Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ: Cần bàn các giải pháp để không tiếp diễn tình trạng như các vụ: cảng Quy Nhơn, Vũ Nhôm...

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ và Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã chủ trì Hội nghị đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước trọng tâm là các Tập đoàn, Tổng công ty.

Cổ phần hoá DNNN đạt nhiều kết quả tích cực

Sáng nay 21/11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ và Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã chủ trì Hội nghị đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước trọng tâm là các Tập đoàn, Tổng công ty.

Thay mặt Thủ tướng phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp cho biết, trên cơ sở Nghị quyết số 12 của Trung ương và Nghị quyết số 60 của Quốc hội liên quan tới các nội dung phát triển doanh nghiệp Nhà nước (DNNN), Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chương trình hành động của Chính phủ, Đề án cơ cấu lại DNNN mà trọng tâm là các Tập đoàn, Tổng công ty giai đoạn 2016- 2020.

Thủ tướng Chính phủ đã ký Nghị quyết của Chính phủ về thành lập Uỷ ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Nghị định của Chính phủ về cơ cấu, chức năng, nhiệm vụ của cơ quan này và chỉ đạo các Bộ bàn giao 19 DNNN sang Uỷ ban, chuyển mô hình quản lý từ đại diện chủ sở hữu nhà nước tại doanh nghiệp phân tán sang mô hình tập trung.

Với Hội nghị ngày hôm nay, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị các đại biểu đánh giá lại công việc đổi mới, phát triển DNNN thời gian qua, đặc biệt trong thời gian từ năm 2016- 2018, làm rõ những tồn tại bất cập hạn chế, cả về thể chế, tổ chức thực hiện, đặc biệt là quán triệt thực hiện tốt Nghị quyết của Đảng và Quốc hội.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh quan điểm về DNNN: "Chỉ tập trung vào lĩnh vực then chốt, các địa bàn quan trọng, liên quan tới quốc phòng, an ninh, các lĩnh vực thiết yếu mà tư nhân không làm, không muốn làm và thoái vốn tại các DNNN đang làm ăn hiệu quả".

Theo Phó Thủ tướng, qua quá trình giải quyết công việc, nhận thức về DNNN là vấn đề quan trọng. "Nhận thức của các bộ, ngành, địa phương còn có ý kiến khác nhau. Cùng một loại hình doanh nghiệp nhưng có địa phương giữ lại, có địa phương thì thực hiện cổ phần hoá", Phó Thủ tướng nêu vấn đề.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng nhấn mạnh quan điểm về DNNN: "Chỉ tập trung vào lĩnh vực then chốt, các địa bàn quan trọng, liên quan tới quốc phòng, an ninh, các lĩnh vực thiết yếu mà tư nhân không làm, không muốn làm và thoái vốn tại các DNNN đang làm ăn hiệu quả".

Đánh giá về kết quả cổ phần hoá, thoái vốn thời gian qua, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết có nhiều kết quả tích cực khi giá trị thực hiện giai đoạn 2016- 2018 gấp 2,5 lần thực hiện từ 2011- 2015, hiệu quả hoạt động của DNNN tiếp tục tăng lên, tổng tài sản tăng 3%, vốn chủ sở hữu tăng 4%, lợi nhuận trước thuế tăng 4%, nộp NSNN là 219.469 tỷ đồng, tăng 5% so với năm 2016,... Trong 8 tháng đầu năm 2018, doanh thu, lợi nhuận của các DNNN đều đạt trên 70% kế hoạch cả năm. 106 DNNN sau cổ phần hoá niêm yết.

Về tình hình chung, DNNN vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế và khó khăn, thách thức cần tập trung xử lý, giải quyết sớm: Từ những bất cập trong cơ chế, chính sách định giá quyền sử dụng đất trong xác định giá trị doanh nghiệp đến lựa chọn nhà đầu tư; từ hiệu quả sản xuất kinh doanh đến năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập và CMCN 4.0; từ tình trạng thất thoát, tham nhũng đến công tác cán bộ…

Không để tiếp diễn tình trạng như các vụ: cảng Quy Nhơn, Vũ Nhôm...

Do đó, Phó Thủ tướng đề nghị Hội nghị cần đánh giá thực chất kết quả cơ cấu lại DNNN khi Nhà nước vẫn còn nắm giữ khoảng 90% vốn điều lệ tại gần 600 DNNN (các Tập đoàn, tông công ty, công ty sổ số…). Hiệu quả sản xuất kinh doanh của DNNN còn thấp so với nguồn lực đang nắm giữ. 

"Chúng ta cũng phải thẳng thắn nhìn nhận vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế và khó khăn, thách thức cần tập trung xử lý, giải quyết sớm. Từ những bất cập trong cơ chế, chính sách định giá quyền sử dụng đất trong xác định giá trị doanh nghiệp đến lựa chọn nhà đầu tư; từ hiệu quả sản xuất kinh doanh đến năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập và CMCN 4.0; từ tình trạng thất thoát, tham nhũng đến công tác cán bộ…", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Với sự tham gia đầy đủ của các lãnh đạo ban, bộ, ngành, địa phương, đại diện các tập đoàn, tổng công ty, DNNN, Phó Thủ tướng đề nghị tập trung phát biểu, thảo luận thẳng thắn, đi thẳng vào các vấn đề cụ thể phát sinh cần giải quyết; những khó khăn, vướng mắc và giải pháp tháo gỡ; đưa ra những phương pháp mới, cách làm sáng tạo, quyết liệt hơn nữa về các vấn đề như: tỷ trọng CPH, thoái vốn thấp; hiệu quả SXKD của DNNN còn thấp so với nguồn lực đang nắm giữ...

