Ở hai xã Khánh Thành và Khánh Phú (huyện miền núi Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa), tình hình khai thác quặng trái phép đang bùng phát trở lại và diễn biến hết sức phức tạp.
Hàng ngàn người vào rừng đào bới, phá nát rừng đầu nguồn khiến các con sông bị ô nhiễm nặng nề.
Cách đây gần một năm, nạn khai thác quặng trái phép ở xã Khánh Phú (huyện Khánh Vĩnh) chủ yếu do người dân tự phát vào rừng đào bới với quy mô nhỏ lẻ. Sau khi một số người từ các địa phương khác kéo đến tìm quặng đẩy giá thành lên cao, người dân mua sắm phương tiện, máy móc, tập hợp thành từng nhóm để khai thác.
Phá nát rừng đầu nguồn
Cả tiểu khu 205 thuộc rừng đầu nguồn xã Khánh Phú như một đại công trường với hàng trăm máy bơm, máy đào mini hoạt động suốt ngày đêm, chở quặng ra vào tấp nập. Khi lớp quặng trên bề mặt bị khai thác hết, các “đầu nậu” đào hang, làm vòm sâu hàng chục mét vào thân núi. Các hệ thống hầm này đều có hệ thống thông gió và được nối liền với nhau. Nhiều khoảnh rừng bị tàn phá nham nhở, hàng trăm gốc cây lớn nằm ngổn ngang.
Ông La Văn Toàn, Trưởng Công an xã Khánh Phú, cho biết từ khi nạn khai thác quặng bùng phát, trên địa bàn xã có hàng ngàn người đổ vào rừng để khai thác suốt ngày đêm. Một cán bộ kiểm lâm thuộc chốt Trạm Kiểm lâm xã Khánh Phú nói: “Những đội khai thác này đi tới đâu là rừng bị đốn hạ trốc gốc tới đó. Khi bị nhắc nhở, truy quét, họ sẵn sàng dùng “hàng nóng” để chống lại. Chúng tôi lực lượng ít nên không thể ngăn chặn được”.
Theo tìm hiểu, thời gian gần đây các “đầu nậu” bắt đầu chuyển quân ồ ạt sang khu vực rừng đầu nguồn xã Khánh Thành để khai thác quặng mà họ cho là quặng vonfram. Ông M., chủ doanh trại khai thác quặng tại tiểu khu 193 thuộc rừng đầu nguồn xã Khánh Thành, cho biết trong tay mình có khoảng 40 người, làm việc bốn ca (mỗi ca 6 tiếng). Giá bán tại nơi là 180.000 đồng/kg quặng vonfram. Đi sâu vào khu vực tiểu khu 193, những vạt rừng bị xới tung, hàng trăm gốc cây cổ thụ đổ rạp nhường chỗ cho hệ thống mương nước dẫn nước tuyển quặng.
Rừng thuộc tiểu khu 193, 205 thuộc rừng đầu nguồn hai xã Khánh Phú và Khánh Thành bị “quặng tặc” phá tan nát. Ảnh: LÊ XUÂN
Giang hồ cát cứ
Theo ông Nguyễn Thanh Bình, Trưởng Công an xã Khánh Thành, xã đã nhiều lần tổ chức truy quét nhưng sau mỗi đợt tình hình còn diễn biến phức tạp hơn những lần trước. Nguyên do, theo ông Bình, chỉ vì lợi nhuận của quặng vonfram quá cao và sự tranh giành lẫn nhau của các băng nhóm bảo kê.
Theo một “đầu nậu” tên T. (trú xã Khánh Phú), thời gian gần đây nhiều băng nhóm giang hồ vào rừng để bảo kê các khu vực khai thác mỏ. “Mỗi “đầu nậu” khai thác phải trả tiền cho một nhóm bảo kê 25 triệu đồng/ngày. Ngoài ra, chúng còn đứng ra thu mua nhưng ép giá. Nếu giá mua tại bãi là 180.000 đồng/kg thì chúng chỉ mua 150.000 đồng/kg, không bán cho chúng thì không được bán cho ai” - ông T. nói.
Cũng theo ông T., hiện khu vực tiểu khu 205 rừng Khánh Phú có năm nhóm giang hồ đến từ Cam Ranh, Diên Khánh và xã Khánh Phú. Trong đó, “cứng cựa” nhất là đại ca có biệt danh B. đến từ huyện Diên Khánh. Dưới tay B. có 7-10 đệ tử sẵn sàng tham chiến nếu có nhóm khác dòm ngó địa bàn hoặc tranh giành bãi khai thác mà chúng đã bảo kê. Chuyện bắt cóc phu khai thác của nhau dẫn đến đâm chém diễn ra hằng ngày tại đây.
