Tháp nước Hàng Đậu - đánh thức một di sản đô thị đã bị “ngủ quên”
(Tổ Quốc) - Có tuổi đời gần 130 năm, Tháp nước Hàng Đậu (bốt Hàng Đậu) được coi là một di tích kiến trúc cổ của Hà Nội. Sau nhiều năm gần như không được sử dụng, tháp nước này đang được chỉnh trang, cải tạo và lần đầu tiên mở cửa cho khách tham quan từ ngày 17/11 tới.
Tháp nước Hàng Đậu (tên thường gọi là bốt Hàng Đậu) nằm tại ngã 6 giao giữa các phố: Hàng Than, Hàng Lược, Hàng Giấy, Hàng Đậu, Quán Thánh và Phan Đình Phùng (quận Ba Đình, Hà Nội).
Đây là công trình được người Pháp xây dựng vào cuối thế kỷ 19, cùng thời điểm xây dựng Nhà máy nước Yên Phụ, để phục vụ việc cung cấp nước sinh hoạt cho quan chức, binh lính người Pháp và người dân ở khu vực trung tâm Hà Nội trong thời kỳ Pháp thuộc.
Tháp nước Hàng Đậu có hình trụ tròn, đường kính 19m, cao 3 tầng, mái có hình chóp nón, ở giữa là cột thu lôi. Tháp có đài nước khổng lồ bằng thép dung tích 1.250m3, nằm ở vị trí cao nhất trên những bức tường đá.
Sau nhiều năm tồn tại, tuy không được sử dụng, nhưng thành phố Hà Nội đã nhiều lần tu bổ tháp nước Hàng Đậu. Kiến trúc tháp cơ bản vẫn giữ được hiện trạng như ban đầu. Tuy nhiên, các cửa sổ ở phía dưới tầng 1 đã được bịt kín.
Vào dịp tổ chức Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023 sắp tới, tháp nước được kiến trúc sư Cao Thế Anh, họa sĩ Nguyễn Đức Phương và cộng sự cải tạo, tổ chức trưng bày Không gian sắp đặt Nước và Di sản Tháp nước Hàng Đậu
Lấy cảm hứng từ lục thủy theo quan niệm Á Đông, trưng bày mang lại trải nghiệm không gian nghệ thuật mới lạ, sáng tạo với âm thanh và ánh sáng. Họa sĩ Nguyễn Đức Phương chia sẻ: "Đầu tiên khi chúng tôi bước vào đây như một không gian thiêng về nước. Vậy nên concept chúng tôi đưa ra là không gian về nước, nói về tầm quan trọng của nước trong đô thị".
Bên trong của Tháp nước Hàng Đậu được cấu tạo từ 8 khoang lớn phía ngoài và 4 khoang nhỏ bên trong, các tác phẩm nghệ thuật sẽ được trưng bày tại 6 khoang chính đại diện cho “lục thủy” theo quan niệm Á Đông. Lục thủy tượng trưng cho 6 nguồn nước trong tự nhiên là nước sông, nước trong khe, nước suối, nước mưa, nước ngầm và nước biển.
Đặc biệt, hệ sắp đặt âm thanh tái hiện lại những âm thanh của nước trong tự nhiên, đánh thức mối quan hệ của con người đô thị với môi trường tự nhiên. Qua đó, các tác giả muốn truyền tải tới công chúng vai trò của nước trong cuộc sống cũng như sự gắn kết giữa con người với tự nhiên nhằm nhắc nhớ mỗi người cần có ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường tự nhiên.
Trưng bày trong bốt Hàng Đậu này cũng nhằm giúp người dân có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp từ bên trong của một công trình kiến trúc đã bị ngủ quên nhiều thập kỷ.
Kiến trúc sư Cao Thế Anh chia sẻ: "Bản thân tháp nước Hàng Đậu mở cửa là một sự thú vị rồi, điều chúng tôi gặp khó khăn là làm sao chuyển tải được đường nét kiến trúc, những không khí của tháp nước làm sao cho mọi người cảm nhận được rõ nhất".
Bên cạnh đó, không chỉ trải nghiệm triển lãm bằng thị giác, du khách đến đây sẽ được lắng nghe cả tiếng những giọt nước chảy với tần số âm thanh khác nhau tại mỗi khoang.
Công chúng sẽ có dịp khám phá những “bí ẩn” bên trong tháp nước từ ngày 17/11 đến ngày 31/12. Đây là lần đầu tiên Tháp nước Hàng Đậu ra mắt công chúng trong khuôn khổ Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2023.
