Về Phia Thắp khám phá nghề làm hương trăm năm của người Nùng An
(Tổ Quốc) - Bản Phia Thắp (xã Quốc Dân, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng) đến nay vẫn có hơn 50 hộ dân người Nùng An duy trì được nghề làm hương sạch, thủ công từ hàng trăm năm trước.
Nép mình dưới chân núi Phà Hùng (Núi To) của xã vùng 3 Quốc Dân, huyện Quảng Uyên, Cao Bằng, Phia Thắp được biết đến với nghề làm hương truyền thống từ bao đời nay.
Với thành phần nguyên liệu hoàn toàn từ tự nhiên, những que hương Phia Thắp tạo nên mùi cay cay, nồng nồng do thành phần từ lá của cây trầm.
Thân hương thường được dùng bằng cây mai vì nó dẻo và dễ bắt lửa. Cây mai được lấy ở trên rừng rồi chẻ bằng tay, vót thành các que nhỏ, tròn đều và được ngâm nước 2-3 ngày mới mang ra dùng.
Chất keo dính dùng để dính bột trầm với thân hương được làm từ những lá keo phơi khô, loại lá này là đặc trưng duy nhất chỉ có làng làm hương Phia Thắp trên Cao Bằng trồng được.
Nhúng hương vào nước keo rồi tẩm với hỗn hợp gồm mùn cưa và bột trầm, cứ làm đi làm lại 4 lần để cho ra được một que hương chắc và đẹp.
Trong quá trình làm phải lưu ý rất nhiều điều. Nếu cho quá nhiều chất kết dính (bột lá bầu hắt) thì cũng không thành hương được.
Nếu lăn thân hương qua lớp mùn cưa quá 4 lần thì que hương lại to quá, không đẹp. Nếu tay lắc không đều thì bột sẽ không bám đều vào thân hương.
Nhìn người làm thì có vẻ đơn giản, cổ tay quay dẻo như múa, nhưng để đạt đến độ thành thục như vậy cần rất nhiều thời gian.
Để que hương đạt đến độ khô nhất định, người phơi hương phải chọn thời điểm phơi hương là giữa trưa khi nhiệt độ trong ngày cao nhất.
Nếu nắng đẹp thì phơi 1 ngày là khô, còn nếu không phải phơi 2 - 3 ngày, có lúc phải phơi trong bếp để kịp có hương đi bán. Hương khô sẽ nhuộm chân hương màu đỏ rồi đem phơi khô tiếp, sau cùng là buộc thành từng bó, mỗi bó 20 que
Nhiều khách du lịch đến với làng Phia Thắp đều được người dân bản địa cho trải nghiệm việc làm hương.
Những năm trở lại đây, làng Phia Thắp bắt đầu làm du lịch cộng đồng, đón khách thập phương về nghỉ ngơi, tìm hiểu cuộc sống của làng.
Trải nghiệm làm hương là một trong những chương trình hấp dẫn du khách tới đây. Đây cũng là cách để tuyên truyền quảng bá sản phẩm, thương hiệu, gắn làng nghề với những địa danh, địa chỉ văn hóa du lịch để tạo ra sản phẩm hấp dẫn, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội cho bà con, cũng là điểm nhấn khi tới mảnh đất Cao Bằng.
Với chất lượng tốt, hương Phia Thắp được đem đi bán tại tất cả các chợ phiên trong tỉnh cũng như các tỉnh phía Bắc.
