Sách cổ của Phật giáo VN được dịch sang tiếng Pháp

Tối 10/1, tại Trung tâm Văn hóa Pháp, Hà Nội, Tiến sĩ Phương Đông học Phillipe Langlet đã có buổi thuyết trình về cuốn "Một pho sách cổ của Phật giáo Việt Nam" mà ông đã nghiên cứu và dịch sang tiếng Pháp.

>> Ông có nghĩ rằng mình sẽ lạc hậu khi dịch một văn bản cổ và đặc tính triết lý không?

Tôi vốn là một giảng viên lịch sử.Tôi đã biết và say mê cuốn sách này từ rất lâu. Trong những bài dạy lịch sử của tôi về lịch sử Việt Nam, tôi thường lấy những câu thơ ra làm ví dụ.

Không ngờ học sinh của tôi rất… khoái và cứ yêu cầu thầy đọc thêm nhiều bài thơ nữa. Chính vì thế, trong vòng 2 năm rưỡi trở lại đây, tôi đã dành toàn bộ tâm trí cho việc dịch pho sách cổ này.

>> Vì sao ông chọn cuốn này mà không phải là cuốn nào khác?

Vì đây là cuốn sách cổ nhất còn tồn tại đến nay và nội dung của nó cũng đã phản ảnh thời kỳ mà Phật giáo có vị trí quan trọng nhất trong xã hội. Đây là một lĩnh vực không ai có thể cảm nhận dễ dàng. Cuốn sách sẽ giúp ta suy nghĩ, thậm chí có thể gây sốc, nhưng là liều thuốc bổ dưỡng tinh thần.

>> “Gây sốc” ở đây được hiểu như thế nào, thưa ông ?

Đó là một phương pháp tác động tinh thần, sống trong hư vô, siêu thực. Ngoài bản chất là một tôn giáo cứu rỗi con người bằng lòng sùng kính và trắc ẩn, Phật giáo còn chỉ cho ta con đường giải thoát khỏi luân hồi của cuộc đời và những dính mắc khổ đau trong đó. Chân lý của thiền đã có từ nhiều thế kỷ qua, nhưng nhắc lại nó trong thời buổi hiện tại cũng có ít nhiều tác động.

>> Ông có khó khăn gì trong  dịch thuật?

Tôi đã cố gắng sử dụng các văn bản gốc như Thơ văn Lý - Trần, nhưng để tìm văn bản gốc rất khó. Có thể phần dịch của tôi chưa hoàn thiện vì bản gốc chữ Hán có nhiều chỗ bị mất, hoặc thất lạc.

Hơn nữa, Việt Nam và Pháp có hai nền văn hóa và văn minh khác nhau nên rất khó tìm từ tương đương. Để hiểu được trọn vẹn ý nghĩa sâu xa của nó, tôi phải lần mò từ chữ Hán hiện đại, rồi đến phiên âm Hán Việt, chữ Hán cổ, nghĩa tiếng Việt, bản dịch tiếng Việt, bản dịch tiếng Pháp.

>> Khi nghiên cứu về Phật giáo, ông có trải nghiệm về thiền ?

Thực ra, tôi là người theo đạo Thiên chúa nên cũng chưa có điều kiện để trải nghiệm. Khi dịch về Phật giáo, tôi cũng đã dành thời gian (tuy không nhiều) đi thăm vài ngôi chùa Phật giáo. Tôi muốn hòa trộn và chắt lọc những thông tuệ của Phật giáo và Thiên chúa giáo

>> Ông hy vọng gì ở độc giả Việt Nam?

Tôi muốn cho độc giả Việt Nam suy nghĩ về giá trị truyền thống và cần tự hào về giá trị tinh thần sâu sắc mà ông cha đã để lại.

T.Y(Theo TP)