(Tổ Quốc) - Chiều 5/10, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Hội sách Hà Nội 2019 đã diễn ra buổi giao lưu với chủ đề "Giáo dục gia đình – Kinh nghiệm từ nước Nhật" với sự tham gia của các diễn giả: MC Minh Trang và dịch giả Nguyễn Quốc Vương.
Lựa chọn kinh nghiệm từ nước Nhật
NXB Kim Đồng vừa ra mắt độc giả Bộ sách kĩ năng mới nhất trong Tủ sách Làm cha mẹ: Kinh nghiệm từ nước Nhật. Bộ sách kỳ vọng giúp các bậc phụ huynh, thầy cô giáo và nhà trường có thêm nguồn tư liệu nuôi dạy trẻ, cập nhật những kiến thức giáo dục chuẩn mực từ Nhật Bản, nhận thức rõ hơn tầm quan trọng của giáo dục gia đình và nhà trường đối với sự hình thành nhân cách – trí tuệ - tâm hồn trẻ.
Lý giải vì sao chọn kinh nghiệm từ nước Nhật để truyền tải giáo dục gia đình, NXB Kim Đồng cho rằng; Từ lâu giáo dục Nhật Bản đã trở thành một trong nền giáo dục chuẩn mực, được cả thế giới công nhận và học hỏi. Nền giáo dục ấy đã tạo nên những con người khá toàn diện, không chỉ nắm vững tri thức, thành thạo các kỹ năng mà còn biết sống có trách nhiệm, có tinh thần tập thể và biết giữ gìn các giá trị truyền thống.
MC Minh Trang (giữa) và dịch giả Nguyễn Quốc Vương (phải) chia sẻ tại giao lưu
Còn dịch giả Nguyễn Quốc Vương – người có 8 năm sinh sống tại Nhật cho rằng: Nếu như bộ sách khác thiên về quá nhiều kỹ năng làm thế nào ,nhưng không giải thích tại sao lại làm như vậy, thì bộ sách này của người Nhật do các nhà khoa học viết nên họ cơ sở lý luận như tại sao phải dạy trẻ em cách cầm đũa. Các nhà khoa học Nhật giải thích, hoạt động của tay ở trong giai đoạn đầu đời có ảnh hưởng tới sự hình thành các tế bào thần kinh liên kết trong não, nên ở độ tuổi mầm non khi huấn luyện tay trẻ em khéo léo sẽ giúp cho trẻ phát triển trí thông minh. Chẳng hạn phải dạy trẻ em đánh răng, buộc dây giầy đúng cách vì đấy là những kỹ năng cơ bản để khi lớn lên trẻ sẽ có tư duy về cuộc sống cũng như giải quyết các vấn đề.
Thêm nữa, cách dạy của người Nhật thích hợp với người Việt Nam. Chẳng hạn họ hướng dẫn các kỹ thuật cụ thể trong tình huống cụ thể, như dạy trẻ em mặc quần áo như thế nào. Ngoài các kỹ năng họ còn đưa ra những số liệu thực tế có bao nhiêu phần trăm trẻ em không dùng được đũa, bao nhiêu phần trăm trẻ em không buộc được dây giày, không biết tự mặc quần áo để chúng ta thấy đây là những vấn đề các nhà khoa học đưa ra nghiêm túc, không phải chuyện đùa – dịch giả Nguyễn Quốc Vương nhấn mạnh.
MC Minh Trang chia sẻ: Tất cả chúng ta đều có trung bình 8 tiếng để làm việc. Dù chúng ta làm công việc gì, là kỹ sư, bác sĩ, giáo viên, truyền thông hay biên tập viên thì cũng được đào tạo chuyên môn. Tuy nhiên với việc làm cha, làm mẹ thì dường như chúng ta chưa từng được học nhưng vẫn phải làm, thậm chí còn dành thời gian, tâm sức nhiều hơn so với công việc chuyên môn. Vì vậy bộ sách dành cho phụ huynh dạy cho trẻ các kỹ năng xã hội được dịch từ tiếng Nhật là rất cần thiết và có ý nghĩa.
