(Tổ Quốc) - Chiều 28/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến lần 2 về một số vấn đề lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).
Quang cảnh phiên họp
Băn khoăn quy định theo hướng liệt kê các trường hợp thu hồi đất
Báo cáo nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, dự thảo luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 quy định theo hướng vừa có tính khái quát, vừa cụ thể về các trường hợp thu hồi đất để xây dựng các dự án, công trình để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Việc quy định về các trường hợp thu hồi đất tại Luật là cụ thể hóa quy định tại Điều 54 Hiến pháp năm 2013 về “Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định”.
Quy định theo hướng liệt kê các trường hợp thu hồi đất có ưu điểm rõ ràng cho việc áp dụng thực hiện, đồng thời khống chế các trường hợp thu hồi đất, bảo đảm chỉ thu hồi đất trong các trường hợp luật định, không thu hồi đất tràn lan.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh báo cáo tại phiên họp
Tuy nhiên, quy định theo hướng liệt kê có hạn chế là không dự liệu được những trường hợp thu hồi đất khác để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Về kỹ thuật, ông Vũ Hồng Thanh cho hay, dự thảo luật đã được chỉnh lý theo hướng không phân nhóm mà quy định trực tiếp các trường hợp thu hồi đất vì một số dự án, công trình được phân loại vào từng nhóm chưa tương thích với tính chất của nhóm, dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau.
Đối với dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ, dự thảo luật chỉnh sửa theo hướng phải là các dự án do HĐND cấp tỉnh quyết định trên nguyên tắc khả năng huy động nguồn vốn thực hiện dự án và quỹ đất hiện hành. Trên cơ sở đó, HĐND cấp tỉnh quy định về tiêu chí xác định dự án thu hồi đất phù hợp với điều kiện của địa phương.
Nói trường hợp thu hồi phải phù hợp quy hoạch nhưng quy hoạch nào thì phải làm rõ
Thảo luận tại phiên họp, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, quy định về thu hồi đất là vấn đề đặc biệt quan trọng, liên quan trực tiếp tới cuộc sống, sinh kế của nhiều người dân.
Bày tỏ tán thành hướng tiếp cận như dự thảo quy định cụ thể các trường hợp thu hồi đất, tuy nhiên ông Bùi Văn Cường cũng đề nghị tiếp tục rà soát làm rõ từng trường hợp mới được bổ sung so với dự thảo trước đây. Thực tế có trường hợp chưa được liệt kê, dẫn đến thiếu nên nếu không có điều quét thì sau này lại phải sửa luật.
Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, một số nội dung quan trọng vẫn đang trong quá trình xem xét lựa chọn phương án tối ưu và đề nghị, các cơ quan của Chính phủ và Quốc hội tiếp tục phát huy cách làm từ đầu nhiệm kỳ đến nay, phối hợp chặt chẽ.
Chủ tịch Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp
Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, căn cứ thẩm tra sơ bộ để có quan điểm đối với nội dung Ủy ban Kinh tế nêu ra. Họp sâu, bàn kỹ, lập luận đầy đủ để có dự thảo tốt nhất.
Dẫn quy định trường hợp thu hồi đất theo hướng liệt kê, Chủ tịch Quốc hội nói, trong cuộc sống không thể nào liệt kê hết được, nên phải chăng có điều quét để tránh khi có phát sinh lại nói, luật không có quy định thì lại đóng hết cửa.
“Quét nhưng vẫn có van, khoá chặt chẽ. Nói trường hợp thu hồi phải phù hợp quy hoạch nhưng quy hoạch nào thì phải làm rõ”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Với các nội dung còn 2 phương án, Chủ tịch Quốc hội cho rằng “không nên đóng lại ngay. Phút cuối mà Quốc hội thấy chín muồi mới quyết. Quan trọng là từng phương án nêu rõ ưu, nhược điểm, cơ sở chính trị, thực tiễn, pháp lý thế nào để khách quan, công khai, minh bạch. Khi đó gần 500 đại biểu đủ trí tuệ để quyết".
Nếu định giá đất sai, Nhà nước và người dân đều thất thu
Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, nên cân nhắc, lựa chọn những vấn đề “vô cùng lớn” mới đưa ra các phương án khác nhau để trình Quốc hội.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho ý kiến tại phiên họp
Theo Phó Thủ tướng, vấn đề quan trọng trước tiên chính là thu hồi đất, hiện chưa xác định được các tiêu chí để có cơ sở phân cấp hết cho địa phương. Nên quy định theo hướng liệt kê các phương án, nhưng nếu liệt kê thiếu thì cũng "rất gay".
Phó Thủ tướng nêu rõ, nếu định giá đất sai, Nhà nước và người dân đều thất thu. “Không để vấn đề riêng tư ảnh hưởng và không có sự quanh co”, ông Trần Hồng Hà nhấn mạnh về việc xác định giá đất, đồng thời cho rằng, phải cá thể hoá được từng trách nhiệm, thông tin phải rất rõ ràng.
Báo cáo thêm về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh khẳng định, các cơ quan qua nghiên cứu thì thấy rằng tối ưu là liệt kê các trường hợp thu hồi đất nhưng phải có điều quét để xử lý những phát sinh trong quá trình phát triển. Trường hợp thu hồi trong “điều quét” đó phải nằm trong quy hoạch được phê duyệt./.
