thứ tranh đó có người mua, thì có nghĩa nó vẫn có ích nhất định với người khác,...

Đó là những biện minh để lấp liếm cho việc lừa bịp và coi thường công chúng. Khi bán những thứ tranh "nhái" ấy, người bán thậm chí còn nói đó mới là tranh "xịn", người vẽ nó chính là người sáng tác ra phong cách này nọ,...

Vấn đề ở đây là: chúng ta cần xem "người khác" chính là ai? Chắc hẳn là công chúng, là người mua tranh rồi. Tôi thì vẫn cứ nghĩ người quan tâm và mua tranh hẳn là thành đạt trong sự nghiệp, sành sỏi trong làm ăn, sành điệu trong hưởng thụ... và khá giả. Thế mà họ dễ dàng chấp nhận thưởng thức tranh nhái sao? Thật buồn...

Về họa sĩ Đào Hải Phong: Sinh năm 1965 tại Hà Nội. Năm 1987: Tốt nghiệp khoa Thiết kế mỹ thuật - Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội. Một số triển lãm đáng chú ý: Năm 1993: Triển lãm Những ký ức Hà Nội tại Hội Mỹ thuật Việt Nam; Năm 1994: Triển lãm Nghệ thuật Việt Nam tại gallery Roy Miles, Luân Đôn, Anh; Năm 1995: Triển lãm Phía sau bóng tối tại gallery Hoa Sen, 65 Quán sứ, Hà Nội; Năm 1996: Triển lãm Ba họa sĩ đương đại Việt Nam tại gallery LKF, Hồng Kông; Năm 1997: Triển lãm Một thoáng nhìn Hà Nội tại gallery Đức Minh, TP Hồ Chí Minh và nhiều triển lãm nhóm, cá nhân khác tại Hồng Kông, Singapore cho đến nay.

(Theo Tiền phong)