Sự cần thiết của sách kỹ năng
Dịch giả Nguyễn Quốc Vương đưa ra một vài nhận định khiến nhiều người phải suy nghĩ. Đó là dường như chúng ta càng ngày càng giàu có, càng ngày càng hiện đại nhưng những điều tưởng như đương nhiên con người phải có như biết trò chuyện, biết lắng nghe, truyền đạt… có cảm giác ngày một yếu đi. Số liệu thực tế cũng cho thấy điều này. Dịch giả lấy ví dụ, ngày hôm qua ông có đến một xã nông thôn Bắc Giang nói chuyện với học sinh lớp 4, lớp 5 và có hỏi các em có biết vỉ ruồi và hom giỏ là gì không thì học sinh không trả lời được và cũng không biết nó là cái gì. Tương tự ở nước Nhật khi cho sinh viên năm đầu vẽ tả thực một con gà và năm nào ông giáo sư cũng thu được khoảng chục bài vẽ con gà có 4 chân. Lúc đầu giáo sư tưởng sinh viên trêu ông, nhưng khi điều tra thì biết sinh viên thực sự không biết con gà có hai chân. Như vậy trong xã hội công nghiệp thoát thai khỏi xã hội nông nghiệp, gia đình trở thành gia đình hạt nhân thì mối quan hệ với cộng đồng và các thành viên khác bị lỏng lẻo, mất dần, dần dần các kỹ năng cần có của con người cũng chưa đầy đủ.
MC Minh Trang: Việc làm cha, làm mẹ thì dường như chúng ta chưa từng được học nhưng vẫn phải làm
MC Minh Trang cũng nhớ lại, khi mình còn nhỏ, có những chuyện khiến mình khóc nhưng ngay cả cha mẹ cũng chỉ bảo con hãy nín đi mà không hỏi vì sao con khóc để tìm nguyên nhân và chia sẻ. Vì thế sách dạy về các kỹ năng cho trẻ em và cả người lớn là rất cần thiết.
Chia sẻ một câu chuyện khác, dịch giả Nguyễn Quốc Vương cho biết: Trẻ em khi bắt đầu học mặc quần áo thường lúng túng không biết phân biệt đằng trước hay đằng sau, hoặc có thể cho hai chân vào một ống quần. Thực ra trẻ đến một mức độ nào đó cuối cùng vẫn mặc được quần áo, vấn đề nó mặc đúng ở độ tuổi nào. Trong khi đó, người Nhật dạy con mặc quần áo rất đơn giản. Bố mẹ khi chọn quần áo phải chọn loại có "dấu hiệu" để trẻ nhận biết được đâu là đằng trước, đâu là đằng sau. Chẳng hạn quần áo một màu nhưng phía trước có con gấu, thì khi dạy con đứa trẻ sẽ nhận ra ngay mặt trước của áo có con gấu. Còn với mặc quần, chúng ta thường để trẻ đứng, rồi vịn vào vai, vào tường, trẻ xoay xở một hồi, có khi ngã lăn lộn, cuối cùng cũng có thể mặc được. Nhưng với người Nhật rất đơn giản, cho trẻ ngồi trên sàn hoặc ngồi trên bục, sau đó nhận biết mặt trước mặt sau rồi đặt quần xuống mặt đất, trẻ xỏ hai chân vào trước, đồng thời đứng lên và kéo quần thì trẻ không bao giờ nhầm mặt cũng như sợ mặc quần. Kinh nghiệm này được dịch giả dạy cho chính con mình và nhận thấy trẻ mặc quần áo nhanh, đúng.
MC Minh Trang cũng cho biết thêm, so với các bà mẹ thời trước thì các bà mẹ hiện nay thuận lợi hơn nhiều vì có khá nhiều sách vở truyền dạy những kinh nghiệm, kỹ năng từ các nền văn minh thế giới. Nhất là khoảng 5-7 năm gần đây, thị trường sách kỹ năng giáo dục con dành cho cha mẹ rất phong phú, đa dạng.
Trong bối cảnh người người nhà nhà đổ xô đi tìm sách thông minh từ nhỏ, kích hoạt não trái, não phải , làm thế nào để con có tư duy thần đồng, con có thể giỏi trước tuổi thì chúng ta lại vô tình bỏ qua các kỹ năng xã hội rất quan trọng để chúng ta tự nhận ra và kiểm soát cảm xúc của mình. Kiểm soát cảm xúc còn là vấn đề của người lớn, vì nhiều khi chúng ta không biết gọi tên cảm xúc của chính mình. Do đó có những bộ sách kỹ năng để phụ huynh lựa chọn sách kỹ năng trước khi lựa chọn sách luyện trí thông minh là điều đáng mừng – MC Minh Trang cho biết.
Bộ sách Kinh nghiệm từ Nước Nhật cung cấp những bí quyết và phương pháp quan trọng trong hoàn thiện kĩ năng xã hội, kĩ năng giao tiếp tâm hồn của trẻ. Bộ sách còn là cẩm nang quan trọng để phòng tránh bạo lực học đường, giúp trẻ tự lập trong những năm đầu đời. Sách được dịch từ tiếng Nhật, do NXB Kim Đồng ấn hành.
