(Tổ Quốc) - Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani đã rời đất nước vào ngày 15/8 khi Taliban tiến về thủ đô Kabul, đánh dấu sự trở lại của lực lượng này sau 20 năm bị đánh lui. Sân bay Kabul, nơi ẩn náu của nhiều nhà ngoại giao Mỹ, cũng đang bị tấn công.
Sân bay Kabul bị tấn công
Thủ đô Kabul hiện là thành trì cuối cùng của quân Chính phủ Afghanistan trước đợt tấn công mạnh mẽ của Taliban. Tuy nhiên, thành trì đó có vẻ không còn trụ được lâu.
Tình hình an ninh ở Kabul đang thay đổi một cách chóng mặt, bao gồm cả tại sân bay chính của thủ đô. Lực lượng an ninh Đại sứ quán Mỹ cho biết sân bay ở thủ đô Kabul đã bị tấn công. Những công dân Mỹ được hướng dẫn tập trung về một vị trí.
Hàng trăm người Afghanistan, bao gồm một số bộ trưởng và thành viên chính phủ cùng các thường dân, trong đó có cả phụ nữ và trẻ em, đang chen chúc trong nhà ga ở sân bay Kabul, tuyệt vọng chờ những chuyến bay giải cứu. Tuy nhiên, không ai biết khi nào những chuyến bay như thế mới tới.
"Sân bay đang mất kiểm soát. Chính phủ Afghanistan đã bán đứng chúng tôi", một quan chức giấu tên có mặt tại sân bay cho biết.
Trước đó, các nhà ngoại giao Mỹ đã được di tản khỏi Đại sứ quán bằng máy bay trực thăng để tới sân bay. Kế hoạch hiện tại của Mỹ là rút các nhân viên ngoại giao cuối cùng khỏi Kabul trong 72 giờ kể từ 15/8. Tuy nhiên, kế hoạch này có thể thành công sớm hơn theo cách mà không người Mỹ nào mong đợi.
Trước khi Mỹ rút quân, giới chức tình báo nước này cho rằng Afghanistan có thể cầm cự được tối thiểu 3 tháng trước khi thất bại hoàn toàn trước Taliban. Tuy nhiên, con số thực tế lại chưa đến 3 tuần. Lực lượng vũ trang mà Mỹ mất nhiều năm đào tạo cùng hàng trăm tỷ USD để vũ trang đã hoàn toàn bất lực trong việc chống lại Taliban.
Tổng thống Ghani đào tẩu
Reuters cho biết Taliban kêu gọi các quan chức Chính phủ Afghanistan ở lại quê nhà nhưng các quan chức cho biết ông Ghani đã rời bỏ đất nước. Hiện chưa biết ông này sẽ đi đâu. Một quan chức cấp cao của Bộ An ninh Nội địa Pakistan cho biết ông Ghani sẽ tới Tajikistan trong khi một quan chức Bộ Ngoại giao cho biết không xác định được nơi máy bay của Tổng thống hạ cánh.
Một đại diện của Taliban cho biết nhóm này đang lục soát nơi ở của ông Ghani. Một số người dùng mạng xã hội ở Afghanistan coi ông Ghani là kẻ hèn nhát vì đã bỏ rơi họ trong cảnh hỗn loạn.
Trong khi đó, các nhà ngoại giao Mỹ đã được sơ tán khỏi Đại sứ quán bằng trực thăng trong bối cảnh Taliban dễ dàng chiếm lĩnh các thành phố mà gần như không gặp sự kháng cự từ lực lượng vũ trang mà Mỹ và đồng minh đã bỏ hàng nghìn tỷ USD để xây dựng, đào tạo và trang bị vũ khí.
Người ta nghe thấy tiếng súng lác đác xung quanh thành phố nhưng không có giao tranh đáng kể. Nhiều khả năng, Chính phủ mà Mỹ hậu thuẫn sẽ sớm đầu hàng trong hòa bình. Phía Taliban cũng tuyên bố họ không muốn đổ máu thêm nữa. Việc tiếp quản 2 thành phố gần nhất diễn ra gần như không có mấy sự kháng cự.
Zabihullah Mujahid, người phát ngôn của Taliban, cho biết: "Lực lượng Taliban sẽ túc trực ở tất cả các lối ra vào thủ đô Kabul cho đến khi một thỏa thuận chuyển giao quyền lực được đồng thuận một cách hòa bình và thỏa đáng".
Taliban cam kết bảo vệ các nhà ngoại giao nước ngoài
Tuy nhiên, rất nhiều người Afghanistan đang sống trong tâm lý sợ hãi cùng sự trở lại nắm quyền của Taliban. Lực lượng này áp dụng bộ luật Hồi giáo khắt khe. Trong thời gian Taliban cai trị từ năm 1996-2001, phụ nữ không được phép làm việc. Khi họ mắc lỗi, các hình phạt dã man được đưa ra như ném đá, đánh roi và treo cổ.
Dẫu vậy, lần này, Taliban đang nỗ lực thể hiện một bộ mặt ôn hòa hơn. Lực lượng này hứa sẽ tôn trọng quyền của phụ nữ, bảo vệ người Afghanistan và cả người nước ngoài. Lực lượng báo chí và các nhân viên ngoại giao người nước ngoài cũng đã được Taliban cam kết bảo vệ.
"Chúng tôi đảm bảo với người dân, đặc biệt là những người ở thủ đô Kabul rằng, tài sản và cuộc sống của họ sẽ được an toàn", người phát ngôn của Taliban chia sẻ với BBC và khẳng định việc chuyển giao quyền lực sẽ diễn ra trong vài ngày tới.
Tuy nhiên, những điều này cũng không đủ ngăn chặn hoảng loạn ở Kabul. Trên những con đường tắc nghẹt, không ít người đã bỏ xe để đi bộ tới sân bay. Số khác thì ở yên trong nhà vì lo ngại xung đột. Người tị nạn trước đó chạy về Kabul cũng tập trung bên ngoài khu vực tập trung các đại sứ quán.
Dẫu vậy, vài giờ trước, Mỹ đã sử dụng trực thăng để sơ tán nhân viên Đại sứ quán khỏi khu vực an ninh cao Wazir Akbar Khan. Họ được đưa thẳng tới sân bay ở Kabul để trở về nước Mỹ hoặc tới một quốc gia khác. Một quan chức của NATO cho biết các nhân viên lực lượng này đã được đưa tới một nơi an toàn hơn ở Kabul.
Hiện tại, quân đội Mỹ vẫn đang được điều tới sân bay trong bối cảnh những đồng minh Afghanistan của Mỹ, vốn được trang bị vũ khí hỏa lực mạnh, có thể nổi loạn vì họ không nhận được cam kết sơ tán từ Washington.
Tham khảo: CNN, Reuters
