Ủy ban Thường vụ Quốc hội cân nhắc việc nên bỏ hay giữ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu

Nên bỏ hay giữ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu?

Trình bày báo cáo về nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết, một số nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau là phần định giá của nhà nước với hàng hóa, danh mục hàng hóa cần bình ổn giá, phần quỹ bình ổn giá – trong đó có Quỹ Bình ổn giá xăng dầu…

Đối với Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, ông Nguyễn Phú Cường cho biết, nhiều ý kiến tán thành về sự cần thiết duy trì Quỹ Bình ổn xăng dầu. Tuy nhiên, nhiều ý kiến đề nghị bổ sung quy định làm rõ tính chất hoạt động có thời hạn, Chính phủ chịu trách nhiệm công khai, hiệu quả, kịp thời trong quản lý, sử dụng Quỹ.

Một số ý kiến khác đề nghị không tiếp tục duy trì Quỹ Bình ổn giá xăng dầu vì đây là quỹ tài chính do người tiêu dùng chi trả, song lại do doanh nghiệp quản lý và quyết định sử dụng nằm tại cơ quan điều hành, chưa có quy định về thời hạn hoạt động của Quỹ…

Cũng theo ông Nguyễn Phú Cường, một số đại biểu nêu ý kiến, hiện nay giá xăng dầu trong nước đã liên thông với giá thế giới, việc lập quỹ là sự can thiệp của nhà nước vào một loại mặt hàng có tính nhạy cảm rất cao với thị trường, khiến giá xăng dầu trong nước và thế giới khó đồng nhất.

Nhiều ý kiến đề nghị, trong trường hợp cần thiết, nhà nước có thể sử dụng những công cụ khác như thuế, phí hoặc hỗ trợ trực tiếp đối tượng yếu thế chịu ảnh hưởng nặng nề từ giá xăng dầu tăng cao...

Quỹ bình ổn giá xăng dầu chưa đảm bảo đúng mục đích

Nêu ý kiến tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, Quỹ bình ổn giá xăng dầu làm nhiệm vụ giảm tăng giá để giảm sốc, là công cụ của cơ quan Nhà nước, nếu bỏ thì ít công cụ tác động. Cần tiếp tục duy trì nhưng sẽ kiểm tra, đánh giá để quỹ hoạt động minh bạch, hiệu quả hơn.

Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, tại phiên giải trình vừa qua thì nhiều ý kiến cho rằng Quỹ bình ổn giá xăng dầu chưa đảm bảo đúng mục đích. Ông Thanh lấy dẫn chứng cụ thể đó là vào ngày 21/6/2022 khi giá cao đỉnh điểm nhưng khi đó không có sự tác động gì của Quỹ bình ổn xăng dầu để kéo giá xuống.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết thêm, ngay trong Thường trực Ủy ban Kinh tế cũng có hai luồng ý kiến là có nên giữ lại quỹ này hay không, đây là vấn đề hết sức trăn trở. Do vậy, nếu giữ lại quỹ thì phải khắc phục những khiếm khuyết tồn tại của việc điều hành Quỹ bình ổn giá xăng dầu thời gian vừa qua và cần có đánh giá tác động riêng về vấn đề này.

Cho ý kiến về Quỹ bình ổn giá (Điều 20), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị nghiên cứu đổi tên theo hướng rộng hơn gồm cả các biện pháp bình ổn giá. Bởi trong thực tế, việc bình ổn giá phải theo quy luật thị trường và quản lý, định hướng quản lý của Nhà nước để đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân, doanh nghiệp, nhất là bảo vệ lợi ích của những người yếu thế.

Theo Chủ tịch Quốc hội, thực tế có tình huống bất ngờ, đặc biệt như thiên tai, địch họa, hỏa hoạn, tình trạng khẩn cấp...Vì vậy, trong tình huống này nhiều người đầu cơ, trục lợi thì Nhà nước có thể đưa ra quyết định đặc biệt.

Đánh giá kỹ thực trạng, hiệu quả và sự cần thiết của Quỹ bình ổn giá xăng dầu

Kết luận phiên họp, về nội dung thảo luận một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Giá (sửa đổi), Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải lưu ý hai nội dung còn có ý kiến khác nhau cần đánh giá kỹ, đó là có thay đổi thẩm quyền quyết định điều chỉnh danh mục hàng hóa, bình ổn giá so với luật hiện hành hay không.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, tại phiên họp này, nhiều ý kiến đề nghị giữ nguyên như dự thảo, Quốc hội có thể giao thẩm quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định danh mục trên cơ sở trình của Chính phủ.

Đối với Quỹ bình ổn giá có thể giao cho Chính phủ quyết định thành lập vì đây là giải pháp để bình ổn giá. Tuy nhiên, để đảm bảo nguyên tắc chỉ luật hóa những nội dung đã rõ, đánh giá kỹ tác động và cần quy định nguyên tắc, điều kiện thành lập quỹ, quản lý quỹ, nguồn hình thành quỹ, quy định rõ thành lập quỹ phải có thời hạn. Trường hợp không làm rõ các nội dung này thì không quy định trong luật về việc thành lập quỹ.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cũng đề nghị Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội và cơ quan soạn thảo đánh giá kỹ thực trạng, hiệu quả và sự cần thiết của Quỹ bình ổn giá xăng dầu. 

"Vì đây là một loại quỹ bình ổn giá nên phải tuân thủ nguyên tắc của Quỹ bình ổn giá, điều hành phải công khai, minh bạch, hiệu quả thực sự có tác dụng trong mình ổn giá xăng dầu. Trường hợp không thuyết minh thuyết phục, cần phải xem xét phương án không duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu" - Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh./.