Văn học dân gian phản ánh cuộc sống, tư duy, chuẩn mực và cách ứng xử của con người đối với thiên nhiên, xã hội và con người qua các thời kỳ lịch sử. Văn học dân gian Khmer cũng là một bộ phận của văn hóa truyền thống, phản ánh đời sống tinh thần, những phong tục tập quán của người Khmer.
Văn học dân gian phản ánh cuộc sống, tư duy, chuẩn mực và cách ứng xử của con người đối với thiên nhiên, xã hội và con người qua các thời kỳ lịch sử. Văn học dân gian Khmer cũng là một bộ phận của văn hóa truyền thống, phản ánh đời sống tinh thần, những phong tục tập quán của người Khmer.
Văn học dân gian Khmer có hai khối chính: văn xuôi và văn vần. Người Khmer có một kho tàng văn học dân gian rất đồ sộ, bao gồm nhiều thể loại như truyện cổ tích (rương prêng), thần thoại (rương bôran), tục ngữ (sôphisách), bài ca (châm riêng).
Rương Pơ -rông là thuật ngữ chỉ các truyền thuyết. Có truyện dụng ý giải thích các địa danh, núi non, sông hồ... có truyện ca ngợi, khuyến khích con người làm điều thiện, tố cáo những kẻ bạc ác. Kết thúc truyện, bao giờ cái thiện, cái chính nghĩa cũng chiến thắng. Đặc điểm nổi trội của truyền thuyết người Khmer Nam Bộ là gắn bó chặt chẽ với phong tục và lễ hội. Và nhờ lễ hội, truyền thuyết dân gian của người Khmer được lưu truyền. Truyền thuyết của người Khmer Nam Bộ, có những đề tài đặc trưng mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Rương Bôran được thể hiện rõ nhất bằng cách truyền khẩu và qua các tác phẩm điêu khắc ở chùa hoặc ở các công trình công cộng. Nội dung thần thoại phản ánh sự chiến thắng của trí thông minh, trí tuệ con người đối với sức mạnh thiên nhiên và các uy lực huyền bí. Đó còn là sự phản ánh nhận thức của người cổ xưa về các hiện tượng tự nhiên như giông bão, gió, thủy triều lên xuống, nhật thực, nguyệt thực...
Thế mạnh trong văn học dân gian của người Khmer là thể loại văn nói, thể hiện ở hai loại truyện kể: cổ tích và thần thoại. Truyện cổ tích thường mang màu sắc Phật giáo, nội dung thường là cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác. Kết thúc câu chuyện là sự chiến thắng của cái thiện. Thân phận con người trong mọi hoàn cảnh được khắc hoạ rất sinh động. Đôi khi, nhân vật trong truyện là những con vật quen thuộc như: thỏ, cáo, gà, khỉ, cọp, voi... Các nghệ nhân Khmer phân ra làm nhiều loại: Chuyện xưa tích cũ, ngụ ngôn, truyện kể về thú vật và truyện cười. Loại hình truyện kể dân gian được mọi người thích thú hơn cả là truyện cười bởi nó mang lại những tiếng cười vui tươi, hóm hỉnh, sảng khoái và cũng là bài học có ý nghĩa thâm thuý.
Văn học dân gian của người Khmer rất phong phú, đa dạng cả về số lượng và chủng loại, là một bộ phận quan trọng góp phần giúp chúng ta hiểu thêm về văn hóa và con người của vùng đất phương
Theo KTNT
