(Tổ Quốc) - Một trăm đứa trẻ thì có cả trăm cách đọc sách cho trẻ. Đọc sách cho con, đọc sách cùng con - không có nghĩa chỉ là cầm cuốn sách và đọc những gì được in trong sách. Đôi khi, đọc có nghĩa là sờ vào cuốn sách, cầm sách lên mân mê, có thể phấn khởi… xé vài trang, tiến tới mới xem tranh và… hỏi! Thậm chí qua một vài lần để bé hỏi, cha mẹ thử “cướp diễn đàn” xem sao!- TS. Giáo dục Nguyễn Thụy Anh tiết lộ.
Và cũng theo TS. Thụy Anh thì cha mẹ xem con mình “thích” gì?. Chẳng hạn: Trẻ có thích chơi trò chơi phân vai (đồ hàng) không? Thích hát? Thích vẽ? Thích xem tivi chương trình gì? Nếu xem tivi thì bé đang yêu thích nhân vật gì? Bé thích nhất màu gì? Bé thích nhất hoạt động gì? (Chẳng hạn, có bé thích nhảy múa, có bé thích cầm bút vẽ linh tinh, có bé thời điểm ấy chỉ thích ngồi ngắm máy giặt hoạt động, có bé thích … ăn…)… Để cụ thể hơn, TS. Thụy Anh đưa ra một vài gợi ý cách đọc sách hoặc lôi cuốn bé thích sách:
 TS.GD Nguyễn Thụy Anh cũng là Chủ nhiệm CLB Đọc sách cùng con |
Khiến bé thích đọc sách bằng những câu chuyện kể… không cần giở sách. Hãy chọn những mẩu ngắn, không quá dài, dễ gây mệt mỏi cho bé, và cố gắng kể một cách sinh động, dùng tất cả những “đạo cụ hỗ trợ” mà bạn có thể có như giọng nói truyền cảm, những ngón tay diễn tả người đi, kiến bò, cho nhân vật đi đi lên tay bé, lên vai bé, trò chuyện với bé- những ngón tay gật đầu chào bé, chạy đi chạy lại sẽ kích thích trí tưởng tượng của bé rất hiệu quả. Những câu chuyện có sự tương tác bao giờ cũng lôi cuốn bé hơn. Ví dụ, khi nói về con chó sói, thì có thể dừng lại và hỏi, con có biết chó sói kêu thế nào không? Nó không kêu, mà tru thế này này… Buổi kể chuyện lần sau, bé đã có thể bắt chước sói tru lên… Hoặc khi nhân vật có những hành động như thổi, hát, khóc, cười… đều có thể đề nghị bé diễn kịch theo… Những câu chuyện nên lặp đi lặp lại trong một thời gian nhất định (1 tuần, hoặc 2, 3 tuần). Mỗi một lần kể lại, bạn sẽ nhận thấy sự nhập tâm của bé, sự hóa thân của bé hòa nhập cùng nhân vật… Khi bé đã thích câu chuyện ấy rồi, bạn mới đưa ra cuốn sách có hình ảnh nhân vật đó.
Nếu bé thích hát, trong các câu chuyện kể, bạn rất nên cho những đoạn bài hát vào. Ví dụ, cô bé Quàng khăn đỏ vừa đi vừa hát. Hát thế nào? Hát một bài nào đó… có thể bài hát mà bé đã biết, bé sẽ hát theo. Hoặc là một bài hát mới, bé sẽ chăm chú nghe. Nhưng lưu ý chọn những bài ngắn gọn thôi, kẻo nội dung câu chuyện sẽ loãng đi mất.
Nếu bé con yêu thích một nhân vật đặc biệt nào đó, ví dụ như khủng long, một hôm nào đó bạn mua cho bé một cuốn sách và tuyên bố, bạn khủng long gửi quà cho bé đấy. Với trẻ dưới 5 tuổi, bố mẹ có thể cùng tưởng tượng như vậy mà không áy náy là mình đã… nói dối con! Hy vọng bé sẽ hào hứng hơn với món quà từ người bạn mà mình đang hâm mộ!
Cho phép bé vẽ vào sách. Mặc dù điều này có thể sẽ bị lên án là phản giáo dục, rằng phải dạy con giữ gìn sách. Nhưng với bé con rất nhỏ, ban đầu, bạn vẫn có thể cho bé có cảm giác “sở hữu” với cuốn sách bằng cách vẽ thêm vài nét cho nhân vật hay tô thêm những chỗ nào bé thích tô vào. Có thể hoạt động này cũng khiến bé gần gũi với sách hơn.
Bé thích nhảy múa? Vậy thì đôi khi hãy cùng nhảy múa với bé một điệu nhảy nào đó do bạn nghĩ ra, giới thiệu: “Điệu nhảy của bạn Buratino trong sách này đấy!”.
Sau khi cùng con đọc được một câu chuyện nào đó vài lần, một lần khác, bạn hãy kể lại câu chuyện đó với chi tiết sai để xem bé có phản ứng gì không. Nếu bé phản ứng, nói: “Mẹ kể sai rồi”, nghĩa là những gì bạn làm đang có kết quả. Bé đang chú ý đến sách hơn.
