Tìm lời giải cho nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao

Đây là thách thức được nhiều đại biểu, diễn giả đưa ra bàn luận, tìm lời giải tại Hội thảo "Liên kết vùng trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực du lịch Việt Nam chất lượng cao sau đại dịch Covid-19", trong khuôn khổ Ngày hội Du lịch TP HCM năm 2022, vừa được Sở Du lịch TP HCM phối hợp với Trường ĐH Văn Hiến tổ chức chiều 13-5.

Gần 80% nhân lực du lịch nghỉ việc

Theo đại diện Sở Du lịch TP HCM, năm 2021 đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt kinh tế, xã hội và đời sống, trong đó ngành du lịch chịu ảnh hưởng trực tiếp và toàn diện. Số lượng du khách cũng như doanh thu du lịch đã sụt giảm đáng kể, tăng trưởng của ngành du lịch giảm sâu. Đặc biệt, nguồn nhân lực lao động trong ngành bị suy giảm mạnh nhất. Gần 80% người lao động đã rời ngành để tìm kiếm việc làm khác, không còn mặn mà trở lại sau đại dịch Covid-19.

Tính đến giữa tháng 4-2022, tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn thành phố là 796 doanh nghiệp (giảm 1.341 doanh nghiệp so với năm 2020), trong đó có 454 doanh nghiệp lữ hành, 342 cơ sở lưu trú và chỉ còn 6.410 hướng dẫn viên du lịch.

Bà Bùi Thị Ngọc Hiếu - Phó Giám đốc Sở Du lịch TP.HCM cho rằng, nếu như trước dịch COVID-19, ngành du lịch TP HCM trăn trở về nguồn nhân lực không đồng đều về chất lượng, tính chuyên nghiệp, thì sau dịch COVID-19, vấn đề đáng lo ngại lại chính là tình trạng nguồn nhân lực bị thiếu hụt trầm trọng cả về chất lượng và số lượng.

Theo bà Hiếu, nguyên nhân khiến nguồn nhân lực của ngành giảm sút do sự chuyển dịch về nguồn lao động giữa các ngành nghề, giữa các địa phương, do thời gian gián đoạn, đứt gãy chuỗi hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch; đáng báo động là 80% lực lượng lao động du lịch nghỉ việc hoặc chuyển đổi ngành nghề.

"Vấn đề nguồn nhân lực, đặc biệt nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao đã và đang đặt ra nhiều khó khăn cho cơ quan quản lý Nhà nước, cho hoạt động kinh doanh dịch vụ, du lịch và cho công tác đào tạo trong giai đoạn phục hồi và phát triển du lịch." bà Hiếu nhấn mạnh.

Đa dạng hình thức đào tạo, chủ động liên kết vùng

Nhìn nhận từ thực tế, Bà Bùi Thị Ngọc Hiếu cho rằng, bên cạnh việc nguồn nhân lực cũ bị giảm sút mạnh sau đại dịch, các nguồn nhân lực mới cũng chịu ảnh hưởng bởi việc thiếu kinh nghiệm thực tiễn.

Cụ thể, TP HCM có lợi thế là địa phương có hệ thống các trường đại học, cao đẳng, trung cấp đào tạo nghề chuyên ngành du lịch quy mô lớn nhất nước, là trung tâm đào tạo nguồn nhân lực du lịch cho khu vực phía Nam với 24 trường đại học, 20 trường cao đẳng và 19 trường trung cấp. Trung bình, hàng năm có khoảng 12.000 người được đào tạo về ngành du lịch.

Tuy nhiên trong 2 năm qua, sinh viên ngành du lịch chủ yếu được đào tạo lý thuyết chứ chưa có nhiều cơ hội thực hành, cọ sát thực tế. Do đó, chất lượng đầu ra cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Thành phố hiện có 140.000 lao động trực tiếp trong ngành du lịch, thế nhưng trong đó chỉ có 15% lao động có trình độ đại học, 50% có trình độ cao đẳng, trung cấp. Qua đó, cho thấy, cơ cấu, chỉ tiêu đào tạo chưa hợp lý giữa các loại hình của ngành du lịch. Nguồn nhân lực đào tạo chưa thực sự đạt chuẩn, một số cơ sở đào tạo chưa chú ý đến việc đào tạo nguồn nhân lực trình độ và chất lượng tay nghề cao, chưa chú trọng đào tạo các nghiệp vụ chuyên sâu, chưa chú trọng đào tạo nhân lực quản lý của ngành.

"Hiện nguồn nhân lực du lịch thành phố chỉ mới đáp ứng 60% nhu cầu, thiếu hướng dẫn viên biết nói tiếng Đức, Hàn Quốc, Thái Lan... làm hạn chế trong việc đa dạng hóa thu hút khách du lịch" Phó Giám đốc Sở Du lịch TP.HCM nhìn nhận.

Nhằm nâng cao chất lượng cho nguồn nhân lực trẻ ngành du lịch, đồng thời giải quyết bài toán khó khăn về nhân sự, Hội thảo thống nhất đưa ra một số giải pháp. Theo đó, ngành du lịch phải chủ động phối hợp với các cơ sở đào tạo đa dạng hóa hình thức đào tạo từng cấp, vừa tập trung ngắn hạn, dài hạn, vừa tập huấn, bồi dưỡng.

Xây dựng, thành lập thêm các khoa nghiệp vụ du lịch để đào tạo trình độ nghiệp vụ chuyên môn quản lý, kỹ năng ngoại ngữ chuyên nghiệp và trình độ quốc tế về tất cả các mặt, đáp ứng nhu cầu thị trường lao động trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế, đặc biệt là trong giai đoạn hậu COVID-19 hiện nay.

Đặc biệt phải chú trọng việc chủ động liên kết, hợp tác với các địa phương, nhất là đối với các khu vực gần kề như khu vực đồng bằng sông Cửu Long, khu vực Đông Nam Bộ, Nam Trung Bộ. Luôn xác định công tác đào tạo nguồn nhân lực là một trong bốn nội dung trọng tâm trong các chương trình hợp tác liên kết giữa các địa phương.