(Tổ Quốc) - Thời gian qua, sau khi Trung Quốc thực hiện chính sách cấm nhập khẩu 24 loại phế liệu, hoạt động nhập khẩu, mua bán phế liệu ở nước ta có nhiều diễn biến phức tạp, nguy cơ gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến môi trường sống, gây bức xúc trong dư luận.
 Ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Hải quan chủ trì buổi Họp báo chuyên đề về Vông tác quản lý hải quan đối với phế liệu nhập khẩu". Ảnh: Phùng Nguyên |
6 tháng, hơn 4 triệu tấn phế liệu "tràn vào" Việt Nam
Theo số liệu công bố từ Tổng cục Hải Quan, chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2018, lượng phế liệu được nhập khẩu vào Việt Nam đã là 4,027 triệu tấn trị giá 1,232 tỷ USD, gần bằng lượng nhập khẩu trong cả năm 2016 là 4,783 triệu tấn phế liệu trị giá 1,041 tỷ USD.
Trong số 4,027 triệu tấn phế liệu nhập khẩu, có đến 2,687 triệu tấn sắt phế liệu, 1,062 triệu tấn giấy phế liệu và 0,278 triệu tấn nhựa phế liệu.
Năm 2017, cơ quan Hải Quan ghi nhận lượng phế liệu “khổng lồ” nhập khẩu về Việt Nam với 6,551 triệu tấn tăng gần 37% so với năm 2016.
Trong số các thị trường xuất khẩu phế liệu sắt thép vào Việt Nam 6 tháng vừa qua, Mỹ là thị trường lớn nhất với khoảng 29,8%. Tiếp theo là Nhật Bản và Hàn Quốc là 2 thị trường lớn tiếp theo với tỷ trọng lần lượt là 29,6% và 6,7%.
Ông Trần Đức Hùng, Phó Chánh văn phòng Tổng cục Hải quan cho biết, ngoài những thị trường trên còn có các thị trường khác như Anh, Đức, Thái Lan, Đài Loan (Trung Quốc), Hồng Kông (Trung Quốc), Lào… cũng xuất khẩu nhiều phế liệu vào Việt Nam.
Cũng theo ông Hùng, 6 tháng đầu năm 2018, có tổng số 240 doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu phế liệu. Trong đó, cao nhất là nhập khẩu nhựa phế liệu với 90 doanh nghiệp, tiếp theo là giấy phế liệu và sắt thép phế liệu lần lượt là 78 và 72 doanh nghiệp nhập khẩu.
 Ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Hải quan trả lời phỏng vấn báo chí. Ảnh: Phùng Nguyên. |
Theo ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Hải quan, nhiều lô hàng phế liệu nhập khẩu không đáp ứng các điều kiện quy định về bảo vệ môi trường nên doanh nghiệp không đến làm thủ tục hải quan hoặc không được cơ quan hải quan giải quyết thủ tục thông quan.
Điều này dẫn đến tình trạng có một lượng lớn các loại phế liệu nhập khẩu đang tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam.
Tính đến ngày 25/7/2018, tổng số phế liệu đang tồn tại Cảng Cát Lái - TP. HCM là 3.579 container, trong đó tồn từ 30-90 ngày là 594 container; tồn quá 90 ngày có 2.423 container.
Số liệu tồn tại cảng Hải Phòng tính đến 5/7/2018 là 1.485 container, trong đó có 632 container tồn từ 30 đến 90 ngày; tồn quá 90 ngày có 853 container. Đặc biệt trong tổng số container tồn có tới 1342 container là phế liệu nhựa, tăng thêm 228 container so với 5/6/2018.
Phát hiện nhiều vi phạm, nhưng mới khởi tố một
Theo ông Nguyễn Khánh Quang, Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan cho biết, Cục đang tập trung vào điều tra, xác minh và đấu tranh làm rõ các thủ đoạn, hành vi vi phạm các doanh nghiệp thường dùng trong nhập khẩu phế liệu, trong số đó, thủ đoạn làm giả giấy tờ của doanh nghiệp nhập khẩu gây khó khăn rất nhiều trong công tác quản lý.
 Ông Nguyễn Khánh Quang, Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan. Ảnh: Phùng Nguyên. |
Cụ thể, doanh nghiệp làm giả, sửa chữa các thông tin trên giấy xác nhận nhập khẩu phế liệu như: thời gian thực hiện, khối lượng, chủng loại phế liệu được xác nhận nhập khẩu; làm giả, sửa chữa thông báo nhập khẩu phế liệu của các cơ quan có thẩm quyền, giấy xác nhận ký quỹ nhập khẩu phế liệu; hay cung cấp văn bản chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật về môi trường đối với lô hàng phế liệu nhập khẩu không hợp lệ…
Qua kiểm tra, đã phát hiện nhiều doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm nhập khẩu hàng hóa cấm nhập khẩu. Tuy nhiên, căn cứ kết quả điều tra xác minh và những chứng cứ, tài liệu đã thu thập được, Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng Cục Hải Quan mới chỉ làm rõ được sai phạm của 1 doanh nghiệp là Công ty TNHH dịch vụ thương mại xuất nhập khẩu Đức Đạt (Công ty Đức Đạt).
Cụ thể, từ ngày 21/7/2017 đến 22/11/2017 Công ty này đã sử dụng các giấy tờ, tài liệu giả gồm Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu số 1094/GCN-STNMT ngày 14/9/2015 và các văn bản Thông báo lô hàng phế liệu nhập khẩu để kiểm tra, thông quan để nhập khẩu qua cảng Sài Gòn Khu vực 1, Khu vực 3 - TP. Hồ Chí Minh và cảng Cái Mép, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu 635 tờ khai với tổng khối lượng là 13.046,252 kg, tổng trị giá theo khai báo 35.537.993.380 VNĐ.
Theo đó, ngày 17/7/2018, Cục Điều tra chống buôn lậu đã ra quyết định khởi tố hình sự đối với Công ty Đức Đạt về tội vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới và chuyển hồ sơ vụ án cho cơ quan Công an tiếp tục điều tra làm rõ.
Phùng Nguyên
