(Tổ Quốc) - Tại Việt Nam, thuốc Buprenorphine được triển khai thí điểm tại TP.Hồ Chí Minh từ năm 2013 và tại Hà Nội từ năm 2015. Sau triển khai thí điểm, qua đánh giá cho thấy điều trị Buprenorphine thu được nhiều kết quả tốt đẹp.
Để tìm hiểu kỹ hơn về loại thuốc chữa mới cho người nghiện, phóng viên đã có cuộc phỏng vấn với PGS.TS Nguyễn Hoàng Long - Cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế.
PGS.TS Nguyễn Hoàng Long - Cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế
PV: Thưa Cục trưởng, Buprenorphine là gì và tại sao Việt Nam lại lựa chọn Buprenorphine đưa vào điều trị cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện?
Ông Nguyễn Hoàng Long:Buprenorphine là chất dạng thuốc phiện bán tổng hợp, có tác dụng tương tự như thuốc phiện, mocphin hay heroin…
Thuốc Buprenorphine đã được sử dụng trong y học để điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bất hợp pháp, điều trị đau cấp và mạn tính.
Buprenorphine giúp người nghiện giảm hoặc ngừng lệ thuộc vào heroin và các chất dạng thuốc phiện khác như thuốc phiện, morphine v.v…, giúp giảm hội chứng cai (Đau cơ, đau khớp, vã mồ hôi, lo lắng, bồn chồn, chảy nước mũi, nước mắt, ngáp…).
Buprenorphine là dạng thuốc viên nên việc vận chuyển, bảo quản cũng dễ dàng hơn, ngậm dưới lưỡi và có tác dụng kéo dài hơn Methadone nên bệnh nhân khi đã ổn định liều có thể 2-3 ngày mới phải đến cơ sở y tế để ngậm một lần nên sẽ giảm đáng kể thời gian đi lại của bệnh nhân nhất là bệnh nhân ở vùng núi hay vùng sâu, vùng xa.
Việc đưa Buprenorphine vào điều trị cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện cũng là tăng thêm sự lựa chọn cho người nghiện chất dạng thuốc phiện trong điều trị.
PV: Ông có thể nói rõ hơn về lợi ích của Buprenorphine và so sánh cả ưu và nhược điểm của nó với Methadone là biện pháp cũng đang được điều trị cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện hiện nay?
Ông Nguyễn Hoàng Long: Về lợi ích của Buprenorphine, như đã đề cập trên là giúp người nghiện giảm hoặc ngừng lệ thuộc vào heroin và các chất dạng thuốc phiện khác, giảm hội chứng cai. Do vậy họ sẽ giảm hoặc không sử dụng heroin hay các chất dạng thuốc phiện khác nữa. Cũng do vậy, sẽ phòng được các bệnh lây truyền qua đường máu như HIV, viêm gan B, viêm gan C. Điều trị Buprenorphine cũng làm giảm tử vong do dùng quá liều heroin. Giảm các hành vi phạm pháp. Giúp người nghiện phục hồi chức năng tâm lý xã hội, lao động và hòa nhập cộng đồng.
Khi so sánh về 2 thuốc Buprenorphine và Methadone qua các nghiên cứu cho thấy: Hiệu quả trong điều trị nghiện của Buprenorphine và Methadone tương tự nhau. Tuy nhiên do tác dụng của Buprenorphine kéo dài nên bệnh nhân chỉ phải đến cơ sở y tế 2-3 ngày một lần ngậm thuốc khi đã đạt ổn định liều trong khi bệnh nhân uống Methadone cần đến cơ sở y tế hàng ngày. Thuốc Buprenorphine cũng an toàn và ít tác dụng phụ hơn so với Methadone.
Với người nghiện mà nhiễm HIV đang điều trị bằng thuốc ARV, do Buprenorphine không tương tác thuốc với ARV nên không phải tăng liều Methadone và ARV trong khi nếu dùng Methadone cần tăng liều cả 2 loại thuốc này.
Tuy nhiên, Buprenorphine cũng có một số nhược điểm khi so sánh với Methadone đó là: Phương thức sử dụng thuốc Buprenorphine phức tạp hơn Methadone.
Thuốc Buprenorphine sử dụng đường ngậm dưới lưỡi, tan chậm nên thời gian người bệnh phải ngồi đợi thuốc tan hết khoảng 10-15 phút, thuốc có vị hơi đắng trong khi Methadone uống xong về được ngay.
Buprenorphine chỉ hấp thu tốt khi ngậm dưới lưỡi. Nếu uống, thuốc sẽ hấp thu kém qua đường ruột nên không có tác dụng. Giá thành thuốc Buprenorphine cũng đắt hơn khi so sánh cùng liều dùng với Methadone.
PV: Những ai có thể tham gia điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Buprenorphine và thủ tục như thế nào thưa ông?
Ông Nguyễn Hoàng Long: Những người nghiện các chất dạng thuốc phiện đáp ứng tiêu chuẩn về điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện hiện hành của Bộ Y tế đều có thể tham gia điều trị nghiện bằng thuốc Buprenorphine.
Những người bệnh đang điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone có nhu cầu và tự nguyện chuyển sang điều trị nghiện các nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Buprenorphine cũng sẽ được các cơ sở điều trị xem xét tư vấn và tạo điều kiện cho chuyển sang điều trị Buprenorphine
Về thủ tục hay hồ sơ đăng ký tham gia điều trị và việc tiếp nhận người bệnh tham gia điều trị áp dụng cơ bản như điều trị cho bệnh nhân tham gia điều trị Methadone. Do vậy bệnh nhân có nhu cầu có thể đến các cơ sở điều trị nghiện bằng Methadone để được tư vấn điều trị.
PV: Vậy Thế giới ứng dụng biện pháp điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Buprenorphine chưa thưa ông?
Ông Nguyễn Hoàng Long: Trên thế giới, Buprenorphine được sử dụng để điều trị cho người nghiện các các chất dạng thuốc phiệntừ năm 1995 tại Pháp, đến nay đã có 40 quốc gia trên thế giới áp dụng.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đưa Buprenorphine vào danh mục thuốc thiết yếu từ năm 2005. Theo báo cáo của WHO năm 2015, khu vực có tỷ lệ các nước sử dụng cao nhất là Châu Âu với 88,6% số nước sử dụng Methadone, 59,1% Buprenorphine và 50% sử dụng dạng thuốc phối hợp 2 thuốc làBuprenorphine/Naloxone.
