Thủ tướng: Phấn đấu tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm 2021 đạt trên 95% kế hoạch

Cùng dự Hội nghị có Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương. Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng, Bí thư Thành ủy TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên, lãnh đạo các tỉnh, thành phố dự Hội nghị tại các điểm cầu địa phương.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tình hình thực hiện giải ngân 8 tháng đầu năm đạt 183.320 tỷ đồng, đạt 39,74% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (461.300 tỷ đồng); dự kiến giải ngân đến 30/9/2021 là 218.550 tỷ đồng, đạt 47,38% kế hoạch.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, việc giải ngân vốn đầu tư công chậm do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan đã tồn tại cố hữu từ lâu như: Công tác giải phóng mặt bằng, đấu thầu; thay đổi chính sách và quy định; năng lực chủ đầu tư, nhà thầu; việc tránh thanh toán vốn nhiều lần, chờ thanh toán một lần của chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu; tính chất đặc thù của chi đầu tư, niên độ ngân sách nhà nước là 1 năm, giao kế hoạch vốn đầu năm, quyết toán cuối năm, nên kế hoạch thực hiện, thi công xây dựng các công trình, dự án cũng phụ thuộc vào kế hoạch vốn…

Bên cạnh những nguyên nhân cố hữu nêu trên, trong những tháng đầu năm xuất hiện thêm một số nguyên nhân khác làm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Năm 2021 là năm chuyển tiếp giữa hai nhiệm kỳ và kiện toàn tổ chức, bộ máy, nhân sự gắn với đại hội Đảng và bầu cử Quốc hội, HĐND, UBND các cấp; năm đầu tiên của một chu kỳ kế hoạch mới, với ưu tiên đầu tư công tập trung chủ yếu vào công tác chuẩn bị cho giai đoạn 5 năm tới. Năm 2021 cũng là năm rất đặc biệt bởi chưa bao giờ nền kinh tế nước ta phải dồn tâm sức và nguồn lực cho công tác phòng, chống đại dịch, nhiều tỉnh, thành phố, địa phương phải thực hiện các biện pháp giãn cách, hạn chế tiếp xúc như năm nay.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất 5 nhóm giải pháp trong thời gian tới. Theo đó, các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, tháo gỡ kịp thời các rào cản, khó khăn vướng mắc, khơi thông điểm nghẽn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công theo các nghị quyết của Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Bộ Y tế khẩn trương ban hành hướng dẫn lộ trình trở lại trạng thái bình thường mới, hướng dẫn đối với những người đã tiêm đủ 2 mũi vaccine, người nhiễm COVID-19 nhưng đã khỏi bệnh và triển khai các hoạt động kinh tế-xã hội đảm bảo an toàn phòng, chống dịch COVID-19.

Các nhóm giải pháp khác là xây dựng, sửa đổi các quy định đang còn chồng chéo, cản trở đến hoạt động đầu tư công; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm soát chi; tiếp tục đẩy mạnh hoạt động của các Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ.

Tại Hội nghị, các địa phương đã chia sẻ các điểm nghẽn trực tiếp và gián tiếp, khách quan và chủ quan, tồn tại cố hữu đã, đang và sẽ ảnh hưởng đến công tác giải ngân đi đôi với bảo đảm chất lượng công trình và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công… Đặc biệt nhiều tỉnh đã chỉ rõ nguyên nhân chậm giải ngân vốn đầu tư công là vấn đề giải phóng mặt bằng.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, Tổ trưởng Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ về rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy thực hiện dự án đầu tư cho biết, tổng số dự án triển khai trong năm 2021 khoảng 2.511 dự án, trong đó có 2.021 dự án chuyển tiếp từ các năm trước, chỉ có 490 dự án khởi công mới. Qua trao đổi, Tổ công tác đã tiếp nhận hơn 80 vướng mắc về quy định, thì có tới quá nửa là do cách hiểu không đúng, hiểu khác của các địa phương. Một nguyên nhân khác là tình trạng chuẩn bị dự án sơ sài nên khi thực hiện khó khăn, có dự án rồi thì lãnh đạo địa phương không tham gia mà giao hết cho các ban quản lý dự án, trong khi ban quản lý không đủ năng lực, “gặp vướng mắc thì cứ để đấy, trông chờ”.

Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều đổi mới, quyết liệt trong chỉ đạo điều hành kế hoạch đầu tư công năm 2021, tổ chức nhiều hội nghị, cuộc họp và ban hành nhiều Nghị quyết, Chỉ thị, Công điện, Kết luận để điều hành kế hoạch đầu tư công. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn xác định rõ định hướng, mục tiêu trong chỉ đạo, điều hành là "phấn đấu tỷ lệ giải ngân năm 2021 đạt trên 95% kế hoạch, góp phần quan trọng vào việc phục hồi và phát triển nền kinh tế trong bối cảnh đại dịch Covid-19".

Công tác giải ngân vốn đầu tư công đã được triển khai đồng bộ và đạt được một số kết quả tích cực. Giải ngân đến cuối tháng 9/2021 đạt trên 218 nghìn tỷ đồng, đạt 47,38% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (cùng kỳ năm 2020 đạt 56,33%) ; Có 04 bộ và 11 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 60%; 46/50 bộ, cơ quan trung ương và 52/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 60%; Nhiều dự án quan trọng quốc gia đang được triển khai đúng tiến độ, tỷ lệ giải ngân cao.

Thủ tướng khẳng định, đầu tư công là một nội dung quan trọng để hoàn thành mục tiêu phát triển KTXH năm 2021. Trong những tháng còn lại của năm 2021, Thủ tướng đề nghị các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các cơ quan khác ở trung ương, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm toàn diện trước Thủ tướng Chính phủ trong việc chỉ đạo thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra. Thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, tháo gỡ kịp thời các rào cản, khó khăn vướng mắc, khơi thông điểm nghẽn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công.

"Cái gì vướng mắc về mặt thể chế của Chính phủ, các cơ quan chịu trách nhiệm về vấn đề này tập hợp, tổng hợp và trình để Chính phủ, để Chính phủ giải quyết, tinh thần nhanh nhất có thể, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Những cái gì vượt quá thẩm quyền chúng ta thì chúng ta phải chuẩn bị kỹ để trình cơ quan có thẩm quyền, cái gì thì cần phải trình Trung ương, cái gì cần trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư xin chủ trương, xin đường lối, cái gì phải trình với Quốc hội để Quốc hội thể chế hóa, đề nghị các đồng chí đánh giá tác động, phân tích kỹ lưỡng, nâng cao chất lượng, đặc biệt là phải nêu rõ lý do, vì sao đánh giá tác động, vì sao phải sửa, theo đúng tinh thần chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội là phải nâng cao chất lượng xây dựng thể chế. Vừa qua thì Quốc hội rất đồng hành với chúng ta rồi, cần cái gì, đề xuất cái gì, Quốc hội cũng làm ngay. Vì vậy, tôi tin tưởng rằng, Quốc hội sẽ làm tốt hơn nữa, các đồng chí phải tin tưởng việc này, quan trọng nhất là khi chúng ta trình, báo cáo, đề xuất, phải có lý có tình, phải thuyết phục và tác động ảnh hưởng đến hiệu quả phải lớn, không ai từ chối cả”- Thủ tướng nhấn mạnh.

Về giải pháp trọng tâm thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu, sớm hoàn thành việc giao kế hoạch vốn chi tiết cho các chương trình, dự án khởi công mới. Báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, trình cấp có thẩm quyền phương án điều chỉnh, cắt giảm kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Trung ương năm 2021 của các bộ, ngành và địa phương đến ngày 30/9/2021 có tỷ lệ giải ngân dưới 60% kế hoạch để điều chuyển cho các dự án quan trọng, cấp bách. Bên cạnh đó cắt giảm thủ tục hành chính không cần thiết.