 Năm 2016 nợ phải trả của DNNN tăng 17%; gần 23% tập đoàn, tổng công ty không có lãi.

"Còn nhiều dự án, DNNN thua lỗ kéo dài. Có nhiều vụ án tham nhũng, thất thoát nghiêm trọng liên quan đến DNNN. Tại sao lại có tình trạng như vậy, nguyên nhân là gì? Do cơ chế chính sách hay thực thi chưa nghiêm? Vai trò quản lý nhà nước của các Bộ ngành, địa phương, của cơ quan đại diện chủ sở hữu Nhà nước thế nào…?", Phó Thủ tướng đề nghị tập trung thảo luận.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu tập trung thảo luận về thể chế, cơ chế chính sách đối với DNNN. Mặc dù hệ thống thể chế, cơ chế, chính sách đã được ban hành tương đối đầy đủ, toàn diện, nhưng còn nhiều quy định còn chưa thật phù hợp.

Cụ thể, cơ chế, chính sách cổ phần hóa, xác định giá trị DN còn đang đặt ra nhiều vấn đề: xác định giá trị quyền sử dụng đất, lợi thế quyền thuê đất, giá trị thương hiệu của doanh nghiệp… đã đầy đủ chưa, chặt chẽ chưa? vì sao thời gian qua làm chậm và vẫn còn xảy ra nhiều vi phạm liên quan đến lĩnh vực này?

Về quy trình bán vốn, tỷ lệ bán vốn nhà nước trong DN còn nhiều ý kiến khác nhau, Phó Thủ tướng cho rằng, có ý kiến cho rằng tỷ lệ bán vốn thấp không thu hút được nhiều nhà đầu tư chiến lược; có ý kiến cho rằng nên bán các DN đang làm ăn hiệu quả, ngược lại có ý kiến cho rằng cần phải giữ lại để có nguồn thu, tập trung sắp xếp thoái vốn ở những doanh nghiệp đang thua lỗ…

"Nhiều ý kiến cho rằng vẫn còn nhiều tiêu cực và lợi ích nhóm trong cổ phần hóa, sắp  xếp DNNN - Chúng ta cần bàn các giải pháp để không tiếp diễn tình trạng này (như các vụ cảng Quy Nhơn, Vũ Nhôm...)…", Phó Thủ tướng đặt vấn đề.

Về xử lý những dự án đầu tư của DNNN không có hiệu quả, thua lỗ, mất vốn... Theo Phó Thủ tướng, vướng mắc lớn nhất hiện nay là việc giải quyết hợp đồng EPC và quá trình giải quyết pháp lý giữa giai đoạn đầu tư và giai đoạn sản xuất kinh doanh.

Thứ tư, về việc chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu về Ủy ban quản lý vốn nhà nước. Đã hoàn tất việc bàn giao 19 tập đoàn, tổng công ty; nhưng vấn đề quan trọng nhất là phân định rõ quyền, trách nhiệm và sự phối hợp chặt chẽ giữa UB với các Bộ ngành; lưu ý phải bảo đảm phát triển sản xuất kinh doanh bình thường, liên tục; hạn chế tối đa phát sinh xáo trộn về tâm lý, tư tưởng và tổ chức trong DN; không tạo thêm tầng, nấc hành chính trung gian..., mục đích cuối cùng là phải tập trung vào đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN.

Thứ năm, bề việc đổi mới mô hình tổ chức và phương thức lãnh đạo của tổ chức Đảng trong DNNN, đặc biệt là những doanh nghiệp đã cổ phần hóa. Thứ sáu, vấn đề cơ cấu lại DNNN hoạt động công ích và công ty nông, lâm nghiệp; việc xã hội hóa gắn với giao quyền tự chủ, cho phép các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động như DNNN.

Thứ bẩy, về tổ chức thực hiện, Phó Thủ tướng nhấn mạnh đây là khâu yếu nhất, trực tiếp liên quan đến lãnh đạo DN và các bộ ngành, địa phương. Thực tế cho thấy, cùng một chủ trương, cơ chế, chính sách nhưng có nơi thực hiện tốt, có nơi chậm trễ, làm mãi không xong, đùn đẩy trách nhiệm, kéo dài. Chúng ta phải quyết tâm vượt qua tư duy cũ, quyết tâm nói không với tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm; đây cũng là một nguyên nhân chính cản trở quá trình cơ cấu lại DNNN.

Phó Thủ tướng lưu ý trong bối cảnh quốc tế, trong nước với nhiều biến động khó lường, tranh chấp thương mại giữa các nước lớn, chủ nghĩa bảo hộ nổi lên, việc thực hiện các cam kết của các Hiệp định FTA thế hệ mới và tác động của CMCN 4.0… tác động nhiều mặt đến năng lực SXKD, sức cạnh tranh và sự phát triển bền vững, sống còn của cộng đồng DN nói chung và các DNNN nói riêng.

"Chúng ta cần bàn, đưa ra các kế hoạch, nhiệm vụ, giải pháp hết sức cụ thể cho từng bộ, ngành và địa phương, từng tập đoàn, tổng công ty, DNNN để có nhận thức đúng đắn, giải pháp phù hợp và hành động quyết liệt, hiệu quả hơn", Phó Thủ tướng nói.