Tìm “kế” trừ bạo lực học đường

(Toquoc)-Sau rất nhiều các cuộc “thanh trừng”  trong giới học sinh, sinh viên, lần  đầu tiên, ngành giáo dục có một hội thảo liên quan đến vấn đề bạo lực học đường ở cấp quốc gia, với sự tham gia của cả Bộ Công an, Bộ LĐTBXH và Đoàn TNCSHCM.

Nhức nhối những con số

Theo thứ  trưởng Bộ GD-ĐT Trần Quang Quý, từ đầu năm học 2009- 2010 đến nay, toàn quốc xảy ra gần 1600 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài trường học (khoảng 5 vụ/ngày). Nhà trường phải xử lý kỷ luật khiển trách 881 em, cảnh cáo gần 1600 em và buộc thôi học có thời hạn tối đa một năm là 735 em.

Cũng theo thống kê của Bộ GD-ĐT, cứ khoảng trên 5200 HS thì có một vụ đánh nhau; cứ hơn 11.000 HS thì có một em bị buộc thôi học vì đánh nhau; cứ 9 trường thì có một trường có học sinh đánh nhau... Đặc biệt, năm qua đã có bảy vụ việc học sinh đánh nhau bằng hung khí dẫn đến chết người. Các vụ việc đánh nhau xảy ra nhiều ở khu vực đông dân cư, khu vực đô thị hóa….

Cũng theo thứ trưởng Quý, đối tượng tham gia đánh nhau phần lớn là HS cuối cấp THCS và THPT. Đây là lứa tuổi mà cơ thể các em đang có sự phát triển mạnh mẽ, tâm sinh lý có nhiều biến đổi, suy nghĩ bồng bột, thích tự mình giải quyết mâu thuẫn, dễ bị bạn bè lôi kéo.

Thiếu tướng Phạm Thanh Đàm, Cục trưởng Cục cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội , Bộ Công an còn cung cấp thêm, từ năm 2003 đến nay, trung bình mỗi năm xảy ra khoảng 10.000 vụ phạm tội trong lứa tuổi vị thành niên; 1/4tổng số vụ phạm pháp hình sự xảy ra trên toàn quốc có đối tượng là HSSV và thanh thiếu niên…

Một vụ "thanh trừng" trong giới học sinh khiến dư luận bức xúc thời gian qua

Đâu là nguyên nhân?

Là một trong những địa phương xảy ra nhiều vụ học sinh đánh nhau, ông Trần Khắc Huy, Trưởng phòng công tác HSSV, Sở GD&ĐT Tp.HCM khẳng định, ngoài nguyên nhân từ việc vô trách nhiệm của gia đình, sự thờ ơ của xã hội thì trò chơi điện tử, phim ảnh bạo lực cũng là nguyên nhân khiến cho tình trạng bạo lực học đường tăng nhanh.

Theo ông Huy, “những cuộc chiến bạo lực”, những pha bắn giết trong game đã ảnh hưởng khá lớn đến hành động của tuổi trẻ. Thời gian dành cho công việc học tập đã bị những trò chơi điện tử chiếm. “Có khá nhiều Game thủ khi “máu” “bá chủ” nổi lên đã không ngần ngại bỏ tiền thật khá lớn để mua vũ khí ảo, áp giáp ảo hay thuê một game thủ “cày” giúp mình. Ông Huy đặt nghi vấn: “Số tiền này các em làm sao có được nếu không nói dối cha mẹ hoặc ăn trộm, ăn cắp, thậm giết người cướp của?”.

Riêng về  chương trình đào tạo hiện đang được áp dụng trong các trường học, đại diện cho ngành giáo dục Tp.HCM cũng chung nhận định với thứ trưởng Trần Quang Quý: chương trình học tập nặng nề hiện nay cũng khiến HS không có nhiều thời gian để tham gia các hoạt động xã hội, câu lạc bộ, đội nhóm nhằm rèn luyện nhân cách. Bản thân thầy cô cũng bị áp lực dạy nặng nề nên buông lỏng việc “dạy làm người”. Đây chính là lý do tại sao nhiều HS không có kỹ năng giải quyết các mẫu thuẫn, giải quyết xung đột nảy sinh, tâm sinh lý dễ xúc động, thiếu kiềm chế. Trong khi các bài giảng về dạy người, dạy kỹ năng sống còn sơ sài, qua loa.