Thủ tướng yêu cầu: "Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các đồng chí rà soát lại các thủ tục hành chính, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, không gây phiền hà. Tôi đề nghị là bây giờ có trực tuyến rồi, như vừa rồi các đồng chí các bộ, các ngành đã làm việc trực tuyến với các địa phương, nên các địa phương không phải cầm hồ sơ lên trực tiếp nữa, còn hồ sơ giấy tờ gửi theo đường công văn cho thật nhanh, không phải chạy lên Trung ương, không phải chạy lên các bộ, ngành nữa, tiết kiệm thời gian, tiết kiệm đi lại, tiết kiệm chi phí không gây phiền hà. Cái này chúng ta dứt khoát không thống nhất với quan điểm này. Các bộ, các ngành cũng thế, các thành viên Chính phủ cũng thế, địa phương cũng thế. Tôi đề nghị là tinh thần là trực tuyến, có cái gì chưa được trao đổi trực tuyến, ta tiết kiệm cho dân cho nước lúc này là rất cần thiết.”

Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm, bảo đảm sự linh hoạt, chủ động trong điều hành kế hoạch, gắn chỉ đạo với kiểm tra, đôn đốc và đánh giá. Kiểm soát chặt chẽ số dự án và thời gian bố trí vốn, bảo đảm hiệu quả, mục tiêu, tính liên tục trong đầu tư công. Phân công lãnh đạo chịu trách nhiệm theo dõi tiến độ thực hiện, lập kế hoạch giải ngân của từng dự án, đôn đốc, kịp thời tháo gỡ khó khăn và chịu trách nhiệm về kết quả giải ngân của từng dự án, coi đây là căn cứ đánh giá mức độ hoàn thành công việc được giao trong năm 2021.

Các Bộ: Xây dựng, Công Thương, Tài nguyên và Môi trường, Tài chính và các địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được phân công tiếp tục rà soát, hoàn thiện theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi quy định pháp luật, cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính về xây dựng, tài nguyên, đất đai, quản lý, cấp phép khai thác đối với nguyên vật liệu đầu vào phục vụ cho các dự án đầu tư công, bảo đảm công khai, minh bạch, kịp thời.

Về vấn đề xin thí điểm tách dự án giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư Thủ tướng nhấn mạnh: “Vấn đề thí điểm tách giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư cái này thì địa phương nào cũng đề nghị. Tôi đề nghị các Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư, phối hợp cùng với Văn phòng Chính phủ, những gì mà chúng ta thấy nó còn cồng kềnh thì chúng ta đề xuất thí điểm, chúng ta đã thí điểm với dự án quốc gia rồi thì chúng ta đều phải tách cả và trên thực tế các địa phương, các đồng chí cũng làm cái này rồi. Đây là một bài toán thực tiễn đặt ra mà có hiệu quả thì chúng ta phải tổng kết nó, rồi đề xuất, trước hết chưa sửa được kịp thời trong kỳ họp này tôi đề nghị là chúng ta xin Quốc hội cho thí điểm, rồi chúng ta làm một vài năm, chúng ta tổng kết ra, cái gì đã chín đã rõ được thực tiễn chứng minh là đúng thì chúng ta luật hóa nó ra. Chúng ta làm, cái gì chưa chín, chưa rõ và thực tiễn đã vượt qua hoặc là chưa có trong quy định thì chúng ta mạnh dạn làm thí điểm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm mở rộng dần không cầu toàn không nóng vội.”

Bên cạnh đó, Thủ tướng yêu cầu, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, giám sát việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương trong quản lý đầu tư công; kiểm soát chặt chẽ mục tiêu, hiệu quả sử dụng các nguồn vốn đầu tư; bảo đảm công khai, minh bạch; Các Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ đẩy mạnh việc tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19; rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy thực hiện dự án đầu tư các bộ, ngành và địa phương; Thực hiện nghiêm chế độ báo cáo định kỳ theo quy định, đề xuất giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Và công khai tốc độ giải ngân vốn đầu tư công trên các phương tiện thông tin đại chúng minh bạch, kịp thời./.