Quảng Bình: Nhiều giải pháp giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống

Vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh Quảng Bình có diện tích tự nhiên khoảng 3.845 km', có 9 xã biên giới với hơn 222 km đường biên giới tiếp giáp với nước CHDCND Lào. Dân tộc thiểu số toàn tỉnh là 6.066 hộ với 27.957 khẩu. Hộ nghèo dân tộc thiểu số 4.004 hộ chiếm 6%, hộ cận nghèo 1.85 hộ chiếm 91 % hộ dân tộc thiểu số)). Trong đó tỷ lệ hộ nghèo vùng hộ dân tộc thiểu số giảm so với năm 2021 là 4% (tỷ lệ hộ nghèo năm 2021 là 69,52%).

Những năm qua, nhờ thực hiện chính sách đổi mới của Đảng và Nhà nước về công tác Dân tộc, chính sách Dân tộc; tình hình kinh tế, văn hóa và xã hội vùng đồng bào DTTS có những chuyển biến tích cực, đời sống nhân dân cơ bản ổn định và có bước cải thiện do vậy tỷ lệ hộ nghèo ở vùng đồng bào DTTS tại tỉnh Quảng Bình tiếp tục giảm.

Tuy nhiên, chính vì vùng DTTS còn tồn tại nhiều vấn đề, hạn chế: trình độ dân trí thấp, phong tục, tập quán lạc hậu, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân còn gặp nhiều khó khăn; một số nơi đồng bào chưa được tiếp cận các dịch vụ y tế, giáo dục, văn hóa, tình trạng thiếu đất sản xuất; một số bộ phận đồng bào DTTS còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại trợ cấp của Nhà nước, chưa tích cực lao động sản xuất vươn lên thoát nghèo; tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vẫn còn diễn ra.

Theo đánh giá của Ban Dân tộc tỉnh Quảng Bình cho thấy, việc triển khai thực hiện Đề án "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS và miền núi" trong những năm qua đã góp phần nâng cao nhận thức về ý thức chấp hành pháp luật của người dân DTTS.

Các cấp, các ngành liên quan đã chủ động lồng ghép trong nhiệm vụ của mình để tuyên truyền vận động nâng cao nhận thức cho người dân, góp phần làm thay đổi hành vi trong hôn nhân. Những phương án tuyên truyền như tổ chức các hội thi, pa nô, áp phích, phóng sự, nói chuyện chuyên đề, tập huấn, tuyên truyền đến các em học sinh DTTS, các bản, cụm bản đông bào dân tộc thiểu số có tỷ lệ tảo hôn và hôn nhân cân huyết thống cao…. Đã mang lại những chuyển biến tích cực, không có trường hợp hôn nhân cận huyết thống; tỷ lệ tảo hôn giảm dần qua các năm.

Mặc dù tình trạng tảo hôn đã giảm xuống, nhưng hiện nay tại tỉnh Quảng Bình tỷ lệ giảm vẫn thấp và chậm. Một số xã tỷ lệ tảo hôn vẫn còn cao (79 trường hợp tảo hôn năm 2021; 68 trường hợp tảo hôn và 1 trường hợp hôn nhân cận huyết thống vẫn xẩy ra ở năm 2022, năm 2023 có 44 trường hợp tảo hôn nhưng không có trường hợp hôn nhân cận huyết thống nào xảy ra…

Đối với chính quyền các cấp, công tác đăng ký kết hôn và quản lý hộ tịch, hộ khẩu chưa chặt chẽ, các trường hợp tảo hôn được đồng ý của hai gia đình, tổ chức cưới theo phong tục tập quán mà không đăng kí kết hôn hoặc đăng kí kết hôn muộn. Một số cấp ủy đảng chính quyền địa phương về công tác tuyên truyền, giáo dục, ngăn ngừa tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống chưa được quan tâm đúng mức. Việc xử lý các trường hợp vi phạm chưa mạnh và thiếu kiên quyết.

Lý giải những nguyên nhân này, Ban Dân tộc tỉnh Quảng Bình cho rằng, Tình hình kinh tê -xã hội vùng đông bào dân tộc thiêu số còn gặp nhiều khó khăn, nhận thức của cán bộ các cấp về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống còn hạn chế. Tình trạng nể nang trong công tác và quan hệ cộng đồng khi xử lý các trường hợp vi phạm xảy ra nhiều nơi.

Một số địa phương, đơn vị chưa chủ động, tích cực trong việc triển khai tuyên truyền vận động, triển khai các giải pháp nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống…

Chính vì vậy, để tiếp tục giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở tỉnh Quảng Bình đòi hỏi sự vào cuộc của các cơ quan đoàn thể và sự nỗ lực của người dân, đặc biệt là những người có uy tín ở thôn bản đồng thời tích cực vận động bà con nhân dân tham gia các hoạt động, các buổi tuyên truyền thực tế giúp bà con nhân dân hiểu rõ những phong tục tập quán lạc hậu để từ đó có ý thức xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn…