(Tổ Quốc) - Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội vừa tổ chức Hội nghị Sơ kết 05 năm thi hành Luật Thư viện tại Hà Nội. Trong nhiều kết quả đã đạt được nói chung thì chuyển đổi số trong hoạt động của Thư viện Hà Nội cũng có nhiều kết quả đáng ghi nhận.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thư viện
Sau 5 năm triển khai, thư viện các cấp đã đạt được những thành tích nhất định trong việc lưu trữ, bảo tồn vốn tài liệu có giá trị, xây dựng phong trào đọc sách, duy trì và phát triển nhu cầu đọc sách trong các tầng lớp Nhân dân trên địa bàn Thủ đô. Qua đó, góp phần nâng cao dân trí, phổ biến, áp dụng khoa học kỹ thuật vào lao động sản xuất và đời sống sinh hoạt của người dân, hướng tới sự phát triển xã hội, đất nước ngày càng văn minh.
Về hoạt động phát triển thư viện: Thư viện Hà Nội đã kiện toàn, củng cố hệ thống thư viện; phát triển tài nguyên thông tin, xây dựng và phát huy giá trị các bộ sưu tập tài liệu cổ, quý hiếm, các bộ sưu tập tài liệu có giá trị đặc biệt về lịch sử, văn hóa, khoa học. Nguồn kinh phí bổ sung sách hàng năm của Thư viện Thành phố tăng 19% so với trước khi Luật được ban hành; số lượng tài nguyên thông tin bổ sung từ khi thi hành Luật Thư viện là 13.152 tên sách, bình quân tăng khoảng 20 nghìn bản/năm; 395 loại báo, tạp chí; 59.274 trang sách chữ nổi Brai; 558 đĩa CD…
Thư viện Hà Nội ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển mình từ thư viện truyền thống sang hiện đại, mang lại nhiều tiện ích, nâng cao chất lượng phục vụ, thu hút ngày càng đông bạn đọc yêu thích và đến sử dụng thư viện (ảnh minh hoạ)
Thư viện Hà Nội thường xuyên nắm bắt nhu cầu tra cứu, khai thác, sử dụng tài nguyên thông tin của bạn đọc để xây dựng chính sách bổ sung thành phần vốn tài liệu đảm bảo số lượng, chất lượng nội dung, hình thức phù hợp với từng lứa tuổi và đối tượng bạn đọc. Nhờ đó, Thư viện Hà Nội đáp ứng phục vụ bạn đọc trong xu thế toàn cầu hóa, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển mình từ thư viện truyền thống sang hiện đại, mang lại nhiều tiện ích, nâng cao chất lượng phục vụ, thu hút ngày càng đông bạn đọc yêu thích và đến sử dụng thư viện.
Ngoài ra, trên địa bàn Hà Nội, có 29/29 thư viện cấp huyện xử lý tài liệu theo chuẩn nghiệp vụ thư viện cấp huyện. Đa số các thư viện cấp huyện hiện duy trì song song 2 hệ thống tra cứu thông tin truyền thống và hiện đại.
Về phát triển văn hóa đọc: Thư viện Hà Nội không ngừng đổi mới phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng phục vụ, nhằm xây dựng và phát triển văn hóa đọc trong người dân Thủ đô. Với chính sách miễn phí sử dụng thư viện của Thành phố cùng với việc nâng cấp tổ hợp không gian văn hóa mở, hiện đại, sáng tạo; nâng cao kỹ năng phục vụ bạn đọc của thủ thư từ kỹ năng cứng về chuyên môn nghiệp vụ, đến kỹ năng mềm về ứng xử…
Thư viện Hà Nội cung cấp các dịch vụ tiện ích cho bạn đọc như đăng ký thẻ trực tuyến, đăng ký mượn sách online, dịch vụ gia hạn sách trực tuyến cho bạn đọc trên phần mềm ứng dụng. Các dịch vụ phù hợp với xu thế ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin trong hoạt động thư viện hiện nay, đồng thời đảm bảo cho các hoạt động chuyên môn và công tác phục vụ nhu cầu đọc, khai thác, sử dụng thư viện của người dân.
Từ năm 2020 đến nay, UBND thành phố Hà Nội hợp tác quốc tế với Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Hàn Quốc tài trợ cho Thư viện Hà Nội thực hiện 2 dự án: Dự án Dream Plus Library và Dự án "Tái tạo thư viện công cộng giai đoạn 2021 – 2022". Sau khi dự án đi vào hoạt động, với cơ sở vật chất cùng trang thiết bị hiện đại, không gian phục vụ bạn đọc mở và thân thiện, phục vụ đa dạng đã thu hút ngày càng đông bạn đọc đến khai thác sử dụng thư viện. Dự án cũng tạo bước tiến mới cho Thư viện Hà Nội trong việc đáp ứng văn hóa đọc trong xu thế toàn cầu hóa, ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển mình từ thư viện truyền thống sang hiện đại, mang lại nhiều tiện ích, nâng cao chất lượng dịch vụ của thư viện.
Cùng với đó, thư viện tăng cường các hình thức quảng bá, tuyên truyền, giới thiệu sách mới, thư mục chuyên đề, tích hợp các tiện ích đăng ký thẻ trực tuyến, gia hạn sách phục vụ bạn đọc trên không gian mạng qua website và fanpage tại Thư viện Hà Nội tăng rõ rệt: Năm 2019, lượt phục vụ bạn đọc là 512.491, lượt tài liệu là 225.624; năm 2022, lượt phục vụ bạn đọc là 1.878.885, lượt tài liệu là 2.818.327; năm 2024, lượt phục vụ bạn đọc là 2.885.090, lượt tài liệu là 5.770.180.
Đến nay, có 20/29 thư viện cấp huyện đã ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác nghiệp vụ thư viện: 17 thư viện sử dụng phần mềm Quản lý thư viện (ISIS); 2 thư viện sử dụng phần mềm INPOLIB, 1 thư viện sử dụng phần mềm VIETBIBLIO.
Vẫn còn một số khó khăn
Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình tổ chức thực hiện Luật Thư viện tại Hà Nội cũng có một số khó khăn, vướng mắc như: Địa bàn thành phố rộng, một số huyện ngoại thành ở xa trung tâm như Mỹ Đức, Ba Vì nên ảnh hưởng đến việc phổ biến, tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện Luật Thư viện và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Thư viện cũng như các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ trong hệ thống thư viện công cộng trong toàn thành phố.
Thư viện Hà Nội hiện còn chưa có xe ô tô chuyên dùng để thực hiện công tác phục vụ thư viện lưu động và luân chuyển sách; Thiếu các trang thiết bị hiện đại để xây dựng thư viện số, thư viện điện tử. Kinh phí cấp cho việc số hóa tài liệu hàng năm còn hạn chế, ảnh hưởng đến việc xây dựng CSDL tài liệu số.
Do đó, để tăng cường hiệu lực và tổ chức thi hành có hiệu quả Luật Thư viện, Thư viện Hà Nội đề ra các giải pháp nhằm phục vụ bạn đọc ngày một hiệu quả hơn, nâng cao hơn nữa văn hoá đọc của Thủ đô thì cũng đưa ra giải pháp cho hoạt động thư viện số, đó là: Đổi mới hoạt động của thư viện, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ thông tin của thư viện; tham gia các tổ chức trong nước và quốc tế nhằm trao đổi tài liệu và liên thông với các thư viện để tăng cường nguồn tài liệu số…
Hà Anh
*Vụ Thư viện, Bộ VHTTDL thực hiện
