(Tổ Quốc) - Câu chuyện đau đầu nhất khi đi học là phải làm gì khi phát hiện bạn mình không trung thực. Dường như chẳng có cách giải quyết nào vẹn cả đôi đường được cả.
"Tôi đang theo học năm cuối ở một trường Đại học danh tiếng. Tôi có một người bạn thân nhất được biết đến là sinh viên xuất sắc và đồng thời là Chủ tịch Hội sinh viên của trường. Mọi người đều yêu quý và ngưỡng mộ cậu bạn đó. Thế nhưng trong năm học vừa qua, tôi đã bắt gặp cậu ta nhiều lần gian lận khi thi cử và lợi dụng công sức của người khác để trục lợi cho bản thân. Tôi đã nói chuyện nhằm khuyên nhủ cậu ta dừng những hành vi gian dối đó lại nhưng bạn tôi thì một mực khẳng định bản thân không hề gian lận. Tôi rất lo lắng những hành động đó có thể ảnh hưởng đến tương lai bạn mình cũng như gây ra hậu quả đối với nhiều người khác. Tôi thực sự bối rối và không biết mình làm sao mới đúng nữa". Một sinh viên giấu tên cho biết.
Tại sao chúng ta lại gian lận?
Có một câu chuyện đã diễn ra cách đây khá lâu, Rosie Ruiz được tuyên bố là người chiến thắng cuộc thi marathon của thành phố Boston năm 1980 nhưng thực tế cô ta chỉ thực sự tham gia đua khi chỉ còn 5 dặm cuối cùng mà thôi. Roise muốn giành được giải thưởng mà không cần phải nỗ lực nên đã không trung thực khi tham gia thi đấu.
Ở trường học cũng vậy, thành tích luôn có sức hấp dẫn khiến nhiều học sinh sẵn sàng gian lận để đoạt được như coi cóp trong khi làm bài kiểm tra, lấy nghiên cứu của người khác đưa vào bài luận của mình. Và không chỉ có gian lận trong trường học, ở ngoài xã hội, rất nhiều người đang dùng những thành tích giả mảo, những thành tích không phải do bản thân tạo ra để đổi lấy sự tôn trọng, địa vị, danh dự và những lợi ích hấp dẫn.
Nhiều người gian lận vì muốn nhận được thành quả mà không phải cố gắng
Lần đầu gian lận ai cũng lo lắng. Cảm giác sợ bị phát hiện, bị trừng phạt sẽ theo đuổi một thời gian dài. Thế nhưng những người gian lận không nhận ra một điều là họ đã trở thành người thất bại ngay từ khi bắt đầu hành vi của mình, họ đã mất đi quyền được tôn trọng và tự tôn trọng. Gian lận để đổi lấy vị trí trong mắt người khác, để được đánh giá cao và được tôn trọng ở một mức độ nào đó mà bản thân thấy thỏa mãn nhưng sẽ không một ai tôn trọng bạn nữa khi biết những thành quả bạn đạt được xuất phát từ sự dối trá. Thậm chí sẽ có lúc bạn nhận ra bản thân mình đáng trách và đáng ghét, thất những hành vi mình đã làm không đáng được tôn trọng.
Bài toán khó nhất: Làm gì khi biết bạn mình gian lận?
Nhưng đây mới là câu chuyện đau đầu. Bạn sẽ làm gì khi biết người bạn bên cạnh mình gian lận? Tố giác cũng không được mà im lặng cũng không xong.
Đương nhiên bạn sẽ không tố giác bạn của mình vì điều đó vi phạm nguyên tắc tối thiểu nhất của tình bạn. Khi bạn phanh phui hành vi gian lận của một người bạn, điều đó cũng có nghĩa mối quan hệ bạn bè của bạn và người đó cũng sẽ chấm dứt gần như ngay lập tức.
Nhưng nếu im lặng thì sao, bạn có cam tâm nhìn bạn mình tiếp tục những hành động sai trái và có nguy cơ phải nhận hậu quả rất sớm không? Hãy trở lại với câu chuyện của Rosie, một vài năm sau đó cô ấy đã bị bỏ tù vì tội tham ô. Một khi đã gian lận thành công, người ta sẽ tiếp tục gian lận và càng ngày càng lún sâu vào những hành vi gian dối để đạt được mục đích của bản thân mà không lường được hậu quả.
Một khi đã gian lận sẽ luôn phỉ đối mặt với lo âu
Đây thực sự là một câu chuyện nan giải giữa mối quan hệ bạn bè và ý thức bảo vệ sự công bằng. Vấn đề đạo đức luôn quan trọng nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng có thể áp dụng, đặc biệt là trong một mối quan hệ đặc biệt như bạn bè - một mối quan hệ thân thiết, vô tư nhưng cần rất nhiều sự tế nhị và khéo léo. Nó là một bài toán khó để quyết định làm như thế nào là đúng đắn nhất.
Một trường hợp khác có thể được coi là cách giải quyết tốt nhất: nói chuyện và khuyên nhủ. Nhưng hầu như chúng ta đều không sẵn sàng đề cập đến việc gian lận trong những câu chuyện vì nó là chủ đề rất nhạy cảm. Bạn cũng không thể chắc chắn mối quan hệ bạn bè vẫn có thể tiếp tục tốt đẹp khi người bạn gian lận của bạn biết được rằng hành vi gian dối đó không còn là bí mật nữa. Không ai có đủ tự tin để đối diện hàng ngày với người biết chân tướng những việc không đúng đắn của bản thân.
Phát hiện bạn mình gian lận thì phải làm gì quả thực là một bài toán khó
Một con số phần trăm nho nhỏ các cuộc nói chuyện và khuyên nhủ có thể đạt được thành công, nhưng hầu như chúng đều đi vào bế tắc bởi chúng ta không đủ sức thuyết phục hoặc người bạn không trung thực của chúng ta chẳng thèm quan tâm đến việc người khác khuyên nhủ như thế nào. Sự hấp dẫn từ thành tích, giải thưởng và danh tiếng nó lớn hơn nhiều những lời khuyên nhủ của bạn bè và khi chưa phải gánh chịu hậu quả thì rất khó để khiến một ai đó tỉnh ngộ.
Chắc chắn ai cũng đã từng chứng kiến một vài trường hợp gian lận nào đó ở trường lớp. Nhỏ thì là quay cóp trong giờ kiểm tra, lớn thì là dùng những chiêu trò để mang lại lợi ích và danh tiếng cho bản thân. Rất nhiều người đang gian lận tùy theo mức độ ít hay nhiều. Có thể bản thân họ không muốn điều đó nhưng áp lực về việc có một kết quả tốt, sự cám dỗ của những lợi ích khiến nhiều người sẵn sàng gian lận. Gian lận thành công một lần, rồi nhiều lần, sự không trung thực bỗng trở thành một thói quen và ăn sâu vào tính cách.
Còn chúng ta thì không biết phải làm sao cho hợp lý khi biết bạn mình gian lận. Mọi biện pháp dường như đều quá khó để mang đến một kết cục hợp lý. Tố giác cũng không được mà bỏ qua thì bản thân cũng bứt rứt không yên. Bài toán này thực sự rất khó để có thể tìm được một đáp án mà ai cũng hài lòng.
