Quyền tác giả, quyền liên quan trong Luật Sở hữu trí tuệ còn tồn tại một số vướng mắc cần tháo gỡ

Trong những năm qua, bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan đã phát huy vai trò tạo hành lang pháp lý quan trọng và cần thiết cho hoạt động sáng tạo, khai thác và thụ hưởng tác phẩm cũng như trong thực thi pháp luật trong nước và hội nhập quốc tế... Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, thực tiễn thi hành thời gian qua cho thấy nội dung về quyền tác giả, quyền liên quan trong Luật Sở hữu trí tuệ còn tồn tại một số vướng mắc, đòi hỏi phải được tháo gỡ thông qua nội dung sửa đổi trong Dự án Luật sửa đổi.

Phát biểu tại cuộc họp, Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Lê Hồng Phong cho biết, Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ đang ở bước dự thảo lần 4. Hiện dự án Luật đang thực hiện bước giải trình văn bản thẩm định của Bộ Tư pháp. Bộ phận soạn thảo nội dung bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan trong Dự án Luật đã chủ động rà soát, thống nhất các nội dung tiếp thu, nội dung bảo lưu theo ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, hoàn thành theo đúng tiến độ yêu cầu vào ngày 15/5 để gửi sang cơ quan chủ trì soạn thảo là Bộ Khoa học và Công nghệ. Từ ngày 16-31/5, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ NN & PTNT, Bộ VHTTDL phối hợp với Bộ Tư pháp hoàn thiện hồ sơ trình Chính phủ. Từ ngày 1-14/6, hoàn thiện hồ sơ để trình Chính phủ.

Tại cuộc họp, báo cáo về việc xây dựng nội dung quyền tác giả, quyền liên quan trong Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Phạm Thị Kim Oanh cho biết, thực tiễn thi hành nội dung bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan trong thời gian qua còn tồn tại một số vướng mắc, cụ thể như: một số quy định còn chưa cụ thể, gây khó khăn trong quá trình thực hiện; một số nội dung quy định về việc đảm bảo hài hòa lợi ích giữa chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan với tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng và công chúng hưởng thụ trong các trường hợp giới hạn và ngoại lệ quyền tác giả, quyền liên quan chưa đáp ứng yêu cầu; Luật hiện hành chưa quy định rõ quyền và trách nhiệm của tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả, quyền liên quan theo thông lệ quốc tế; quy định về hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan và thực thi trên môi trường số còn thiếu nhất quán, chưa đáp ứng được sự phát triển của khoa học, công nghệ và kỹ thuật.

Thứ trưởng Đoàn Văn Việt yêu cầu, nội dung quyền tác giả, quyền liên quan trong Dự án Luật sửa đổi cần phải tháo gỡ những vướng mắc trong  thực tiễn; đồng thời đảm bảo tính ổn định, thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi, dễ tiếp cận và tạo thuận lợi cho việc thực thi có hiệu quả; phù hợp với thông lệ quốc tế.

Lưu ý nội dung về bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan trong Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ có liên quan đến nhiều Hiệp ước quốc tế, Thứ trưởng cho rằng, cần cập nhật, rà soát các bộ luật liên quan nhằm đảm bảo không chồng chéo hoặc có ý kiến trái ngược. Bên cạnh đó, tiếp thu ý kiến của các hiệp hội, tổ chức liên quan đến nội dung về quyền tác giả, quyền liên quan, đảm bảo tính khả thi cũng như “tuổi thọ” của các điều luật sau khi được ban hành.

Về phạm vi sửa đổi, nội dung quyền tác giả, quyền liên quan trong dự án Luật đã sửa đổi, bổ sung 24 điều; 4 điều bổ sung mới. Trong đó, một số nội dung thu hút sự quan tâm, tham gia góp ý của các tổ chức, cá nhân như nội dung về giới hạn quyền tác giả; giới hạn quyền liên quan; hành vi xâm phạm quyền tác giả; quyền của người biểu diễn; quyền của nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình; quyền của tổ chức phát sóng.

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế Nguyễn Thanh Sơn, quá trình sửa đổi, bổ sung nội dung quyền tác giả, quyền liên quan đã được thực hiện chặt chẽ, tuân thủ các bước theo quy định. Tuy nhiên, một số nội dung cần cân nhắc như sửa đổi những vấn đề căn cốt liên quan đến thực thi, sao cho khi đi vào thực tiễn những nội dung về bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan sẽ tạo thành đòn bẩy quan trọng trong vấn đề thực thi pháp luật về bản quyền, thúc đẩy sáng tạo và hưởng thụ văn hóa; đồng thời, chú trọng cân bằng lợi ích giữa các bên.

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Đoàn Văn Việt nhấn mạnh, nội dung bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan là một thành tố quan trọng trong Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay. Vì vậy, những nội dung sửa đổi để đảm bảo phù hợp với bối cảnh thực tế, bảo đảm hiệu quả thực thi các quy định pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan có ý nghĩa rất quan trọng.

Thứ trưởng lưu ý, nội dung tiếp thu, giải trình theo ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp cần được thực hiện chặt chẽ, bài bản, đảm bảo chất lượng và tiến độ. Trong đó, cần chú ý tính tương thích với các điều ước quốc tế có nội dung về quyền tác giả, quyền liên quan; bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các chủ thể gồm người sáng tạo, người sử dụng và công chúng thụ hưởng; đồng thời, lắng nghe ý kiến từ các hiệp hội nghề nghiệp, chuyên ngành.

Theo Thứ trưởng, trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ hiện nay, nội dung luật về bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan cần phải điều chỉnh, thể hiện đúng tầm và rõ nội dung về bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan trên môi trường số.