Một công an viên xã Khánh Phú cho biết mới đây một công an viên của xã mặc thường phục xâm nhập vào khu khai thác quặng để tìm hiểu thông tin, do bị lộ nên đã bị đàn em của một đại ca chém trọng thương. Mới đây, Công an xã Khánh Thành đột kích một lán trại của “đầu nậu” khai thác quặng, thu được một khẩu súng bắn đạn tự chế, dụng cụ chế đạn phà và nhiều dao, kiếm, mác khác nhau.
“Đầu nậu” kiêm đại ca M. đang chỉ huy lính vào ca mới. Ảnh: LÊ XUÂN
Chính quyền xã có “làm ngơ”?
Theo nhiều người dân, để dẫn đến tình trạng phức tạp như hiện nay, bên cạnh sự bất lực trong quản lý, chính quyền và lực lượng chức năng còn có dấu hiệu “làm ngơ” cho các “đầu nậu” tung hoành. Được biết trùm “đầu nậu” vừa thu mua quặng thiếc vừa là chủ của nhiều hầm mỏ khai thác tại đây là Bảy H. (trú xã Khánh Phú). Dưới tay Bảy H. có đến gần 10 “đầu nậu” tiếp quản gần hết các khu vực có quặng tại tiểu khu 205 và 193. Mỗi “đầu nậu” lại có 20-40 người làm thuê để khai thác quặng. Qua nhiều ngày theo dõi, chúng tôi được biết nhà ông Bảy luôn tấp nập người ra vào bán quặng. Khi đủ hàng, đích thân ông Bảy chở đi bán bằng xe ô tô. Theo một nguồn tin, hầu hết quặng ông Bảy đều chở vào Phan Thiết (Bình Thuận) bán cho các thương lái người Trung Quốc. Việc thu mua quặng và vận chuyển ra khỏi địa bàn diễn ra gần như công khai nhưng chính quyền sở tại không hề có động thái ngăn chặn.
Gần một tháng nay, Công ty tư nhân Thiên Mã đã đưa hàng trăm người vào khai thác quặng tại khu vực rừng đầu nguồn xã Khánh Thành. Khi đi qua các trạm kiểm soát, họ đưa ra một tờ giấy có nội dung cho phép công ty đưa người vào khu vực rừng đầu nguồn Khánh Thành để thăm dò khoáng sản, trên giấy có dấu mộc của UBND xã Khánh Thành và chữ ký tay của Chủ tịch xã Nguyễn Hoàng. Ngoài ra còn có hai công ty Thiên Ân và Không Tên cũng đưa hàng trăm người mang danh nghĩa thăm dò khoáng sản vào khu vực tiểu khu 193 để khai thác quặng.
Ông Nguyễn Mạnh Thường, Phó Công an xã Liên Sang (được phân công đóng chốt trạm cầu Cà Lung), cho biết: “Khi những người này bị giữ lại để kiểm tra, họ đưa ra giấy cho phép của chủ tịch xã Khánh Thành, có dấu mộc, chúng tôi có nghi ngờ vì chữ ký viết bằng tay nhưng họ quả quyết là giấy phép hợp lệ nên không thể giữ họ lại”.
Cách đây gần một tháng, Công ty tư nhân Thiên Mã có đơn gửi UBND xã xin phép được vào khu vực rừng Khánh Thành để thăm dò khoáng sản đá trắng. Lúc đó theo thẩm quyền, tôi phê duyệt đơn và ghi kính chuyển lên lãnh đạo UBND huyện để xem xét. Tuy nhiên, họ đã lợi dụng giấy này để đưa người vào khai thác quặng và tôi chỉ ký giấy cho mỗi đơn vị này mà thôi. Tôi vừa ký văn bản thu hồi giấy phép này.
Ông NGUYỄN HOÀNG, Chủ tịch UBND xã Khánh Thành
Chúng tôi đã cử các lực lượng đẩy đuổi, lập các chốt để kiểm soát, thu hồi các dụng cụ khai thác, phá bỏ các lán trại, ổn định tình hình về an ninh trật tự. Tuần sau, huyện sẽ họp để tổng kết kết quả của đợt ra quân này và làm rõ trách nhiệm thuộc về ai để báo cáo UBND tỉnh xin ý kiến chỉ đạo. Hiện UBND huyện đã làm kiến nghị lên UBND tỉnh để gửi đề xuất ra Bộ TN&MT cho đoàn vào khảo sát cụ thể về trữ lượng quặng để có phương án về lâu dài.
Ông LÊ VĂN HOA, Phó Chủ tịch UBND huyện Khánh Vĩnh
Chúng tôi đang cử lực lượng trinh sát phối hợp với lực lượng công an hai xã Khánh Thành và Khánh Phú sàng lọc các đối tượng có “số má” đang cát cứ tại các điểm khai thác quặng. Hiện đang trong quá trình theo dõi, thu thập thông tin nên chưa thể thông tin cho báo chí.
Một lãnh đạo Công an huyện Khánh Vĩnh
Theo Pháp luật TP.HCM
