(Cinet) - Then là hình thức diễn xướng ca múa nhạc tâm linh đặc sắc của cộng đồng các dân tộc Tày, Nùng Việt Bắc và Thái Tây Bắc. Trong đó chủ yếu ở các tỉnh như: Lạng Sơn, Thái Nguyên, Cao Bằng, Hà Giang, Tuyên Quang... (Ảnh: Nghệ nhân then Nông Thị Lìm - Ảnh: Jean-Pierre Dalbéra)
Hát then vốn là những điệu hát phục vụ trong các nghi lễ tâm linh, được các ông giàng, bà then hát trong những buổi lễ của gia đình, làng bản như cầu an, giải hạn, mừng nhà mới, chúc thọ người già,…
với mục đích cầu mong sự bình an, hạnh phúc đến với làng bản và con người.
Các nghi lễ then đều gắn chặt với những chặng đường trong cuộc đời con người từ khi sinh ra cho đến khi ra đi về cõi vĩnh hằng. (Ảnh: Tái hiện nghi thức đón tướng trong đại lễ lẩu then)
Tiết mục then "Lễ vun hoa" cầu chúc an lành cho em bé mới sinh
Trong biểu diễn hát then ngoài vẻ đẹp của ca từ, giai điệu, âm thanh còn có vẻ đẹp của vũ đạo,vẻ đẹp của đồ thủ công truyền thống ở trang phục, đạo cụ trong các nghi lễ... chứa đựng tinh hoa, tài khéo của đồng bào Tày, Nùng vùng núi cao Việt Bắc.
Hình ảnh trong bài then cổ "Vọng Én". Cô gái Tày tặng những chú chim én bằng giấy cho người dân để cầu mong sức khỏe, tốt lành
Trải qua nhiều giai đoạn phát triển cùng những biến động của lịch sử, Hát then đã đi vào đời sống. Then gắn liền với cuộc sống và trở thành một hình thức diễn xướng được được nhân dân cả nước yêu thích.
Tiết mục Then "Cáp tơ hồng" tái hiện nghi lễ cưới hỏi của người Tày
Trải qua nhiều giai đoạn phát triển, cùng những biến động của lịch sử, Then đã trở thành một hình thức diễn xướng không thể thiếu trong đời sống tinh thần của đồng bào Việt Bắc với sự phát triển song song giữa các bài then cổ và then mới. Các bài then lời mới thường có nội dung ca ngợi quê hương, đất nước, ca ngợi tình yêu lứa đôi và phục vụ tuyên truyền những chủ chương chính sách của Đảng, Nhà nước như xây dựng nông thôn mới, nếp sống văn hóa mới,…