Mỗi khi mua cho bé cuốn sách, hãy trân trọng ghi tặng và đọc cho bé nghe câu ghi tặng ấy. Mua cho bé nào ghi tên bé ấy. Với trẻ nhỏ, nên lần nào cũng ghi đúng một câu giống nhau, như một thói quen, vì trẻ luôn yêu những gì đã là thói quen mà. Chẳng hạn, tôi thường hay ghi tặng con trai như thế này: “Bố mẹ mua cho cu Dế yêu quý”. Về sau, cứ có cuốn sách mới là cu cậu lại chỉ ngón tay vào từng chữ và đọc vanh vách, cứ như là biết chữ rồi ấy, một cách rất hãnh diện.
Đôi khi hãy tổ chức đọc sách cả gia đình. Bắt đầu là bố mẹ, rồi trẻ con sẽ thấy lạ lạ, hay hay và để ý đến việc này. Buổi tối, trước giờ đi ngủ độ nửa tiếng, bố và mẹ ngồi cạnh nhau ở một nơi thật tĩnh, tắt hết tivi, và bố đọc hoặc mẹ đọc một truyện nào đó của trẻ con cho nhau nghe, cười thích thú với nhau vì ngày bé mình từng đọc truyện này rồi… Bọn trẻ dần dần sẽ thích kiểu sinh hoạt gia đình như thế.
Nhà hát múa rối tại gia: Nhà nào bây giờ chắc cũng có vài con thú bông hoặc những con thú đồ chơi bằng nhựa của các bé. Vậy, bố và mẹ có thể biểu diễn cho bé xem một vở kịch cùng các con thú quen thuộc. Sau đó, bé sẽ tham gia nhiệt tình. Khi mua được cuốn sách nói về nhân vật nào đó, bạn cũng có thể kiếm con thú bông hình con vật ấy, và biểu diễn nội dung sách cho bé xem. Có lúc có thể kết hợp vừa đọc vừa sử dụng nhân vật đồ chơi…
Thi thoảng hãy tự nhận mình là nhân vật nào đó trong truyện của bé. Bố và mẹ gọi nhau bằng tên nhân vật ấy, rồi sau đó đặt tên cho bé, nếu bé hào hứng. Chẳng hạn: “Hôm nay mẹ là cô Bạch Tuyết còn bố con mình là hai chú lùn nhé. Chú lùn số 1, chú lùn số 2. Thôi chào cô Bạch Tuyết và chú lùn số 2, chú lùn số 1 đi làm đây ạ! Chú lùn số 2 nhớ phải bảo vệ Bạch Tuyết thật tốt nhé!”
 Bộ sách "Nói sao cho con hiểu" |
TS. Thụy Anh cho rằng đọc sách cũng là một thói quen, nếu cho trẻ tiếp xúc với sách từ khi còn rất nhỏ, trước 1 tuổi hoặc từ 1 tuổi, thì bé chắc chắn sẽ để ý đến sách nhiều hơn. Khi bé còn quá nhỏ, hãy mua cho bé những cuốn sách bằng vải hoặc bìa cứng để bé có thể giở, xem và gặm! Khi bé đã lớn đến 3, 4 tuổi, bạn hãy làm cho bé một tủ sách riêng. Trẻ con vốn ưa sự sở hữu, bạn hãy gọi đó là Tủ sách của Cún, Tủ sách của Đốm… Chắc chắn bé sẽ hài lòng.
Trong khuôn khổ chuỗi hoạt động của Hội sách mùa Xuân 2017 tại bảo tàng Phụ nữ, lúc 10h ngày 19/3, NXB Trẻ tổ chức tọa đàm chủ đề: “Câu chuyện đọc sách - bắt đầu từ đâu”.
Tọa đàm có sự tham gia của Tiến sĩ giáo dục Nguyễn Thụy Anh - Chủ nhiệm CLB Đọc sách cùng con. Tại đây TS.GD Nguyễn Thụy Anh chia sẻ với các phụ huynh mọi vấn đề liên quan đến việc tạo thói quen đọc, hình thành sở thích đọc và rèn luyện kỹ năng đọc ở trẻ, bắt đầu từ tuổi sơ sinh. Ngoài các phương pháp kể chuyện-trò chuyện tương tác để giúp trẻ phát triển khẩu ngữ, giao lưu cảm xúc, thu hoạch kiến thức, thu nhận các giá trị tinh thần, điều chỉnh hành vi..., diễn giả đặc biệt nhấn mạnh cách khai thác sách như một công cụ rèn luyện các thao tác tư duy.
Ngoài ra, trong khuôn khổ chương trình, sẽ giới thiệu bộ sách “Nói sao cho con hiểu?” (TS.GD Nguyễn Thụy Anh, NXB Trẻ, 2017) . Bộ sách gồm 10 cuốn sách nhỏ với những hình ảnh đáng yêu đã ghi lại câu chuyện của một người cha khi gặp những câu hỏi “Vì sao?” ngây thơ nhưng không kém phần “hóc búa” của con mà đôi khi khiến bố mẹ băn khoăn không biết giải thích thế nào cho vừa độ với trẻ.
Hà Anh