Trong bài viết gửi hội thảo, cô Phạm Thị Thúy Vĩnh, hiệu trưởng trường THPT Ngô Thời Nhiệm, ngôi trường xảy ra một số vụ bạo lực học đường vừa qua, không khỏi trăn trở với trách nhiệm của những người thầy. Theo cô Vĩnh, thầy cô chủ nhiệm, nội trú thường quan tâm bề nổi. Học sinh cá biệt thì theo dõi sát sao nên đạt hiệu quả tốt. Thầy cô lo cho lớp có phong trào để tính điểm thi đua. Giáo viên hay lo ngăn chặn việc học sinh lớn bắt nạt học sinh bé, không để ma cũ bắt nạt ma mới nhưng chưa lường đến nhỏ tuổi vẫn có thể làm đàn anh, đàn chị.

Việc dạy kỹ năng sống ở trường, cô Vĩnh cho hay có  làm nhiều nhưng ở phạm vi lý thuyết, chưa tổ  chức nhiều buổi thực hành, đặt ra các tình huống giả  định để học sinh trao đổi. Ngay bản thân thầy cô cũng còn yếu nhiều mặt trong cách ứng xử, giải quyết vấn đề. Cô Vĩnh cũng nhấn mạnh môn Giáo dục công dân hiện chỉ nặng về lý thuyết, không phù hợp với học sinh phổ thông.

Bên cạnh đó, thiếu tướng Phạm Quang Đàm cho rằng các quán bar, dịch vụ game online, tiệm cầm đồ, nhà hàng karaoke đều có thể có tác động xấu đến lứa tuổi học sinh, sinh viên. Có gia đình buông lỏng, có những hoàn cảnh éo le cũng trở thành chỗ hổng lớn ảnh hưởng xấu đến những học sinh vi phạm pháp luật. Trong khi đó, phía nhà trường phần lớn vẫn chú trọng dạy kiến thức chứ chưa dạy học theo tâm sinh lý lứa tuổi.

Chung tay tìm giải pháp

Tại hội nghị, các giải pháp để phòng ngừa và ngăn chặn học sinh đánh nhau đã được các đại biểu  đưa ra.

Ông Hoàng Văn Tiến-Phó Cục trưởng Cục bảo vệ và chăm sóc trẻ em của Bộ Lao đông- Thương binh và Xã hội đề xuất tăng cường trách nhiệm của cộng đồng, của gia đình. "Điều quan trọng là giáo dục để các em hiểu và có trách nhiệm bổn phận với gia đình và xã hội, chứ không chỉ yêu cầu về quyền lợi được hưởng của mình.”

Từ thực tế cần rút kinh nghiệm ở các nhà trường, ông Tiến đặt ra vấn đề: Cần tạo kênh thông tin chặt chẽ, thận thiện giữa nhà trường và phụ huynh để tránh tình trạng cứ có sự việc xảy ra nhà trường và gia đình mới gặp nhau giải quyết.

Còn theo thiếu tướng Phạm Quang Thanh, cần hạn chế việc đuổi học đối với học sinh, sinh viên. Đuổi học, đồng nghĩa với việc đẩy học sinh, sinh viên ra xã hội.

Sau khi tiếp nhận những con số, lắng nghe những kiến nghị của các nhà quản lý giáo dục, các trường, Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, gần 20 năm xã hội có nhiều thay đổi, thế nhưng các phương thức dạy học trong nhà trường lại vẫn “giậm chân tại chỗ”. Đây là một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng bạo lực học đường nói trên.

Theo Phó thủ tướng có thể hạn chế học sinh đánh nhau bằng cách giáo dục đạo đức và tổ chức các hoạt động vui chơi tích cực, lành mạnh. Bên cạnh đó, ngành giáo dục phải tham mưu để Chính phủ ra chỉ thị về việc này và làm liên tục trong năm năm. Riêng vấn đề chơi game online mà nhiều người coi là nguyên nhân của bạo lực, Phó thủ tướng không đồng tình bởi theo ông, biện pháp quản lý người chơi, người mở dịch vụ mới là quan trọng. Ông cũng yêu cầu Bộ GD-ĐT phải phối hợp các bộ, ngành liên quan thực hiện những điều này ngay năm học tới.

Phó thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cũng đưa ra một vài gợi ý để hạn chế tình trạng bạo lực học đường. Đó là năm tới, ngành giáo dục nên có thêm khẩu hiệu này và có thể biên chế thêm giáo viên thể thao, quốc phòng, giáo viên dạy kỹ năng sống.

Hoàng Châu Bình