Tận mắt chứng kiến quy trình làm trà sen đầy kỳ công của người Hà Nội
(Tổ Quốc) - Giữa những tháng 6 oi ả, Thủ đô vẫn có một góc nhỏ thơ mộng và thanh tao, nơi mà người Hà Nội dường như bỏ quên những bận rộn thường ngày để thức dậy thật sớm, ngắm nhìn những nụ sen hồng chớm nở, đắm mình trong hương sen ngát hương Hồ Tây và nhẩn nha nhấp chén trà ướp hoa sen thơm dịu.
Nhắc đến trà sen là nhắc đến niềm tự hào, nét đặc trưng trong văn hóa thưởng trà của người Hà Nội. Khi những búp sen hồng bắt đầu nở rộ cũng là lúc những người làm nghề ướp trà sen bắt đầu vào mùa. Với người dân nơi đây, làm trà không hẳn vì lợi nhuận kinh tế mà họ muốn lưu giữ nghề truyền thống, một nét đẹp văn hóa tinh tế của Hà Thành.
Để có được 1 cân trà ướp hương sen Bách Diệp chất lượng, người làm nghề phải thu hoạch hoa từ sáng sớm.
Từ cuối tháng 5, sen đã nở nhưng thời điểm chính vụ và thu hoạch nhiều nhất là giữa tháng 6 và đầu tháng 7.
Sen dùng để ướp trà chủ yếu là loài sen Bách Diệp, loại sen đặc biệt này dùng để ướp ra loại trà được mệnh danh là đệ nhất trà Hà thành.
Cụ Nguyễn Thị Tâm (96 tuổi, ở quận Tây Hồ) chia sẻ, gia đình có nghề truyền thống ướp trà sen từ lâu đời, đến nay cụ vẫn tiếp tục gắn bó với công việc ướp trà sen và hướng dẫn các thế hệ con cháu tiếp nối nghề truyền thống của gia đình.
Để làm ra một kg trà sen, cần tới 1.000-1.200 bông sen. Mọi công đoạn ướp trà sen đều được làm thủ công hoàn toàn. Các công đoạn chế biến được thực hiện một cách cầu kỳ và tỉ mỉ, đặc biệt đều được thực hiện hoàn toàn bằng thủ công. Cụ Nguyễn Thị Tâm chia sẻ: "Để ra được thức trà đặc biệt này phải cần qua 7 lần ủ gạo sen và sấy. Cứ một lớp trà rồi đến một lớp mỏng gạo sen".
Bởi yêu nghề nên đến nay, từng cân trà ướp với sen Bách Diệp, qua bàn tay khéo léo của cụ Nguyễn Thị Tâm, sản phẩm của gia đình cụ đã được gửi đi tận Mỹ, Anh, Nhật Bản xa xôi…
Trà sen được chia làm 2 loại: Trà sen truyền thống và trà sen ướp xổi.
Trà ướp gạo sen hay còn được gọi là trà ướp sen sao kỹ. Cách ướp này đặc biệt hơn trà sen ướp xổi vì dùng gạo sen – phần lưu giữ hương thơm đậm nhất của hoa sen để ướp trà để trà vẫn thơm mùi sen mà không bị lẫn vị của cánh sen.
Trước hết, cần cẩn thận tách gạo ra khỏi từng bông sen, sàng lọc để chỉ thu lấy gạo sen. Việc lấy gạo sen là công đoạn khó, người làm phải nhẹ nhàng, khéo léo sao cho gạo sen không bị vỡ nát, bay mất hương thơm.
Sau đó cho một lớp lá sen xuống thúng hoặc mâm đồng, lần lượt rải một lớp gạo sen xuống dưới, một lớp trà lên trên, cứ tiếp tục như vậy cho đến khi hết gạo sen.
Sau cùng, cho một lớp lá sen phủ trên cùng. Thúng trà gạo sen cần được ướp trong khoảng 18-24 giờ, tùy theo độ ẩm của gạo sen.
Trà sen ướp xổi khá dễ làm. Hoa sen ngay sau khi được cắt lên tại hồ hoặc mua về từ sáng sớm cần được ướp trà luôn để tranh thủ lúc hương sen còn đượm nhất.
Đầu tiên, người ướp cần nhẹ nhàng vén các cánh hoa, làm hé lộ bầu nhụy bên trong rồi cho trà vào. Lượng trà nên vừa đủ (10-15 gram/bông), để tạo được sự cân bằng giữa hương và vị.
Loại trà xổi ướp trong bông sen có giá 30.000 - 50.000 đồng/bông. Đây cũng được xem là loại trà có giá đắt đỏ bậc nhất chỉ dành cho giới nhà giàu.
Hoa được ướp sen xong cho cắm vào các bình hoặc chậu nước để qua 1 đêm. Vào hôm sau, khi hương sen đã ngào ngạt trong trà, lúc này có thể bắt đầu lấy dùng. Với những bông sen đã ướp còn lại, có thể bảo quản bằng cách cho vào túi hút chân không bỏ ngăn đá tủ lạnh, dùng dần.
Do phải trải qua các công đoạn cầu kì, tinh tế, chính vậy mà trà sen hồ Tây đã vượt ngưỡng của một loại trà ướp hương thông thường.
