(Tổ Quốc) - Ngày 7/12, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ phối hợp Ủy ban nhân dân huyện Tam Nông tổ chức Hội thảo khoa học “Lễ hội Phết Hiền Quan – Nhận thức, giá trị và giải pháp quản lý, tổ chức”.
Hội thảo có sự tham gia của đại diện chính quyền địa phương, nhiều nhà khoa học, chuyên gia và sự quan tâm đặc biệt của người dân xã Hiền Quan (Tam Nông - Phú Thọ). Tại Hội thảo, các nhà quản lý, nhà nghiên cứu về văn hóa và đại diện các thế hệ của xã Hiền Quang, huyện Tam Nông, Phú Thọ đã đưa ra nhiều ý kiến đóng góp nhằm tìm ra các nhóm giải pháp tổ chức tốt lễ hội Phết trong thời gian tới nhằm bảo đảm thực hành các nghi thức truyền thống và phát huy được giá trị của lễ hội.
Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ Nguyễn Đắc Thủy phát biểu tại hội thảo.
Theo Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội khoa học lịch sử Việt Nam, lễ hội phết Hiền Quan là lễ hội mô phỏng việc luyện quân của nữ tướng Thiều Hoa trong cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng. Đây là lễ hội tái hiện lại trang sử vinh quang, hào hùng vào bậc nhất của dân tộc Việt Nam và nổi tiếng trên thế giới đã diễn ra cách ngày nay gần 2.000 năm. Lễ hội Phết Hiền Quan cần phải được xếp vào hàng Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia và cần được bảo tồn và phát huy giá trị của nó theo đúng Luật Di sản.
Phó Chủ tịch Hội khoa học lịch sử Việt Nam băn khoăn, từ năm 2019 đến nay, do có những thiếu sót trong khâu tổ chức mà hội Phết Hiền Quan không tổ chức phần cướp phết.
Do vậy, việc tổ chức hội thảo để tìm các giải pháp khắc phục thiếu sót, bất cập trong tổ chức và quản lý lễ hội Phết Hiền Quan là việc làm ý nghĩa. Trên cơ sở đó, có thể nghiên cứu xây dựng lại kịch bản lễ hội với các quy chế tổ chức và quản lý lễ hội thật sự phù hợp và hiệu quả.
Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quang Ngọc cho rằng, phần cướp phết do cộng đồng đặt ra nên người chơi phải phân định thắng thua một cách thuyết phục. Càng là trò chơi cộng đồng lớn, yêu cầu cạnh tranh cao, trò chơi gắn với nguồn cội tổ tiên, gắn với văn hóa tâm linh, văn minh, lịch sự như hội Phết Hiền Quan thì càng cần phải có luật chơi chặt chẽ và chuẩn xác…
Đại tá Ngô Anh Thu, Phó Tổng biên tập Báo Quân đội Nhân dân chia sẻ, để tôn vinh, phản ánh đúng sự thật và định hướng đúng đắn cho truyền thông, dư luận, cần phải triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các văn bản của Đảng và Nghị định của Chính phủ quy định về quản lý và tổ chức lễ hội và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.
Vì vậy, để bảo tồn và phát huy giá trị của lễ hội thì rất cần sự quan tâm của các cấp, các ngành liên quan để lễ hội được tiến hành trang trọng, an toàn, tiết kiệm, hiệu quả. Cùng với đó, xã Hiền Quan cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức pháp luật cho chủ thể văn hóa và công chúng khi tham gia hội Phết Hiền Quan; đẩy mạnh vai trò truyền thông của các cơ quan báo chí trong việc giới thiệu nguồn gốc, nhận diện và phản ánh đúng giá trị của lễ hội, tiến tới triệt tiêu các hành vi tiêu cực như chen lấn, tranh cướp, xô xát, lợi dụng kinh doanh trái phép, cờ bạc trá hình diễn ra trong lễ hội…
Lễ hội Hiền Quan 2023
Tại hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Hoài Sơn, Uỷ viên thường trực Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội cho rằng, hội thảo cần làm rõ vai trò, trách nhiệm người tham gia thực hành nghi lễ đánh Phết, người tham gia lễ hội; nhận diện rõ các hành vi bị coi là phản cảm, bạo lực trong lễ hội và đề xuất các giải pháp loại bỏ các yếu tố bạo lực, hành vi phản cảm, không đúng với giá trị của lễ hội Phết, đồng thời, nghiên cứu, đề xuất các phương án bảo đảm an ninh trật tự trong lễ hội Phết nhằm bảo đảm thực hành các nghi thức truyền thống và phát huy được giá trị của lễ hội, để hội Phết Hiền Quan được tổ chức phần cướp phết đang dần bị mai một. Đây cũng là mong mỏi của người dân xã Hiền Quan nói riêng và huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ nói chung.
Trong khi đó, ThS. Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch UBND huyện Tam Nông thì cho biết, Tam Nông là vùng đất cổ giàu truyền thống lịch sử, văn hóa và cách mạng, là huyện có nhiều di tích, lễ hội trong tỉnh Phú Thọ. Một trong những di tích và lễ hội cổ còn lưu giữ được là lễ hội Phết xã Hiền Quan. Đây là lễ hội đặc sắc, thu hút hàng ngàn lượt người tham dự từ các vùng giáp danh và du khách cả nước. Những năm gần đây nội dung cướp Phết trong lễ hội Phết tạm dừng chưa tổ chức do có nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Vấn đề này rất cần được các nhà quản lý, các nhà khoa học, cộng đồng khu dân cư tìm ra phương án phù hợp để tổ chức.
“Trên cơ sở các ý kiến của các chuyên gia, nhà quản lý để định hướng địa phương đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ tổ chức lễ hội Phết. Hướng tới là Trung tâm văn hóa - thể thao - lễ hội của xã Hiền Quan cũng như đảm bảo các yếu tố, các điều kiện để bảo tồn và phát huy giá trị di sản hội Phết, hướng tới xây dựng thành công Đề án đổi mới cách thức tổ chức hội phết” - ThS. Nguyễn Mạnh Hùng cho biết.
